50% درصد ایرانیان یا چاق اند یا اضافه وزن دارند

چاقی کم کم بیماری بومی می شود. وقتی رسما اعلام می شود ۳۰ تا ۵۰ درصد ایرانی های بالای ۲۰ سال چاق هستند و یا اضافه وزن دارند، آیا نباید حداقل اضافه وزن را اپیدمی شده در ایران دانست؟  

               

به گفته قائم مقام مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد بالای ۲۰ سال در ایران دچار افزایش وزن و چاقی هستند. نکته اینجاست که شیوع اضافه وزن و چاقی در مناطق روستایی دست کمی از شهرها ندارد. یعنی از زندگی بکر و سالم، در روستاها هم خبری نیست. دکتر حسین دلشاد از آن به عنوان ماشینی شدن زندگی روستائیان یاد می کند.

او که امروز در سومین کنگره پیشگیری و درمان چاقی در ایران حرف می زد، معتقد است پشت میزنشینی و استفاده از آسانسور برای بالا رفتن یکی از عوامل چاقی است: “امروزه در دنیا، چاقی به عنوان پاندمی تلقی می‌شود و بیشتر افراد کشورهای در حال توسعه نیز مبتلا چاقی هستند که خود چاقی زمینه بروز دیابت را افزایش می‌دهد.”

در حاشیه این کنگره همچنین دکتر علی‌اکبر سیاری، معاون انجمن پیشگیری و درمان چاقی گفت: “۱٫۱ میلیارد نفر در جهان دچار اضافه وزن و چاقی هستند که ۲۵ میلیون نفر از آنها را ایرانیان تشکیل می‌دهند. ۶۰ درصد از افراد بالای ۲۰ سال در ایران دچار اضافه ‌وزن و چاقی هستند. همچنین ۱۲ تا ۱۸ درصد از نوجوانان ایرانی اضافه وزن داشته و ۵٫۶ درصد از آنها چاق محسوب می‌شوند.”

زنان بیشتر چاق می شوند

آنطور که قائم مقام مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم می گوید. زنان قابلیت بیشتری برای چاقی دارند چون “معمولاً ۲۲ درصد از وزن مردان و ۲۸ درصد از وزن زنان را چربی تشکیل می‌دهد.”

همچنین دکتر علیرضا مرندی، رییس فرهنگستان علوم پزشکی و وزیر اسبق بهداشت در این کنگره گفت: “سوء تغذیه و چاقی در ایران رو به افزایش است و زنان بیشتر به آن مبتلا هستند. روند چاقی و سوء تغذیه کودکان طوری است که باعث ایجاد نگرانی‌هایی برای آینده آنها شده است.”

به گفته او رژیم غذایی نامناسب، مصرف چربی‌های اشباع، شکر، غذاهای فرآوری شده، نمک زیاد، غذاهای فوری و کم‌ تحرکی باعث افزایش ابتلا به چاقی در ایران و جهان شده است: “چاقی زیربنای ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر است. چاقی مشکل بزرگی است که روز به روز بر میزان مبتلایان به آن افزوده می‌شود.”
 

پیشگیری از چاقی، یعنی پیشگیری از ۸۰ درصد بیماری ها

مرندی همچنین گفت: “می‌توان با انجام مداخلات ارزان ‌قیمت از ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر پیشگیری کرد. با انجام این اقدامات احتمال ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی، سکته‌های قلبی و مغزی کاهش می‌یابد؛ چرا که بیش از ۸۰ درصد از این بیمار‌ی‌ها قابل پیشگیری هستند.”

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه رژیم غذایی نامناسب، کم‌تحرکی، چاقی و استعمال دخانیات باعث افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر شده است، گفت: “در کشورهای در حال توسعه آمار مرگ و میر بر اثر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر افزایش یافته و برخی از این افراد در سنین فعالیت مفید فوت می‌کنند. این در حالیست که با مداخلات ارزان‌قیمت می‌توان از وقوع این مرگ و میرها پیشگیری کرد.”


چرا چاق می شویم؟

منوچهر دوایی عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران نیز در این همایش گفت: “اگر افراد روزانه نیم ساعت ورزش منظم داشته باشند از بروز چاقی می‌توان پیشگیری کرد و انجام هفته‌ای ۳،۵ ساعت ورزش منظم از بروز بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری می‌کند.”

به گفته او غم و شادی، تاثیری بر چاقی ندارد: “چاقی بیشتر به متابولیسم بدن برمی‌گردد و عوامل روانی و جسمی در آن دخیل نیستند.”

همچنین دلشاد، قائم مقام مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دراین باره گفت: “در چاقی علل زیادی دخالت دارد که می‌توان به عواملی مانند زمینه ارثی، عدم فعالیت‌های فیزیکی، پرخوری، مصرف غذاهای پرانرژی و پرکالری و استفاده از وسایل نقلیه اشاره کرد و به طور کلی زندگی ماشینی موجب بروز چاقی شده است.”

اما معاون انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در این باره می گوید: “عوامل ژنتیکی یکی از موارد موثر در ابتلا به چاقی است؛ به طوری که اگر یکی از والدین چاق باشد تا ۴۴ درصد امکان دارد فرزندان آنها نیز به این عارضه مبتلا شوند و اگر هر دوی آنها دچار چاقی باشند احتمال چاقی در فرزندانشان ۸۰ درصد افزایش می‌یابد. اما اگر هیچ‌کدام از والدین چاق نباشند، احتمال بروز چاقی در فرزندان آنها ۱۰ درصد است.”
مدیرگروه اطفال دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عوامل محیطی را دومین عامل موثر در ابتلا به چاقی عنوان کرد و گفت: “عادات غذایی، کم‌تحرکی، استرس و ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند کم‌کاری تیروئید در ابتلا به چاقی موثرند.”