رهبری گفتند نباید گذاشت احمدی نژاد خودش را از پرتگاه بیندازد

یکی از مهمترین نکاتی که از جزوه هشتاد صفحه ای استنباط می شود، تعریفی است که از ارتباط میان جبهه پایداری و رهبر ایران ارائه می‌دهد

حسین باستانی

بی بی سی

در هفته های اخیر، جزوه ای هشتاد صفحه ای در سطح محافل سیاسی محافظه کار ایران توزیع شده که در فهم معادلات جدید قدرت در حکومت جمهوری اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است.

این جزوه که "استقامت در منطقه ممنوعه" نام دارد، به دفاع از "جبهه پایداری" در مقابل انتقادهای سایر جریانات و گروه های جناح محافظ کار حکومت ایران می پردازد و در محافل سیاسی، به "جزوه هشتاد صفحه ای" مشهور شده است.

جبهه پایداری، متشکل از گروهی از هواداران سرسخت آیت الله خامنه ای است که احزاب سنتی محافظه کار را - که در قالب "جبهه متحد اصولگرایان" به فعالیت برای انتخابات مجلس نهم پرداخته اند - به عدم مقابله کافی با معترضان به انتخابات ریاست جمهوری دهم متهم می کنند.

"استقامت در منطقه ممنوعه"، نقل قول هایی متعدد را از چهره های سیاسی محافظه کار در بر می گیرد و احتمالا، یکی از مهمترین نکاتی که از لا به لای سطور این جزوه استنباط می شود، تعریفی است که از ارتباط میان جبهه پایداری و رهبر جمهوری اسلامی ایران ارائه می کند.

نسبت جبهه پایداری با رهبر

در قسمتی از جزوه هشتاد صفحه ای، توضیحاتی ارائه شده که حکایت دارد موسسین جبهه پایداری، برای تشکیل آن از رهبر جمهوری اسلامی کسب تکلیف کرده اند.

در همین ارتباط، مشخصا ذکر شده است: "از سوی جبهه پایداری گزارشی به رهبر انقلاب به صورت شفاهی داده شد که اگر آقا نظری مبنی بر نهی داشتند، مطرح کنند. مقام معظم رهبری، در دیدارهایی که چهره های مختلف با ایشان داشته اند یا در جواب نامه اعضای جبهه پایداری، از ورود این جبهه به عرصه انتخابات نهی نکردند و فرمودند درحال رصد وضعیت کشور هستند."

در قسمت هایی دیگر از جزوه، ارتباط اعضای شورای مرکزی این تشکل و آیت الله خامنه ای مورد تاکید قرار گرفته است.

بخش مهمی از اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری - همچون مرتضی آقاتهرانی، روح الله حسینیان، حمید رسایی، مهدی کوچک زاده، علی اصغر زارعی و فاطمه آلیا - اعضای "فراکسیون انقلاب اسلامی" مجلس نهم هستند که از هواداران محمود احمدی نژاد تشکیل شده است.

اعضای این فراکسیون، حدود یک دو ماه پیش از ایجاد اختلاف نظر میان محمود احمدی نژاد و آیت الله خامنه ای بر سر وزرات اطلاعات، در دیداری با خصوصی با رهبر ایران به طرح انتقادهای خود از علی لاریجانی رئیس مجلس و نیز اسفندیار رحیم مشایی پرداخته اند و بخش هایی از گفت و شنود آنها در این جلسه، در جزوه ذکر شده است.

در کتابچه هشتاد صفحه ای، در مورد این جلسه از قول مرتضی آقا تهرانی آمده است: "حدود سی نفر از نمایندگان مجلس در دوران فتنه با مقام معظم رهبری دیدار کردند که در این دیدار ایشان فرمودند جلسات شما باید ادامه داشته باشد. این جلسات منجر به شکل گیری فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس شد."

جزوه تصریح دارد: "رهبر انقلاب در دیدار با فراکسیون انقلاب اسلامی تصریح کردند اکثریت عظیمی از مردم طرفدار مواضعی که حاضران در جلسه یعنی اعضای فراکسیون داشتند، هستند. می بایست پذیرفت این جبهه از بدنه مردمی و انقلاب خوبی برخوردار است و باید این بدنه را مثل سوم تیر پای کار انقلاب آورد."

