افسردگی زمستانی چه نشانه‌هایی دارد؟
افسردگی زمستانی، عارضه ای خلقی است که در طول دوره‌ای از سال که روزها کوتاه و میزان تابش نور خورشید کم می‌شود، برخی افراد را مبتلا می‌کند. نشانه هایی که به افسردگی زمستان معروف است در پاییز شروع می شود.
انگلیسی ها یک واژه دارند با نام «بلوز» (blues) . «بلوز» یک درجه از اندوه قبل از افسردگی است. خیلی وقت ها که ما به خودمان برچسب افسردگی می زنیم، در واقع دچار بلوز یا همان اندوه شده ایم.
افسردگی یک بیماری روانپزشکی است، نه یک اندوه ساده و حتی عمیق.
در حقیقت هر کسی می تواند دچار اندوه شد، ولی افسردگی برای مدت زمانی طول می کشد.
اولین چیزی که شما باید در مورد افسردگی و بیماری های روانی بدانید، این است که یک مشکل، وقتی یک بیماری محسوب می شود که واقعا شما را از کار و زندنگی انداخته باشد، یعنی تاثیر واضحی در روند عادی زندگیتان گذاشته باشد؛ اگر سر کار می روید، در شغلتان، اگر محصل یا دانشجویید در نمره هایتان، اگر ازدواج کرده اید در رابطه با همسرتان، اگر هنوز مجردید در رابطه با خانواده تان مشکلی ایجاد کند.
البته اگر هنوز این تاثیر را ندیده اید و مشکلتان در سطح «مشکل» مانده و به «بیماری» نرسیده هم معنایش این نیست که دست روی دست بگذارید تا «بیماری بالقوه» تان به «بیماری بالفعل» تبدیل شود. یعنی شما هر چه زودتر برای رفع مشکلتان دست به کار شوید، زودتر از بروز بیماری پیشگیری کرده اید.
دومین چیزی که در مورد افسردگی باید بدانید این است که باید طی یک دوره زمانی شما دچار نشانه های آن بیماری باشید تا بیمار به حساب بیایید. در مورد افسردگی این زمان دو هفته است.
البته کمی تصورش سخت است که شما مدت دو هفته، آن هم تقریبا هر روز و آن هم در بیشتر ساعات روز، دچار نشانه های افسردگی باشید.
سومین چیزی که باید در مورد افسردگی بدانید، این است که افسردگی «شدت» دارد، یعنی در یک فرد با ایجاد چند تا مشکل کوچک در کار و خانواده اش افسرده می شود، یکی کار و زندگی اش فلج می شود و یکی که از همه شدیدتر است، می خواهد خودکشی کند.
چهارمین چیزی که در مورد افسردگی باید بدانید، این است که بعضی از افسردگی ها به طور ناگهانی و بی هوا می آیند سراغ آدم می آیند و زمان خاصی هم برای آنها نمی توان در نظر گرفت. اما بعضی از افسردگی ها وقت خاصی دارند؛ مثلا «افسردگی پیش از قاعدگی» و «افسردگی بعد از زایمان» در خانم ها و «افسردگی فصلی» در همه افراد.
نشانه های افسردگی زمستانی
افسردگی فصلی بیشتر در فصول سرد سال، یعنی پاییز و زمستان بروز می کند. به عبارت دیگر افسردگی فصلی، بیشتر در فصل های کم نور سال (روزهای ابری) خودش را نشان می دهد.
افسردگی فصلی از فصل پاییز شروع می شود و تا اواخر زمستان ادامه دارد.
نشانه ای افسردگی زمستانی عبارتند از:
1- اندوه: همه انواع افسردگی، یک نشانه مهم و اصلی دارند؛ احساس غمگینی و پوچی در اکثر ساعات روز.
همانطور که گفتیم این احساس غمگینی، با آن احساس غمی که گاهی اوقات سراغ همه ما می آید، فرق دارد و خیلی شدیدتر است.
2- اشتهای زیاد: در خیلی از افسردگی ها، اشتهای آدم کم می شود، اما در افسردگی زمستانی، اشتها زیاد می شود؛ مخصوصا میل به خوردن غذاهای شیرین و کربوهیدراتی.
