بازخوانی تاریخ: روزی که یک اشتباه تایپی، باعث جنگ رادیویی چند ساله بین ایران و مصر شد‍

جمال عبدالناصر

پارسینه : شاید همگان ندانند که یک اشتباه تایپی باعث تشدید جنگ سرد (جنگ رسانه ای ـ جنگ الفاظ) مصر و ایران شد که از سپتامبر 1961 (شهریور 1340) تا سپتامبر 1970 (درگذشت جمال عبدالناصر در 1349هجری خورشیدی) ادامه داشت. تیرگی روابط مصر با ایران از چند سال پیش از آن، و زمانی آغاز شده بود که شاه اعلام کرده بود که برسمیت شناخته شدن اسرائیل از سوی ایران تازگی ندارد و ما از همان آغاز اسرائیل را شناخته بودیم. قضیه تشدید جنگ سرد مصر و ایران از این قرار است:

     مصر و سوریه قبلا با هم یکی شده و جمهوری متحد عرب را تشکیل داده بودند که بعدا یمن هم به آنها پیوسته بود. سوری ها در سپتامبر 1961 وحدت خود با مصر را که از فوریه 1958 تحقق یافته بود لغو کردند و دولت اردن تقریبا بلافاصله استقلال جمهوری سوریه را به رسمیت شناخت. خبرگزاری پارس (ایرنای کنونی ـ که تا تابستان سال 1350 اخبار خود را مستقیما و بلاواسطه از رادیوی دولتی سراسری پخش می کرد) این خبر را از آژانسهای خبری گرفته و پس ادیت سردبیر وقت، آن را برای ارسال به رادیو جهت پخش، به تایپیست می دهد تا تایپ کند. تایپیست تازه کار (ن. ص.) که همان هفته استخدام شده بود کلمه «اردن» از دستخط سردبیررا «ایران» می خواند و «ایران» تایپ می کند و مصحّح (مسئول مقابله متن با تایپ) هم متوجه این اشتباه تایپی نمی شود، زیرا که خبر دیر واصل شده بود و به ساعت پخش اخبار فوری و کوتاه (سر هر ساعت) چیزی باقی نمانده بود.

خبر به همان صورت از رادیو ایران پخش می شود و مانیتورینگ رادیو قاهره آن را ضبط و بی درنگ به عبدالناصر منعکس می کند. دولت مصر اندکی بعد بدون این که منتظر دریافت گزارش رسمی و اظهار نظر تهران شود سریعا و شدیدا نسبت به عمل ایران (که چنین عملی صورت نگرفته بود) واکنش نشان می دهد و دولت ایران (که قصد شناسایی جمهوری سوریه را در روزهای بعد داشت)، با توجه به حمله شدید رادیو مصر و ناسزاگویی به شخص شاه، در برابر امر انجام شده قرار می گیرد و به جای اعلام واقعیت (اشاره به اشتباه تایپی)، در برسمیت شناختن سوریه تعجیل و روز بعد تصمیم خودرا اعلام می دارد و جنگ رسانه ای دو کشور وارد مرحله شدید خود می شود و ادامه می یابد که بخشی از تاریخ خاور میانه است.