بخش دیگری از "استقامت در منطقه ممنوعه"، با توصیف حمایت رهبر ایران از مواضع نمایندگان طرفدار محمود احمدی نژاد، یادآوری می کند: "رهبر انقلاب از برخی برخوردهای مجلس با دولت نظیر تکه پاره کردن کابینه درهنگام دادن رای اعتماد به وزرا، تصویب قوانین بدون در نظر گرفتن امکانات لازم یا محل بودجه و کشاندن بیش از حد وزرا به مجلس صریحا انتقاد کردند."

در متن هشتاد صفحه ای، سخنانی از آیت الله خامنه ای ذکر شده که نشان دهنده دلیل مخالفت او با محافظه کارانی است که در مقابل معترضان انتخاباتی، به سختی موضع نگرفته اند. محافظه کارانی که اعضای جبهه پایداری، محمدباقر قالیباف، علی لاریجانی، محمدرضا باهنر و تعدادی از دیگر اعضای جبهه متحد را از جمله آنها می دانند.

به عنوان نمونه: "وقتی شما می بینید یک حرکتی به بهانه انتخابات شروع می شود، بعد یک عامل دشمن در این فضای غبارآلوده وارد میدان شده... اینجا باید خط را مشخص کنید، اینجا باید مرز را روشن کنید. همه وظیفه دارند؛ بیشتر از همه خواص... حرف دوپهلو زدن، از خواص مطلوب نیست... همه گرایش هایی که در مجموعه نظام قرار دارند، اینها باید صریح مشخص کنند که بالاخره آن حمایتی که مستکبرین عالم می کنند، مورد قبول است یا مورد قبول نیست."

آیا حمایت شخص اول حکومت ایران از نمایندگان حامی محمود احمدی نژاد، بعد از اختلاف نظر فروردین ماه ۱۳۸۸ بر سر وزارت اطلاعات و خانه نشینی ۱۱ روزه رئیس دولت هم ادامه داشته است؟ جزوه هشتاد صفحه ای به این سوال پاسخ مثبت می دهد

در جایی از جزوه، در این مورد نقل قولی مهم از آقای خامنه ای ذکر شده است: "رهبر انقلاب در خصوص خانه نشینی رئیس جمهور همان زمان که احمدی نژاد هنوز در خانه بود، در جمعی از مسئولین ضمن برشمردن ویژگی های او، قریب به این مضمون تأکید کردند که حتی اگر او خواست خودش را از پرتگاه پایین بیندازد، نباید گذاشت."

"استقامت در منطقه ممنوعه"، همچنین به نقل اظهاراتی پرداخته که بعد از برخورد تند نمایندگان مجلس با محمود احمدی نژاد در جلسه رای اعتماد به اولین وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان، از سوی آقای خامنه ای خطاب به اعضای هیات رئیسه مجلس بیان شده است. در خطاب منسوب به رهبر ایران آمده است: "صریح و روشن در این جلسه به رئیس جمهور اهانت شد... این یک ظلم است... قبلا هم چند بار به آقای لاریجانی تذکر داده ام که نگذارید رابطه مجلس و دولت به تنش کشیده بشود... آقای لاریجانی و هیات رئیسه مقصر این قضایا هستند... آقای لاریجانی! این بساط هوچی گیری را در مجلس جمع کنید."

به ادعای جزوه، آیت الله خامنه ای در همان جلسه نقدهای احمد توکلی به دولت را "کینه جویانه" توصیف کرده و افزوده که مجلس در جلسه رای اعتماد وزیر ورزش، "رذالت" نشان داده است.

نویسندگان جزوه در مناسبتی جداگانه، اظهارات حمید رسایی را بازگو کرده اند که گفته: "در [جریان] همین خانه نشینی احمدی نژاد که نقطه غیرقابل گذشتی در کارنامه احمدی نژاد است، صراحتاً رهبر انقلاب از مجلس و رسانه ها خواستند تا این موضوع را به متن جامعه نکشانند."

به عبارت دیگر، به نظر می رسد اگرچه آیت الله خامنه ای بعد از کشمکش ایجاد شده بر سر برکناری وزیر اطلاعات در انتهای فروردین گذشته، از رفتار محمود احمدی نژاد مایوس شده است، اما تمایلی هم نداشته که این کشمکش به تقویت موضع منتقدان قدیمی آقای احمدی نژاد - حتی در جناح محافه کار – بینجامد.

