پایان رهبری یوزف راتسینگر بر کاتولیک‌های جهان

پاپ بندیکت شانزدهم از مقام کنار رفت. در این آخرین روز او کاری نداشت جز ترک واتیکان و گرفتن لقب پاپ بازنشسته. روزی کم‌هیجان و آرام برای مردی ۸۵ ساله که در سخنرانی خداحافظی‌‌اش قول «اطاعت بی‌چون و چرا» از پاپ بعدی را داد.

ساعت هشت شب پنج‌شنبه (۲۸ فوریه)  یوزف راتسینگر، پاپ بندیکت شانزدهم، مقام خود به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان را ترک کرد. این صندلی خالی خواهد ماند تا رهبر بعدی کاتولیک‌های جهان انتخاب شود. او در سخنرانی خداحافظی خود در جمع کاردینال‌هایی که یکی‌شان پاپ بعدی خواهد بود، قول «اطاعت بی‌چون چرا» از جانشین خود را داد.

بعد از این مراسم او با هلیکوپتر شخصی‌اش که «پاپاکوپتر» هم نامیده می‌شود، به اقامتگاه تابستانی خود در «کاستل گاندولفو» در نزدیکی رم برده ‌شد. با این خداحافظی گارد سوییسی محافظ او نیز کار محافظت از پاپ بازنشسته را به ژاندارمری ‌سپرد.

یوزف راتسینگر هم‌چنان نام بندیکت شانزدهم را حفظ خواهد کرد و به عنوان پاپ بازنشسته، «حضرت بندیکت شانزدهم» خوانده خواهد شد.

خداحافظی آلمان با پاپ

وداع پاپ با کاتولیک‌های جهان روز چهارشنبه (۲۷ فوریه) زیر «آسمان خدا» و با نطقی احساساتی صورت گرفت. او از همه کسانی که استعفای او را در تاریخ یازدهم فوریه پذیرفتند، قدردانی کرد. پاپ بندیکت شانزدهم در مقابل جمعیت ۱۵۰ هزار نفری هواداران خود گفت که این تصمیم را در ‌آرامش کامل و برای منافع کلیسا گرفته است.

آلمان روز پنج‌شنبه (۲۸ فوریه) را برای مراسم وداع با پاپ برگزید. در این روز در کلیساهای کاتولیک آلمان، به ویژه در ایالت بایرن، زادگاه راتسینگر، مراسم عبادی بسیاری برای او برگزار شد. در برلین مقام‌های مذهبی، اجتماعی و سیاسی، از جمله آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای خداحافظی از پاپ در کلیسای اعظم «سنت هدویگ» گردهم آمدند.

صندلی خالی پاپ

آینده پاپ بندیکت شانزدهم تقریبا روشن است. او مدتی در اقامتگاه تابستانی‌اش می‌ماند و بعد به محل سکونت دائمی جدید خود در واتیکان منتقل می‌شود. او در آینده هم لباس سفید برتن خواهد کرد، لباس مخصوص پاپ. ولی آن‌چه روشن نیست، جانشین اوست.

کاردینال‌های واتیکان برای روزهای بدون پاپ آماده می‌شوند.  روزهایی که «سدیسواکانس» به معنای صندلی خالی نامیده می‌شوند. دست‌کم یک هفته طول می‌کشد تا نشست کاردینال‌ها برای فراهم کردن مقدمات انتخاب پاپ بعدی در ماه مارس انجام شود.

در این مدت همه ۲۰۸ کاردینال کلیسای کاتولیک رهبری را به دست می‌گیرند. آن‌ها البته تنها حق دارند تصمیم‌های کلی بگیرند. آن‌هم تنها در صورتی‌که معوق کردن این تصمیم‌ها به بعد ممکن نباشد.

انتظارات از پاپ جدید

یوزف راتسینگر، که از سال ۲۰۰۵ به عنوان پاپ بندیکت شانزدهم رهبری کاتولیک‌های جهان را بر عهده گرفت، روز ۱۱ فوریه سال جاری میلادی اعلام کرد که از مقامش رسما کناره‌گیری خواهد کرد. این اولین بار از زمان پاپ گریگوری دوازدهم (حدود هفتصد سال پیش) است که یک پاپ از مقام خود استعفا می‌دهد.

کاردینال کارل له‌مان از ماینس آلمان، درباره توقعات از رهبر بعدی کاتولیک‌های جهان گفت که ملیت پاپ مهم نیست. ولی از او «انتظار پی‌گرفتن راهی هوشیارانه و با چشم‌اندازی الهام‌بخش برای مسیر ‌آینده کلیسا» می‌رود. انتظاری سنگین به ویژه با توجه به این که در دوران راتسینگر راه بر هر گونه اصلاحات اساسی در کلیسا سد شد.

کارشناسان علاوه بر این به اختلاف‌های فراوانی اشاره می‌کنند که در میان گروه‌ها و جناح‌های مختلف کلیسای کاتولیک بر سر بسیاری از مسائل روز و نحوه مواجهه کلیسا با معضلات و ملزومات دنیای مدرن وجود دارد.

رسانه‌های مختلف هم در ایتالیا و هم در ‌آلمان درباره علت واقعی کناره‌گیری پاپ گمانه‌زنی‌های زیادی کردند. در ماجرایی که به "واتیلیکس" مشهور شده و بازداشت منشی مخصوص پاپ را به همراه داشت، اسناد محرمانه و نامه‌هایی برملا شد که جنگ قدرت میان کاردینال‌ها و همچنین بسیاری از مسائل داخلی واتیکان را افشا کرد.

گفته شد که تلاش راتسینگر در ماه‌های گذشته برای جلوگیری از افشای اسناد واتیکان به جایی نرسید. او هم‌چنین قادر به اصلاح ساختار بانک واتیکان نشد که متهم به دست داشتن در پولشویی شده بود.

بندیکت شانزدهم در مواجهه با مشکلات مهم کلیسای کاتولیک در سال‌های اخیر، از جمله جنجال بر سر سوء استفاده جنسی کشیشان از کودکان و شکاف روزافزون میان مسیحیان امروزی با واتیکان، نیز توفیق چندانی نداشت.