خیلی از خانم ها از خستگی و کاهش انرژی برای فعالیت های روزانه گله دارند و نمی دانند که گاهی دلیل مشکل شان صرفا این است که خون یعنی ماده حیاتی بدن شان، کم شده است. چرا؟ چون مدت هاست به قاعدگی بیمار گونه و غیرطبیعی دچار شدهاند، اما تصور می کنند طبیعی است.گفتگوی زیر با دکتر ملک منصور اقصی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه می باشد.آقای دکتر! علت خونریزی های غیرطبیعی زنانه چیست؟این خون ریزیهای غیرطبیعی دو نوع اند: قبل از یائسگی و بعد از یائسگی. برای خانمی که مدتها یائسه بوده و ناگهان دچار خون ریزی می شود، این مساله بسیار جدی است و اولین تشخیص پزشک، سرطان است و سعی می کند دریابد که آیا سرطانی در کار است یا نه.اما عمدتاً علت اصلی خون ریزیهای غیرطبیعی قبل از دوران یائسگی، غیر سرطانی یا خوش خیم است. خون ریزی های قبل از یائسگی معمولا به دو شکل هستند: اول، شدید شدن خون ریزی ماهانه و طولانی تر شدن مدت آن و دوم، خون ریزی مابین دو عادت ماهانه متوالی.و چه عللی دارد؟سه علت می تواند داشته باشد که اولینش ناهنجاری هورمونی است؛ یعنی تخمدانها تخمک رها نمی کنند. حتما می دانید که به طور متوسط هر ماه یک تخمک از یکی از دو تخمدان باید رها شود و اگر این تخمک به موقع رها نشود، نظم به هم می خورد و خون ریزی غیرطبیعی صورت می گیرد. در نوجوانی، علت رها نشدن تخمک، عدم بلوغ در رابطه مغز و تخمدان ها است. خون ریزی دختران نوجوان معمولا نامنظم است و علتش در سنین زیر 20 سالگی معمولا رابطه بین مغز و تخمدان های نابالغ است. رابطه بین مغز و تخمدان اغلب از 17 یا 18 سالگی، بالغ می شود و همه چیز به حالت طبیعی درمی آید و خون ریزی ماهانه منظم می شود.در نزدیک دوران یائسگی هم به خاطر آن که ذخیره تخمک ها در تخمدان ها کم شده است، خانم ها دیگر نمی توانند به طور مرتب هر ماه یک تخمک رها کنند و این نیز از عوامل خون ریزی در این خانم هاست.و علت دوم؟علت دوم، تومورها یا توده های سلولی خوش خیم است؛ مثل پولیپ یا فیبروم که در رحم یا گردن رحم پدیدار می شوند و در 25 تا 40 سالگی بسیار متداول اند و گاهی می توانند بدخیم باشند که در این صورت معمولاً در گردن رحم یا دیواره مهبل قرار دارند. خون ریزی ناشی از تومورهای بدخیم معمولا به صورت خون ریزی در بین دو عادت ماهیانه دیده می شود.و علت سوم؟علت سوم، اختلالات التهابی و عفونی (مقاربتی یا غیرمقاربتی) است.ورود اجسام خارجی و ضربه ها، سوء استفاده های جنسی و زگیل های تناسلی از علل شایع خون ریزی قبل از بلوغ است. اختلالات انعقادی در نخستین قاعدگی دختران 10 تا 11 ساله نیز باعث بلوغ زودرس می شود که در نتیجه، سیکل های آن سریع تر از حالت طبیعی می شود، اما هر قدر که این اتفاق دیرتر رخ دهد، تکامل سیستم دیرتر اتفاق افتاده و خون ریزیهای نامرتب و عدم تخمک گذاری در آن ها مشهودتر است.آیا پای علل طبیعی هم ممکن است در میان باشد؟بله. معمولا در دو سال اول بلوغ دختران، تخمک گذاری ناقص است و طول دوره از 21 تا 40 روز متفاوت می باشد. تا وقتی این مدت سیکل منظم 23 تا 35 روز ادامه پیدا کند، اغلب خون ریزی های دوره شدید و حتی با افت شدید هموگلوبین خون همراه خواهد بود که البته با داروهای هورمونی قابل درمان است.علاوه بر خود خون ریزی، عامل زمینه ساز و به وجود آورنده آن هم مهم است؛ مثلا خون ریزیهای مرتبط با بارداری می تواند باعث سقط یا بروز بارداری خارج از رحم شود. 30 درصد از زنان با مصرف قرص های ضد بارداری دچار لکه بینی می شوند که یکی از علل آن، کم کاری یا پرکاری تیروئید است که خون ریزی های کم قاعدگی، فاصله زیاد بین دو قاعدگی و افزایش تعداد دفعات قاعدگی از علایم و نشانه های آن است.فیبروم رحمی (افزایش توده عضلانی رحم) نیز باعث لکه بینی و خون ریزی می شود که میزان آن بر حسب موقعیت و جایگاهی که فیبروم قرار دارد، متفاوت است. اگر فیبروم در نزدیکی عروق رحم باشد، خون ریزیهای نامرتب ایجاد می کند و اگر پشت مثانه باشد، باعث بروز علایم ادراری می شود.از طرفی 10 درصد سرطان های رحمی در سنین بالای 35 سال با خون ریزی همراهند و با نمونه برداری از داخل رحم (کورتاژ تشخیصی) می توان علتش را مشخص کرد.نکته مهم این است که یکی از روش های درمان خون ریزی های غیرطبیعی و بدون علت رحم، تجویز مسکن های ضد التهابی همچون ایبوپروفن و مفنامیک اسید است و با مصرف 6 تا 8 ساعت یک بار این داروها می توان خون ریزی را کنترل کرد، اما فقط زمانی که بیماری دیگری مطرح نباشد، باید سراغ این تجویزها رفت.مهم این است که بدانیم 30 درصد از خون ریزی های پس از یائسگی به علت سرطان های رحم است، اما آن چه مشهود است استفاده از هورمونهای استروژن و پروژسترون است. به تازگی درمانهای هورمونی برای زنان پس از دوران یائسگی توصیه نمی شود و فقط در موارد گرگرفتگی یا پوکی استخوان شدید، برای این دسته از بیماران، هورمون درمانی انجام می شود.
