تشریح ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی ایران توسط آژانس

آژانس می گوید که ابعاد نظامی احتمالی هسته ای ایران در چارچوب 'برنامه آماد' انجام می شد

یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش جدید خود، 'ابعاد نظامی احتمالی' برنامه هسته ای ایران را برای اعضای هیات حکام این نهاد تشریح کرده است.

تازه ترین گزارش آقای آمانو قرار است رسما روز چهارشنبه (نهم نوامبر) منتشر شود اما نسخه ای از آن در اختیار ۳۵ کشور عضو شورای حکام قرار گرفته و به رسانه ها درز کرده است.

مدیرکل آژانس می گوید که این نهاد به طور جدی نگران جوانب نظامی احتمالی برنامه اتمی ایران است.

این در حالیست که ایران برنامه اتمی خود را صلح آمیز می داند.

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در اولین واکنش، گزارش یوکیو آمانو را "تکرار ادعاهای رد شده" آمریکا و اسرائیل خوانده است.

ایرنا می نویسد: " آمانو - برخلاف آنچه ادعا می کرد - هیچ اطلاعات روزآمدی ندارد و همان مطالب تکراری رد شده را منتشر کرده که نشان می دهد همه ادعاها مبنی بر اینکه آژانس اطلاعات نظامی بودن فعالیت های هسته ای ایران را در دست دارد، کذب است."

"اطلاعات معتبر"

آمانو می گوید که سازمان تحت نظارت وی حداقل از ۱۰ کشور درباره جوانب نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران اطلاعات جامعی دریافت کرده و این اطلاعات "در مجموع" معتبر است.

بنا بر این گزارش، پیش از پایان سال ۲۰۰۳ میلادی، فعالیت های اتمی نظامی احتمالی ایران در چارچوب یک برنامه سازمان یافته انجام می شد و این امکان وجود دارد که در حال حاضر نیز برخی از این فعالیت ها ادامه داشته باشد.

آژانس می گوید مدارکی به حجم بیش از یک هزار صفحه اعم از مراسلات، گزارش ها، نمودارها، طرح های مهندسی و ویدیوها بدست آورده که حاکی از اطلاعاتی "پیچیده" است که با هم ارتباط دارند.

این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد می گوید که با مطالعه مدارک یاد شده، به خوبی به سازماندهی جوانب نظامی احتمالی برنامه اتمی ایران پیش از سال ۲۰۰۳ میلادی پی برده اما توانایی اش برای درک این جوانب پس از سال ۲۰۰۳ کم تر است.

بر اساس گزارش آژانس، ایران در بعضی موارد به سوالات این نهاد درباره اطلاعات مذکور پاسخ داده اما در اغلب موارد دیگر جوابش "غیردقیق" و "ناقص" بوده است.

"برنامه آماد"

آژانس می گوید که ایران برنامه ای محرمانه به نام "برنامه آماد" داشته که فردی به نام محسن فخری زاده آنرا هدایت می کرده و بیشتر فعالیت هایش نیز بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ میلادی بوده است.

رئیس جمهوری ایران به شدت از مدیرکل آژانس انتقاد کرده است

بنا بر اطلاعات آژانس، محسن فخری زاده پس از چند بار نقل و انتقال، هم اکنون ریاست "سازمان تحقیقات و نوآوری امور دفاعی" ایران را برعهده دارد.

آژانس می گوید برنامه آماد دارای سه بخش بود: پروژه نمک سبز، طرح تولید چاشنی انفجار با قدرت بالا و طراحی مجدد موشک شهاب ۳ برای نصب کلاهک هسته ای احتمالی بر روی آن.

آژانس می گوید که پروژه نمک سبز (پروژه ۵/۱۳) بخشی از پروژه بزرگ تری به نام پروژه ۵ برای تولید اورانیوم با هدف استفاده در یک برنامه غنی سازی مخفی بوده که قرار بود محصولش فلز قابل کاربرد در کلاهک جدید موشکی ( تولید برنامه ۱۱۱) باشد.

بنا بر اطلاعات ارائه شده به آژانس اتمی، برنامه آماد به دستور مقام های ارشد ایران در اواخر سال ۲۰۰۳ میلادی و به دلیل نگرانی های موجود پس از حمله آمریکا به عراق، به طور ناگهانی متوقف شد اما کارکنان اتمی ایران دستاوردهای خود را ثبت کردند و سپس مراکز و تجهیزات خود را تخلیه و پاکسازی کردند.

