پنج کتاب فارسی در حافظه جهانی یونسکو ثبت می شود

ذخیره خوارزمشاهی

به نوشته خبرگزاری میراث فرهنگی، کمیته ملی حافظه جهانی ایران وابسته به یونسکو، پنج کتاب نفیس ایرانی را برای ثبت در فهرست حافظه جهانی یونسکو معرفی کرد.

به گفته فریبرز خسروی، سخنگوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، به این منظور ۵ پرونده  از ایران برای حافظه جهانی یونسکو ارسال شده است.

این سخنگو افزود :«تاکنون چند اثر از جمله شاهنامه بایسنقری از ایران در حافظه جهانی به ثبت رسیده است. که امسال نیز ۵ اثر دیگر برای ثبت در حافظه جهانی ارسال شده است.»

کلیات سعدی، مثنوی معنوی، المسالک و الممالک استخری، الابنیه عن حقایق الادویه، و سفرنامه ناصرخسرو کتاب هایی هستند که برای ثبت در حافظه جهانی پیشنهاد شده اند.

به نوشته میراث فرهنگی، کلیات سعدی که به یونسکو معرفی شده، نسخه ای خطی و کامل است که به خط نسخ و توسط احمدبن علی بن احمد شیرازی در سال ۷۵۸ هجری قمری نوشته شده است. محل نگه داری این نسخه در کتابخانه ملی ست.

به گفته غلامرضا امیرخانی، معاون کتابخانه ملی ایران،  نسخه مثنوی معنوی پس از بررسی همه نسخه های موجود از این کتاب در ایران و جهان انتخاب شده و با مشارکت ترکیه معرفی شده است.

المسالک و الممالک استخری از قدیم ترین آثار در زمینه جغرافیاست که تاریخ کتابت آن به قرن چهارم هجری می رسد. ترجمه فارسی این کتاب در سال ۷۲۶ هجری قمری به دست محمد نخجوانی در اصفهان انجام شد . محل نگاه داری این کتاب در موزه ملی ایران است. به گفته آقای امیرخانی اصل عربی این کتاب در آلمان است و از این رو این کتاب به عنوان اثر مشترک ایران و آلمان به حافظه جهانی ارائه شده است.

الابنیه عن حقایق الادویه کتابی ست در علم داروشناسی که  منشاء داروهای گیاهی، حیوانی و معدنی را معرفی می کند. نویسنده این کتاب، ابومنصور موفق هروی، داروشناس ایرانی است. از این کتاب دو نسخه نفیس وجود دارد که یکی از آن ها به خط علی بن احمد اسدی طوسی شاعر و زبان شناس و سخنور قرن پنجم هجری است که در کتابخانه وین در اتریش نگه داری می شود و قدیم ترین کتاب منثور است که تاکنون به زبان فارسی شناخته شده است. نسخه دیگر در کتابخانه مجلس شورا در تهران نگه داری می شود.

کتاب دیگر سفرنامه ناصر خسرو است که از آن نیز به گفته امیرخانی تاکنون دو نسخه نفیس شناسایی شده که یکی در کتابخانه ملی فرانسه و دیگری در کتابخانه ملی ایران نگاه داری می شود.

به نوشته میراث فرهنگی تاکنون ۷ اثر از ایران در حافظه فرهنگی جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

نگاهی به سایت حافظه جهانی یونسکو این ۷ اثر را چنین معرفی می کند:
 شاهنامه بایسنقری، وقف نامه ربع رشیدی (نسخه خطی قرن ششم)، مجموعه اسناد اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه، مجموعه نقشه های ایران در دوران قاجار، التفهیم لاوائل صناعت التنجیم نوشته ابوریحان بیرونی، مجموعه پنج گنج نظامی و ذخیره خوارزمشاهی.

اما جالب آن که در همین سایت کتاب هایی چون نسخه خطی کلیات عبید زاکانی و غزلیات حافظ شیرازی متعلق به تاجیکستان و به عنوان ادبیات تاجیکی – فارسی معرفی شده است. نسخه های خطی فارسی مصور و مذّهب  به نام مصر ثبت شده.  تاریخ خاندان تیموریه جزو حافظه ملی هند است و آثار ابن سینا در کتابخانه نسخ خطی سلیمانیه را ترکیه به نام خود ثبت کرده است. جالب آن که در معرفی این مجموعه هیچ اشاره ای به ایرانی بودن ابن سینا و این که او کتاب هایی هم به زبان فارسی دارد، نشده و از او به عنوان دانشمند جهان اسلام یاد شده است.