مقصد پر دردسر؛ لغو سفر احمدی نژاد به ارمنستان

مقصد پر دردسر؛ لغو سفر احمدی نژاد به ارمنستان

رئیس جمهور ارمنستان اوایل بهار برای شرکت در دومین جشن جهانی نوروز به تهران سفر کرده بود؛

سفر برنامه ریزی شده محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران به ارمنستان که قرار بود صبح دوشنبه شانزدهم خرداد انجام شود، لغو شده است.

منابع خبری در ایران می گویند که مسئولان نهاد ریاست جمهوری ایران اعلام کرده اند که این سفر با توافق دو طرف به زمان دیگری موکول شده است.

چهار سال پیش نیز سفر آقای احمدی نژاد به ارمنستان نیمه تمام مانده بود.

ساعاتی پس از لغو این سفر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که "به دلیل نیاز به زمان بیشتر برای تنظیم و نهایی کردن اسناد همکاری" سفر رئیس جمهور ایران به ارمنستان به تاریخ دیگری موکول شده است که زمان آن به زودی اعلام می شود.

وزارت امور خارجه ارمنستان نیز گفته است که سفر آقای احمدی نژاد به تعویق افتاده است.

مقام های ایرانی و ارمنی توضیح بیشتری درباره علت اصلی لغو سفر امروز آقای احمدی نژاد به ارمنستان نداده اند و فقط به "توافق دو طرف" درباره تغییر زمان آن اشاره کرده اند که می تواند نشان دهنده وجود عامل دیگری به جز تصمیم مقام های دو کشور باشد.

بالا گرفتن تنش میان دو همسایه ایران

یک روز پیش از برنامه سفر آقای احمدی نژاد، وزارت دفاع جمهوری آذربایجان دیگر همسایه شمالی ایران، از احتمال شکل گیری جنگی جدید با ارمنستان بر سر منطقه قره باغ خبر داده بود.

یکی از سخنگویان وزارت دفاع جمهوری آذربایجان گفته بود که دولت ارمنستان مرتبا مذاکرات صلح را به شکست می‌کشاند و باعث می‌شود که راه حل نظامی برای حل این مشکل، اجتناب ناپذیر باشد.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ درگیر جنگ خونینی شدند.

در جریان این جنگ کنترل منطقه قره باغ به دست نیروهایی افتاد که خواهان جدایی از جمهوری آذربایجان و اعلام استقلال هستند.

اکثریت جمعیت ناگورنو قره باغ (قره باغ علیا) ارمنی هستند اما جمهوری آذربایجان و عمده کشورهای جهان این منطقه را جزئی از خاک جمهوری آذربایجان می داند.

روسای جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان چندین دور مذاکرات برای حل این مناقشه انجام داده اند که تا کنون بی نتیجه بوده است.

دو کشور در سال ۱۹۹۴ آتش بس اعلام کردند و ایران هم در دوره ای برای بازگشت آرامش به منطقه دست به میانجیگری هایی زد.

این موافقتنامه که از تاریخ ۱۲ ماه مه ۱۹۹۴ به اجرا درآمد، به جنگی چهارساله پایان داد که حدود ۳۰ هزار کشته و بالغ بر یک میلیون بی خانمان به جا گذاشت.

با این موافقتنامه، درگیری پایان نیافت اما به منطقه کوهستانی قره باغ و هفت منطقه مجاور آن در جمهوری آذربایجان که تحت کنترل ارمنستان است محدود شد.

ارمنستان به عنوان کشوری با اکثریت ارمنی و جمهوری آذربایجان با اکثریتی شیعه، هر دو همسایه شمالی ایران هستند اما از زمان استقلال این دو جمهوری، ایران روابط گرمتر و مناسبات اقتصادی، سیاسی و امنیتی نزدیکتری با همسایه ارمنی خود داشته اشت.

سفر نیمه تمام به ارمنستان

روابط ارمنستان با ایران رابطه ای با سابقه دیرینه است به گونه ای که دست کم بر اساس تعداد کثیر اسناد همکاری و توافق های در حال اجرا، می توان گفت این کشور در منطقه قفقاز، نزدیکترین روابط را با ایران دارد.

با این همه ایران تلاش دارد تا از متشنج شدن احتمالی منطقه و آغاز دوباره درگیری ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان جلوگیری کند و در عین حال روابط خود را با طرف های درگیر از جمله جمهوری آذربایجان عادی نگه دارد.

حدود چهار سال پیش هم سفر آقای احمدی نژاد به ارمنستان نیمه تمام باقی مانده بود.

آقای احمدی نژاد در اول آبان ۱۳۸۶ در حالی سفر دو روزه خود به ایروان پایتخت ارمنستان را نیمه تمام گذاشت که قرار بود در پارلمان این کشور سخنرانی و از بنای یادبود قربانیان کشتار ارامنه توسط ترک های عثمانی در جریان جنگ اول جهانی، بازدید و با اهدای حلقه گل، نسبت به کشته شدگان این واقعه ادای احترام کند.

ارمنستان این کشتار را نسل کشی می داند اما ترکیه به عنوان وارث امپراتوری عثمانی، هرچند وجود چنین کشتاری را منکر نمی‌شود اما وجود سیاست سازمان یافته برای نابودی ارامنه را قبول ندارد.

روئسای جمهوری ایران و ارمنستان؛گرچه ایران از میان همسایه شیعه و ارمنی خود روابط گسترده تری با ارمنستان دارد اما تلاش می کند دیگر کشورها را نسبت به این موضوع حساس نکند

موضع گیری کشورهای مختلف در باره کشتار ارامنه در دوران امپراتوری عثمانی روابط این کشورها - از جمله آمریکا- با ترکیه را موقتا به تیرگی کشانده است.

بازدید آقای احمدی نژاد از بنای یادبود قربانیان کشتار ارامنه می توانست به موضوعی بحث انگیز در روابط ایران و ترکیه تبدیل شود که با ناتمام ماندن سفر او به ارمنستان از آن جلوگیری شد.

ایران که با هر دو کشور درگیر مناقشه روابط خوبی دارد بارها اعلام کرده که از مذاکرات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای حل مسالمت آمیز مناقشه قره باغ حمایت می کند اما این تلاش ها به سرانجام مشخصی نرسیده است.

در سال های اخیر روابط ایران و جمهوری آذربایجان به دلیل همکاری های نظامی این جمهوری با ناتو – پیمان آتلانتیک شمالی- و آمریکا و همچنین برنامه افتتاح سفارت اسرائیل در این کشور دچار اختلافاتی شده است.

به نظر می رسد لغو سفر آقای احمدی نژاد در حالی که تنش ها میان دو کشور ایران و ارمنستان بالا گرفته، می تواند با هدف پرهیز از ناخرسندی احتمالی جمهوری آذربایجان و جلوگیری از تنش های تازه در منطقه بوده باشد.