بیماری سلیاک : افرادی که نباید نان بخورند
بیماری سلیاک : افرادی که نباید نان بخورند
افرادی که دچار بیماری سلیاک هستند، قادر به مصرف گلوتن نمیباشند. گلوتن، پروتئینی است که در گندم، جو و دیگر غلات یافت میشود. در این افراد با مصرف گلوتن، روده کوچک تخریب میشود. بیشتر مواد غذایی در روده کوچک جذب میشوند. تخریب روده باعث میشود که مواد مغذی به بدن نرسد و خود موجب سوء تغذیه گردد.
دلیل بیماری سلیاک
علت واقعی این بیماری هنوز ناشناخته میباشد. لایههای روده کوچک دارای پرزهای ریزی به نام ویلی (villi) میباشد. ویلی به جذب مواد مغذی کمک میکند. هنگامی که بیمار سلیاکی، غذای دارای گلوتن بخورد، سیستم ایمنی بدن، ویلی ها را تخریب میکند. در نتیجه، مواد مغذی از بدن دفع میشوند.
بیماری سلیاک، یک بیماری ژنتیکی میباشد. زنان نسبت به مردان، بیشتر به این بیماری دچار میشوند. در کودکان، بعد از 3 تا 6 ماهگی که غذای فاقد گلوتن خوردند، این بیماری برطرف میشود. در بزرگسالان، 2 تا 3 سال ممکن است طول بکشد تا بهبود یابند.
علائم بیماری سلیاک
نفخ، اسهال، یبوست، سوء هاضمه، دلدرد، خستگی، درد عضلات، کاهش اشتها، عدم تحمل لاکتوز، تهوع و استفراغ، مدفوع خونی یا چرب، خارش پوست.
به خاطر کمبود ویتامین و املاح ممکن است علائم زیر نیز دیده شوند:
کبودی پوست، عصبانیت و افسردگی، کم پشتی موها، قطع قاعدگی، گرفتگی عضلات، خونریزی بینی، صرع، تخریب اعصاب، بی حسی دستها و پاها، کوتاهی قد.
علائم سلیاک در کودکان
- آسیب مینای دندان
- تغییر رنگ دندان
- تاخیر در سن بلوغ
- اسهال، یبوست، مدفوع بد بو و چرب، تهوع و استفراغ
- زودرنج و داد و بیداد کن
- رشد کم و کوتاه قد نسبت به همسالان خود
- کمبود کلسیم و کمبود توده استخوانی
درمان بیماری سلیاک
* عدم مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن
* تامین ویتامین و املاح جذب نشده مثل آهن، کلسیم، فیبر، ویتامینهای B1، B2، B3 ، B12، K ، D و فولات
* افزایش وزن
آزمایشات لازم برای بیمار سلیاک
- آزمایش خون شامل اندازه گیری آلبومین، فسفاتاز آلکالین، فاکتورهای انعقادی خون، کلسترول، شمارش گلبولهای خونی، آنزیمهای کبدی و زمان انعقاد خون (پروترومبین).
- اگر آزمایش خون، نشان دهنده بیماری سلیاک بود، بیوپسی نیز انجام میشود، یعنی یک قطعه از بافت دئودنوم (اولین قسمت روده باریک) برداشته میشود و در آن، سطح ویلی را مشاهده میکنند.
- تست ژنتیکی خون نیز برای تعیین اینکه در معرض خطر قرار دارید یا نه، مهم است.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک نباید از مواد غذایی حاوی گلوتن استفاده کنند، زیرا در غیر این صورت دچار عوارض خواهند شد
عوارض سلیاک
اگر بیماران دچار سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن مصرف نکنند، ممکن است دچار عوارض زیر شوند:
1- اختلال خود ایمنی از قبیل آرتریت روماتوئید
2- لوپوس اریتماتوی سیستمیک: این بیماری ممکن است پوست، مفاصل، کلیهها، مغز و دیگر اندامها را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری یک اختلال خود ایمنی میباشد، به این معنا که سیستم ایمنی بدن به بافتهای سالم حمله میکند.
3- سندرم شوگرن (Sjogren syndrome)، یک اختلال خود ایمنی است که در آن غدد تولید اشک و بزاق از بین میروند. این وضعیت ممکن است کلیهها و ریهها را تحت تاثیر قرار دهد.
4- بیماری آدیسون: در این بیماری غدد فوق کلیه به مقدار کافی هورمون ترشح نمیکنند.
5- سندرم داون: یک بیماری ژنتیکی میباشد. در این بیماری، یک کروموزوم بیشتر وجود دارد. به عبارت دیگر، فرد مبتلا دارای 47 کروموزوم میباشد. سر این افراد کوچکتر و دارای شکلی غیر معمولی میباشد.
6- سرطان روده کوچک یا لنفوم روده
7- عدم تحمل به لاکتوز : لاکتوز، قند موجود در شیر و لبنیات میباشد و هنگامیکه بدن به مقدار کافی آنزیم لاکتاز را نسازد، به وجود میآید.
8- بیماری تیروئید
9- دیابت نوع یک: اگر لوزالمعده به اندازه کافی انسولین تولید نکند، دیابت نوع یک به وجود خواهد آمد.
10- بیماری های استخوانی (پوکی استخوان، شکستگی استخوان و کج شدن ستون فقرات)
11- کم خونی
12- کاهش قند خون
13- ناباروری و سقط جنین
14- بیماری های کبدی
مواد غذایی که فاقد گلوتن میباشند
میوهها، سبزیجات، گوشت گاو، مرغ، ماهی، آجیل، تخم مرغ، گل همیشه بهار، ذرت، برنج، ارزن، کتان، عدس، سیب زمینی و سویا.
مواد غذایی که دارای گلوتن میباشند
گندم، نشاسته گندم، سبوس گندم، بیسکویت گندم، آرد گندم (به طور کلی هر غذایی که در آن گندم به کار رفته است)، گندم سیاه، جو و چاودار.
غذاهایی که ممکن است حاوی گندم، جو و چاودار باشند
آبنبات، سوسیس، ویفر، سیب زمینی سرخ شده، شیره گوشت یا آبگوشت، شیرین بیان، مالت، خمیر فطیر، سس ها، چیپس سیب زمینی، چیپس ذرت، سوپها و سس سویا.
