میدان نقش جهان از ثبت جهانی یونسکو خارج شد

مسجد جامع عباسی در میدان نقش جهان اصفهان  

یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با انتقاد از رویه‌ای که منجر به خروج میدان نقش جهان از فهرست ثبت جهانی شد گفت که این موضوع اولین اولویت پیگیری کمیسیون فرهنگی مجلس نهم خواهد بود.

جلال یحیی‌زاده فیروز‌آباد، نماینده تفت و میبد در مجلس روز یکشنبه، ۲۱ خرداد به باشگاه خبرنگاران گفت که بعد از خروج قطعی میدان نقش جهان اصفهان از فرصت ثبت جهانی احتمال بازگشت این میدان به فهرست ثبت جهانی بسیار ضعیف خواهد بود.
 

از روز گذشته خبرگزاری‌ها از خارج شدن میدان تاریخی نقش جهان اصفهان از فهرست ثبت جهانی یونسکو خبر دادند. محسن مصلحی، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران این موضوع را تایید کرد.
 
حالا این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دلیل این موضوع را پیگیری هشت ساله یونسکو برای رفع مشکلاتی اعلام کرده که در اطراف این اثر تاریخی وجود داشت.
 
آقای یحیی‌زاده دلیل خارج شدن میدان نقش جهان از آثار یونسکو را کوتاهی در حفظ میراث فرهنگی ایران از سوی مقاماتی دانست که به زعم او با همکاری عده‌ای سود‌جو صورت گرفته است. افرادی که به گفته این نماینده مجلس منافع شخصی را به منافع ملی ترجیح می‌دهند.
 
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یادآور شد که کارشناسان یونسکو از هشت سال پیش بعد از بازدیدهایی که از میدان نقش جهان اصفهان داشتند از وجود ساختمان خصوصی در جوار این میدان ابراز نارضایتی و تذکر داده بودند.
 
او گفت که اعضای کمیسیون فرهنگی مجالس هفتم و هشتم هم در این مدت بارها به مقامات مسئول در این ارتباط تذکر دادند که آنها وعده حل این مشکل را دادند.
 
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران روز گذشته، ۲۰ خردادماه از «خطر خروج» میدان نقش جهان اصفهان از فهرست میراث جهانی سخن گفته بود.
 
مسعود علویان‌صدر به حضور کارشناسان یونسکو در ایران اشاره کرد و این که قرار بود مسیر قطار‌ شهری اصفهان در محور شرقی ـ غربی تغییر کند و حتی مسیر جایگزین هم اعلام شده بود. در حالی که مدیران مربوطه در اصفهان بر اجرای طرح قطار شهری اصفهان در محور‌های شرقی - غربی که از زیر میدان نقش جهان می‌گذرد، اصرار دارند.
 
کارشناسان هشدار می‌دهند که عبور قطار از این مسیر برای آثار تاریخی میدان نقش جهان و مجموعه اطراف آن  خطرات زیادی خواهد داشت.
 
آقای علویان‌صدر هشدار داد که اگر مدیریت شهری اصفهان و اعضای شورای شهر همچنان بر تصمیم خود اصرار داشته باشند، «شک نکنید میدان نقش جهان از فهرست ثبت جهانی خارج خواهد شد.»
 
او در عین حال ابراز امیداوری کرد که در آستانه برگزاری اجلاس یونسکو مقامات تصمیم‌گیر در اصفهان هرچه سریع‌تر موضع خود را اصلاح و نیز مسیر قطار شهری را به طور رسمی اعلام کنند.
 
رئیس سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان هم به خبرنگار مهر گفت: این انتظار وجود دارد با توجه به مشکلات موجود شهرداری به نظرات کارشناسان به صورت جدی توجه کند.
 
محسن مصلحی با انتقاد از تصمیمات شورای شهر و شهرداری اصفهان گفت در حالی که ابتدا قرار بود تا مترو از خیابان چهارباغ اصفهان گذر نکند اما بعد از مدتی به این موضوع بی‌توجهی شد.
 