3- افزایش وزن: وقتی آدم خیلی غذا و شیرینی بخورد، معلوم است که چاق می شود.
4- احساس خستگی: احساس کوفتگی و خستگی بی دلیل و بدون کار زیاد هم سراغ افسردگان زمستانی می آید.
5- تمایل به خوابیدن: درست مثل موجوداتی که به خواب زمستانی می روند، افسرده های زمستانی هم دلشان نمی خواهد از رختخواب بلند شوند.
6- اختلال در تمرکز: افسرده های زمستانی فقط جسم به هم ریخته ندارند، بلکه آنها نمی توانند ذهنشان را مثل گذشته مرتب کنند و روی موضوعی تمرکز کنند.
7- تحریک پذیری عصبی: افسردگان زمستانی زودتر می رنجند و زودتر هم از کوره در می روند.
یک هورمون به نام ملاتونین در بدن ما وجود دارد که به کم شدن نور حساس است.
این هورمون وقتی ترشح می شود که نور محیط کم شود و وظیفه اش این است که ما را خسته و خواب آلود کند. اصلا برای همین است که ما در تاریکی بهتر خوابمان می برد.
وقتی که پاییز و زمستان می شود، طول مدت روزها کوتاه شده و میزان تابش نور خورشید هم کم می شود (هوای ابری)، لذا این هورمون بیشتر ترشح شده و ما را دچار خستگی و خواب آلودگی می کند.
اختلاف ترشح ملاتونین بین تابستان و زمستان در خانم ها بیشتر از آقایان است و به همین دلیل، خانم ها بیشتر به افسردگی زمستانی مبتلا می شوند، آن هم خانم های جوان 20 تا 30 ساله.
همچنین افسردگی زمستانی در عرض های جغرافیایی بالاتر، بیشتر می افتد؛ یعنی هر چه که شما به قطب شمال بیشتر نزدیک باشید و نور محیط زندگیتان کمتر باشد، بیشتر احتمال دارد که به افسردگی زمستانی مبتلا شوید.
در ایران هم، ساکنین مناطق کوهستانی ممکن است بیشتر دچار این عارضه شوند.
تاریکی را بکش!
فکر نکنید اگر در زمستان یا پاییز مبتلا به افسردگی شدید، حتما افسردگی زمستانی دارید و به آب و هوا ربط دارد.
نه، ممکن است شما همان افسردگی کلی را گرفته باشید و باید نزد روانشناس بروید و درمانش کنید. البته برای افسردگی زمستانی هم بهترین راه، مراجعه به متخصص است و درمان تحت نظر او.
برای درمان افسردگی فصلی، روشی به نام «نوردرمانی» وجود دارد که موثرترین روش درمان این نوع افسردگی است. در این روش، فرد افسرده را جلوی یک منبع نوری خاص می نشانند و این کار را چندین روز تکرار می کنند تا فرد حالش خوب شود.
سایر روش های مقابله با افسردگی زمستانی عبارتند از:
1- پرده های خانه را کنار بزنید.
صبح که از خواب بیدار شدید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که پرده های اتاق را کنار بزنید تا نور بیرون به داخل خانه بیاید و فضای داخل خانه را عوض کند.
هر چه نور خانه تان بیشتر باشد، کمتر افسرده می شوید.
2- بیرون بروید.
به هر حال در روزهای پاییز و زمستان، نور محیط بیرون خانه از نور داخل خانه بیشتر است. پس لطفا از خانه بیرون بزنید و زیر آفتاب زمستانی که پشت ابرها قایم شده، قدم بزنید.
3- سفر کنید.
ما در یک کشور نیمه بیابانی زندگی می کنیم و حتی در زمستان، در مناطق کویری و جنوب کشورمان آفتاب روی زمین پهن است.
مسافرت پاییزه و زمستانه را در برنامه خود بگنجانید و اگر در شهرهای کم نور زمستانی زندگی می کنید، حتما به شهرهای جنوبی و یا کویری سفر کنید.