ارتباط جبهه پایداری با مصباح یزدی

یکی دیگر از نشانه های قابل توجه در کتابچه تبیین مواضع جبهه پایداری، تصویری است که نوع ارتباط این تشکل با محمدتقی مصباح یزدی ارائه می کند.

آقای مصباح یزدی، از سال ها پیش به عنوان مهم ترین نظریه پرداز مورد تایید آیت الله خامنه ای در سطح محافل حکومتی ایران مطرح بوده و رهبر ایران چند بار با حضور در منزل وی، به تقدیر مبالغه آمیز از دیدگاه ها و منش او پرداخته است.

ترکیب روی جلد "استقامت در منطقه ممنوعه"، پیش از هرچیز نسبت جبهه پایداری و این روحانی مورد تایید آیت الله خامنه ای را نشان می دهد: ترکیبی از عکس بسیار بزرگ مصباح یزدی، در کنار عکس های کوچک اعضای شورای مرکزی این تشکل.

متن جزوه، نقل قولی از محمدتقی مصباح یزدی را در جمع اعضای جبهه پایداری منتشر کرده که نشان می دهد حتی انتخاب نام این جبهه هم، پیشنهاد شخص وی بوده است: "بنده پیشنهاد می کنم بگویید جبهه پایداری انقلاب اسلامی، یعنی کسانی که از جریان کذایی انحرافی زاویه گرفتند، تا نشانه این باشد که شما دارید آنها را نفی می کنید."

به نوشته این متن، آقای مصباح یزدی در مورد اعضای جبهه پایداری گفته است: "بنده افرادی با این تفکر که روی اصول پافشاری بیشتری دارند را بیشتر قبول دارم". کتابچه تبیین مواضع جبهه پایداری تصریح می کند که حتی محمد تقی مصباح یزدی برخی چهره های جبهه پایداری را "شخصا توصیه به کاندیداتوری [برای انتخابات مجلس] کرده" و در ادامه می گوید: "جهت گیری های اساسی جبهه پایداری دقیقا همان جهت گیری های استاد است".

در همین جزوه یادآوری شده که علاه بر نظارت فکری آقای مصباح یزدی بر جبهه پایداری، تعدادی از همکاران مستقیم وی در "موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی" نیز - که وی مدیریت آن را به عهده دارد - جزو اعضای اصلی جبهه پایداری به شمار می روند. از این جمله این افراد می توان به حسین جلالی مسئول دفتر محمدتقی مصباح یزدی، قاسم روانبخش دبیر سیاسی هفته نامه پرتو سخن (زیر نظر موسسه امام خمینی)، محمود نبویان و ناصر سقای بی ریا اشاره کرد.

مطابق روایت حسین جلالی: "آیت الله مصباح علت حمایت خود از جبهه پایداری را اینچنین توضیح دادند که نزدیک ترین افراد از جهت فکری، مبانی، اصول و ارزش های همین جمع جبهه پایداری است و به همین جهت من در جلسه آنها شرکت و سخنرانی کردم، چون این افراد را صادق و البته نزدیک به فکر خودمان دانستم."

آقای مصباح یزدی در کنار حمایت همه جانبه از جبهه پایداری، ظاهرا با اتحاد آنها با سایر محافظه کاران و مشخصا جبهه متحد اصولگرایان هم مخالف است. در همین ارتباط، بخش هایی از جزوه هشتاد صفحه ای به توصیف دیدگاه های مصباح یزدی اختصاص دارد که معتقد است "وحدت" لزوما کار خوبی نیست و تنها در شرایطی مورد قبول است که برای رسیدن به "هدف مطلوب" باشد.

به نوشته "استقامت در منطقه ممنوعه"، حتی زمانی که حسین فدایی و علیرضا زاکانی از این روحانی خواسته اند از اعضای جبهه پایداری بخواهد که در جلسات جبهه متحد شرکت کند، علی رغم نفوذ کلام خود بر این تشکل، به میانجی گران گفته است: "من ولایتی بر این افراد ندارم."

ضرورت تشکیل جبهه پایداری

مهمترین استدلال موافقان جبهه متحد در توجیه تلاش برای وحدت تشکل های محافظه کار، اظهارات منسوب به آیت الله خامنه ای در این زمینه از سوی سیاستمدارانی چون غلامعلی حداد عادل است. آنان با استناد به اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در زمینه لزوم پرهیز محافظه کاران از ارائه فهرست های انتخاباتی متعدد، نتیجه می گیرند که خودداری جبهه پایداری از همکاری انتخاباتی با جبهه متحد، مخالف دیدگاه رهبر است.