او در همین حال گفت که اگر همچنان شهرداری نسبت به عبور مترو از میدان نقش جهان اصرار کند هزینه‌های سنگین‌تر و غیر قابل جبران به دنبال خواهد داشت.
 
در این رابطه عبدالعظیم شاه‌کرمی، استاد دانشگاه و متخصص سازه و ژئوفیزیک هم معتقد است که به دلیل منحصر به فرد بودن متروی اصفهان و تجربی نبودن کار باید افراد خبره براساس تحلیل، طرح مراحل حفاری، ساخت و ساز و بهره برداری بر آن نظارت داشته باشند.
 
بررسی درباره احداث مترو در اصفهان به سال ۱۳۵۷ برمی‌گردد اما سال ۷۹ و بعد از آغاز به کار شوراهای شهر و روستا در ایران مطالعات جدی برای ساخت مترو در این شهر آغاز شد.
 
انتشار خبر عبور مترو از کنار سازه‌های تاریخی اصفهان به‌ویژه سی و سه پل با قدمت ۴۰۰ سال، واکنش فعالان و دوستداران بناهای تاریخی را به دنبال داشت.
 
واکنش‌ها بعد از نهم شهریور ۱۳۸۸که خبرگزاری میراث فرهنگی از انحراف دستگاه حفاری تونل مترو اصفهان و برخورد آن با پی سی‌وسه پل خبر داد، شدیدتر شد و نگرانی‌ شماری از فعالان ناظر بر میراث فرهنگی را برانگیخت.
 
سوم اسفندماه ۸۹ نیز خبر رسید که زمین، به فاصله ۱۰ متری از پایه‌های سی‌وسه پل، نشست کرده است. محل نشست زمین دقیقا همان جایی بود که دستگاه حفار شهریورماه در آن نقطه متوقف شد.
 
با بالا گرفتن اعتراض‌ فعالان و دوستداران میراث فرهنگی، اسفند ماه ۸۹ علیرضا ذاکر اصفهانی، استاندار وقت این شهر تاکید کرد که اگر یک درصد به میراث فرهنگی ضرر برسد اجازه عبور مترو را نخواهد داد.
 
با این‌حال، ۲۶ اردیبهشت‌ماه سال ۹۰ خبرگزاری مهر از انحراف «مجدد» تونل متروی اصفهان خبر داد.
 
انحراف ۱۱ سانتیمتری باعث متوقف شدن کار دستگاه TBMدر پیاده‌رو مقابل هتل اصفهان شد و مسئولان وعده دادند که موضوع را بررسی خواهند کرد.
 
ماجرای تخریب آثار تاریخی اصفهان از جمله این پل در جریان عملیات متروسازی چنان جدی بود که در شهریور سال ۱۳۸۵ موسسه حقوقی راد با ارائه دادخواستی به دادگستری اصفهان از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، شهرداری و سازمان قطار شهری اصفهان شکایت کرد. این پرونده در حال حاضر بیش از دو هزار شاکی دارد.
 
پیش از این و در بهمن ۱۳۸۸ علیرضا ذاکراصفهانی، استاندار اصفهان گفته بود در صورتی که ارتفاع برج جهان‌نما در حاشیه یکی از خیابان‌های اطراف میدان نقش جهان در اصفهان کاهش نیابد، این اثر تاریخی از فهرست آثار تاریخی ثبت‌شده در یونسکو حذف می‌شود.
 
در آن مقطع اعلام شد ارتفاع برج جهان‌نما که در حاشیه یکی از خیابان‌های اطراف میدان نقش جهان در اصفهان واقع شده، هشدارهای پیایی سازمان جهانی یونسکو را درپی داشته است.
 
میدان نقش جهان اصفهان هفتاد و هشت سال پیش در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و اردیبهشت ۱۳۵۸ هم جزو نخستین آثار باستانی ایران بود که به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
 
عالی قاپو، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ فضل‌الله و سر در قیطریه از جمله بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان اصفهان است.