این نهاد می افزاید مطلع شده که ایران برخی از فعالیت هایی که در چارچوب آماد انجام می داده را مجددا آغاز کرده است.

آژانس می گوید: "نگران است که برخی از فعالیت هایی که پیش از سال ۲۰۰۳ توسط ایران انجام شده به طور جدی به برنامه نظامی اتمی ارتباط دارد."

این نهاد ابراز نگرانی می کند که طرح های کلاهک اتمی که ایران به دست آورده پیشرفته تر از آن است که پیش از این گمان آن می رفت.

آژانس همچنین می گوید که ایران احتمالا فن آوری چاشنی انفجار با قدرت بالا را با کمک یک متخصص خارجی کسب کرده که سالها در برنامه اتمی کشورش فعالیت داشته است.

روزنامه واشنگتن پست پیشتر گزارش داد که یک دانشمند اتمی شوروی سابق به نام ویاچسلاو دانیلنکو در اواسط دهه ۹۰ در مرکز تحقیقات فیزیک ایران که به برنامه اتمی این کشور مرتبط است فعالیت می کرده است.

این روزنامه می افزاید بر اساس این مدارک، دانیلنکو برای حداقل پنج سال در زمینه آزمایش های انفجار هسته ای با ایران همکاری داشت و خود نیز در صحبت با کارشناسان آژانس این همکاری را تصدیق کرده است.

این نهاد می گوید اطلاعاتی دریافت کرده است مبنی بر این که ایران آزمایش های مقدماتی چاشنی با قدرت انفجار بالا که می تواند در آزمایش کلاهک هسته ای سودمند واقع شود را انجام داده است.

واکنش محمود احمدی نژاد

ایران می گوید که برای تامین انرژی صلح آمیز در پی فن آوری هسته ای است

محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، در آستانه انتشار گزارش آقای آمانو به شدت از او انتقاد کرده بود.

آقای احمدی نژاد صبح سه شنبه در تهران گفت: "متأسفانه فردی را در رأس آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار داده‌اند که نه تنها اختیاری از خود ندارد، بلکه قوانین آژانس را زیر پا می گذارد و فقط حرف‌های آمریکا را تکرار می کند".

او آقای آمانو را متهم کرد که در مورد فعالیت های اتمی ایران "گزارش های غیر واقعی" تهیه می‌کند.

ایران اتهامات آمریکا و سایر کشورهای غربی را در مورد نظامی بودن اهداف برنامه اتمی خود رد می کند و تأکید دارد که این برنامه را تنها با هدف تولید انرژی و کاربردهای علمی از جمله در زمینه پزشکی دنبال می کند.

خشم روسیه

مقامات روسیه از گزارش تازه آژانس ابراز نارضایتی کرده اند.

وزارت امور خارجه روسیه طی بیانیه ای گفته است: "روسیه به شدت از اینکه گزارش آژانس به عامل افزایش تنش های موجود بر سر برنامه اتمی ایران تبدیل شده، مأیوس و متعجب شده است".

روسیه در مورد موجه بودن "انتشار محتوای این گزارش در سطح عمومی" ابراز تردید جدی کرده و رفتار کشورهایی را که خواهان هر چه تندتر بودن گزارش آژانس بوده اند، غیر سازنده خوانده است.

مهم ترین و جنجال برانگیزترین بخش گزارش تازه آژانس، ضمیمه ۱۲ صفحه ای آن است که با عنوان "ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی ایران" منتشر می شود.

این نخستین بار است که آژانس در مورد نشانه هایی از "ابعاد نظامی احتمالی" در برنامه اتمی ایران، جزئیاتی تا این اندازه مفصل منتشر می کند.

این ضمیمه سه بخش دارد. در بخش اول ضمیمه، تاریخچه ای از تلاش های آژانس برای یافتن پاسخ سئوالات و ابهاماتی که در مورد اهداف و ماهیت جنبه های نگران کننده برنامه اتمی ایران ارائه شده است.

بخش دوم هم به منابع و اعتبار اطلاعات و چگونگی بررسی آنها توسط آژانس اختصاص دارد.

اما در بخش سوم، تحلیل آژانس از اطلاعات در دسترس و ارتباط آن با جنبه های نگران کننده برنامه اتمی ایران ارائه شده است.