توضیح جزوه هشتاد صفحه ای در این زمینه آن است که تاکیدات رهبر جمهوری اسلامی بر وحدت اصولگرایان، قبل از شرایط جدید کشور بوده و ناظر به شرایط موجود نمی شود.

به نوشته این جزوه: "قبل از خانه نشینی احمدی نژاد، جمعی درمورد وحدت اصولگرایان خطاب به رهبر انقلاب نامه نوشتند که از جمله این افراد مهندس محصولی [از اعضای جبهه پایداری] بود. آن زمان هنوز مساله جریان انحرافی در این سطح مطرح نبود. رهبر انقلاب از احمدی نژاد خواستند همکاری کند تا جریان وحدت اصولگرایان تحقق پیدا کند."

جزوه می افزاید: "آن زمان آقایان حداد عادل، عسگراولادی و ولایتی به پیشنهاد رئیس جمهور مامور پیگیری وحدت شدندو جامعتین [جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین] هم محور قرار گرفتند. بعد از مساله خانه نشینی احمدی نژاد راه اینها از رئیس جمهور جدا شد."

به تعبیر مدافعان جبهه پایداری: "تأکید ایشان [رهبر] بر روی وحدت و نقل قول هایی که از سوی آقای حداد عادل بعضا شده است مربوط به قبل از خانه نشینی احمدی نژاد و فضای آن موقع است، نه فضای کنونی."

ظاهرا این مدافعان معتقدند که حرکت برای وحدت، در ابتدا ابتکاری از جانب مدافعان رئیس جمهور در انتخابات ریاست جمهوری دهم محسوب می شده و موافقت رهبر جمهوری اسلامی با آن، به معنی تاکید بر وحدت محافظه کاران منتقد دولت با حامیان رئیس جمهور بوده است؛ ولی این ضرورت، بعد از نافرمانی رئیس دولت از رهبر بر سر ماجرای وزارت اطلاعات بلاموضوع شده است.

آن طور که از متن "استقامت در منطقه ممنوعه" بر می آید، یکی از اهداف مدافعان آقای خامنه ای از تشکیل جبهه پایداری، عدم سوء استفاده "جریان انحرافی" (همفکران اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر محمود احمدی نژاد)، "جریان فتنه" (اصلاح طلبان معترض به انتخابات) و "ساکتین فتنه" (محافظه کاران متهم به عدم مرزبندی لازم با معترضان به انتخابات ریاست جمهوری دهم) از ماجرای نافرمانی آقای احمدی نژاد بوده است.

این متن در ارتباط با "جریان انحرافی" از محمدتقی مصباح یزدی نقل کرده است: "تمام هم و غم من از تأسیس جبهه پایداری این بود که دوستانی که از جریان آقای احمدی نژاد سر قضیه [مواضع] مشایی سرخورده شده بودند، به دامن جریان انحرافی نیفتند؛ بنابراین، پرچم این جبهه را برافراشته کردیم تا اینها را جذب کنیم و به دام آنها نیفتند."

در بخشی دیگر از متن آمده است: "بعد از دوران دور کاری رئیس جمهور و نگرانی نیروهای حزب اللهی، جمعی از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی، جبهه پایداری را تشکیل دادند تا از این طریق نیروهای جوان و حزب اللهی را سازماندهی کرده و علمی که در سوم تیر ۸۴ در حمایت با گفتمان رهبری برداشته شده بود بی علمدار نماند."

کامران باقری لنکرانی سخنگوی جبهه متحد، در توضیح نگرانی های این جبهه در مورد اصلاح طلبان گفته است: "ابهام اصلی این بود که فتنه گرها و برخی از افرادی که درآن وقایع، به ویژه سال ۸۸، رفوزه های امتحان در پیشگاه مردم بودند و مردم به آنها نمره ردی داده بودند، [بعد از قهر ۱۱ روزه محمود احمدی نژاد] دوباره به صحنه آمدند و طلبکارانه و حتی با خشونت از این جریان بازخواست کردند که چه شد؟ دیدید ما راست می گفتیم."

جزوه هشتاد صفحه ای، نگرانی های جبهه پایداری در مورد اعضای جبهه متحد را نیز این گونه توصیف می کند: "برخی از همین کسانی که [این] آقایان، اصولگرا می دانند و معتقدند باید مورد وحدت قرار گیرند، از اصلاح طلبان به مراتب بدتر عمل کرده اند."

حسین جلالی مسئول دفتر مصباح یزدی با یادآوری روایت "المومن کیس" و با بیان اینکه "مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی شود"، در این خصوص گفته است: "ما یک مرتبه در مجلس هشتم سرمان کلاه رفت، در این مجلس به دنبال لیست واحد بودیم و نتیجه آن را هم در قانون نظارت بر نمایندگان و وقف دانشگاه آزاد دیدیم." (قانون نظارت بر نمایندگان و وقف دانشگاه آزاد، دو مورد از تصمیم گیری های مجلس هشتم هستند که به عقیده برخی نزدیکان آیت الله خامنه ای، در هر دو مورد هیات رئیسه مجلس و محافظه کاران منتقد دولت احمدی نژاد، بر خلاف توصیه های رهبر جمهوری اسلامی عمل کرده اند.)

جبهه پایداری، در کتابچه تبیین مواضع خود توضیحات مشخصی را هم در مورد ضرورت عدم وحدت با سایر محافظه کاران، به منظور ایجاد نوعی رقابت در انتخابات مجلس نهم ارائه کرده است.

به نوشته این کتابچه، پیش فرض جبهه متحد از ابتدا این بوده که "امکان حضور اصلاح طلبان و جریان انحرافی در انتخابات جدی است و با در گرفتن رقابت میان اصولگرایان، احتمال پیروزی آنان افزایش می یابد" و می افزاید: "در جبهه پایداری با این تحلیل که حضور اصلاح طلبان و جریان انحرافی در انتخابات چندان جدی نخواهد بود، مساله ارائه لیست جداگانه جدی تر شد."

جزوه هشتاد صفحه ای تصریح دارد: "طبیعتاً انتخاباتی سرد و با حضور حداقلی مطلوب نظام نخواهد بود. حضور حداقلی مردم اصلاح طلب و خارج نشینان را مدعی خواهد کرد و آنها کاهش مشارکت را به حساب حذف اصلاح طلبان و حامیان آنان از صحنه سیاسی کشور خواهند گذاشت."

جزوه، سرانجام از موضع حمایت از خواست رهبر جمهوری اسلامی برای مشارکت بالای رای دهندگان در انتخابات، این پرسش را در مقابل اعضای جبهه متحد قرار می دهد که: "اگر اصلاح طبان و جریان انحرافی حضور جدی در انتخابات نداشته باشند و بخواهد صرفا یک لیست واحد حکومتی برای مجلس ارائه شود و بعد هم مشارکت به حداقل برسد، پازل چه کسی کامل شده است؟"

پرسش های پیش روی جبهه متحد

از زمان انتشار "استقامت در منطقه ممنوعه" تاکنون، نشریات نزدیک به جبهه متحد انتقادها و جوابیه های متعددی را در ارتباط با آن منتشر کرده اند.

تخریب شخصیت های محافظه کار و به ویژه محمدرضا مهدوی کنی، حرکت علیه وحدت نیروهای هوادار حکومت، همسویی با جریان انحرافی، برداشت یکسویه از برخی نقل قول ها و .... از جمله انتقادات وارد شده توسط این نشریات به جزوه هشتاد صفحه ای و مطالب مطرح در آن بوده است.

اما منتقدان جبهه پایداری، تاکنون نتوانسته اند صحت مطالب نقل شده در جزوه از آیت الله خامنه ای را در حمایت از دیگاه های این جبهه به زیر سوال ببرند، یا مدرکی را در رد اصالت این مطالب منتشر کنند.

در صورتی که هواداران جبهه متحد، کماکان از ارائه پاسخی مستند به ادعاهای طرح شده در این جزوه در همین زمینه ناتوان بمانند، لاجرم مقبولیت این فرض منطقی افزایش خواهد یافت که جبهه پایداری، جریان برگزیده آیت الله علی خامنه ای در انتخابات مجلس نهم است. حتی اگر به علت کلیک محذوریت های حکومتی، امکان حمایت صریح از این تشکل را نداشته باشد