چیزهایی که باید در مورد ایدز بدانید ۱

چیزهایی که باید در مورد ایدز بدانید 1

شروع بیماری ایدز

ویروس اچ‌ آی ‌وی (HIV) بعد از ورود به بدن، در غدد لنفاوی پخش شده و در داخل سلول‌های دفاعی بدن (لنفوسیت‌ها) شروع به تکثیر می‌کند. در بیشتر بیماران حدود یک ماه بعد از آلودگی علائمی مثل سرماخوردگی ایجاد می‌شود.

این علائم شامل تب، گلودرد، درد عضلات و مفاصل، تهوع و استفراغ و علائم عمومی اینچنینی هستند. این علائم در افرادی که ویروس را به واسطه تماس جنسی کسب کرده‌اند، به نسبت دیگران شایع‌تر است.

واضح است که این علائم خاص نیستند، بنابراین پزشک و بیمار را مشکوک به آلودگی با ویروس اچ‌آی‌وی نمی‌کنند. تنها در مواردی که فرد از یک ماه قبل، سابقه‌ای از تماس مشکوک داشته است و به  فکر بیماری بوده، می‌تواند به تشخیص کمک کند.

در این مرحله تعداد ویروس در گردش خون بسیار زیاد و توانایی انتقال بیماری بالاست.

بعد از چند ماه سیستم دفاعی بدن شروع به کنترل بیماری می‌کند و اگرچه هرگز قادر به مهار کامل ویروس نمی‌شود، ولی می‌تواند تکثیر ویروس را تا مدت‌ها به صورت مخفی نگه دارد. با وجود این، متاسفانه ویروس بی‌وقفه به انتشار خود و کشتن سلول‌های دفاعی بدن ادامه می‌دهد.

اگر فرد شناسایی و درمان نشود، این روند حدود 10 ‌سال ادامه می‌یابد و در این مدت معمولا بیماری مهلکی بیمار را تهدید نمی‌کند.

بعد از این زمان با مرگ بیشتر سلول‌های دفاعی، تعداد این سلول‌ها به حدی پایین می‌آید که بیماری‌های خطرناک و کشنده خاصی که به نام "بیماری‌های مرتبط با ایدز" شناخته می‌شوند، ظرف چند ماه باعث مرگ بیمار می‌شوند.

کسانی که در مرحله اول (مرحله بدون علامت) شناسایی می‌شوند، شانس این را دارند که با مصرف داروهای ضدویروس، روند تکثیر ویروس و مرگ سلول‌های دفاعی در بدن شان کند شده و حدود 10 سال دیگر به عمرشان اضافه شود و تا شروع بیماری‌های مهلک مرتبط با ایدز حدود 20 سال دوام ‌آورند. بعد از شروع این بیماری‌ها نیز درمان بسیار موثر است و تا سال‌ها می‌توان از مرگ بیمار جلوگیری کرد.

باید دوباره تاکید کنم که به دلیل ماهیت بیماری ایدز و بی‌علامت بودن افراد آلوده، شناسایی مبتلایان فقط با آزمایش‌های دوره‌ای امکان‌پذیر است. در غیر این صورت فرد باید منتظر شروع بیماری‌های شدید مرتبط با ایدز باشد که در آن زمان کار چندانی از سوی پزشکان برای مهار بیماری ساخته نیست.

 راه‌های انتقال ایدز

ویروس اچ آی وی (HIV) از طریق تماس جنسی، خون، فرآورده‌های خونی، تماس شغلی و از مادر به کودک منتقل می‌شود. جای خوشبختی است که تماس‌های معمولی افراد در جامعه باعث آلودگی نمی‌شود و از این نظر جای نگرانی نیست.

حال درباره راه‌های انتقال این بیماری خطرناک با شما سخن می‌گوییم.

تماس جنسی

راه انتقال ویروس ایدز تماس جنسی معمولی است. اگر چه این بیماری اکنون در میان همجنس‌بازان آمریکا شایع‌تر از بقیه مردم است، ولی در سایر نقاط جهان تماس جنسی معمولی زن و مرد بیشترین نقش را در آلودگی دارد.

طی سال‌های اول، فرد مبتلا هیچ گونه علامتی ندارد و تنها راه شناخت افراد آلوده و پیشگیری از انتقال ویروس در بین زوجین، آزمایش خون است.

عامل بسیار مهم در احتمال آلودگی بر اثر تماس جنسی، میزان ویروس در گردش خون فرد مبتلا است. اگر فرد آلوده به ویروس، شناسایی شده و تحت درمان قرار گیرد، تعداد ویروس در گردش خون ااو بسیار کم شده و به دنبال تماس جنسی، احتمال آلودگی شریک جنسی بسیار کم خواهد شد. این موضوع در مورد سایر راه‌های آلودگی شامل آلودگی شغلی و انتقال مادر به کودک نیز صادق است.

نوع تماس جنسی نیز هر قدر غیر متعارف‌تر باشد، احتمال انتقال ویروس بیشتر می‌شود؛ به عنوان مثال تماس‌های جنسی که به دنبال مصرف مواد محرک مثل اکستازی یا کریستال صورت می‌گیرد، احتمال آلودگی را بسیار بالا می‌برد.

انتقال خون

در سال‌های ابتدایی دهه 80 میلادی که هنوز طریقه انتقال ویروس اچ آی وی به طور کامل شناخته نشده بود، تعداد زیادی از بیماران به دلیل دریافت خون یا فرآورده‌های خونی دچار ایدز شدند. در این میان بیماران مبتلا به هموفیلی که می‌بایست مرتب پلاسما یا فاکتور 8 دریافت می کردند، از همه بیشتر گرفتار شدند. پیوند اعضا از افراد آلوده به ویروس اچ آی وی نیز باعث ابتلای دیگران شده است.

اکنون با آگاهی از انتقال این ویروس به دنبال انتقال خون و پیوند اعضا، خطر بسیار ناچیزی افراد را تهدید می‌کند.

استفاده از سرنگ مشترک

معتادان تزریقی عادت به استفاده از سرنگ و سر سوزن اشتراکی دارند. در ضمن گاهی مایع حلال یا فیلتر داروهای مخدر نیز به صورت مشترک استفاده می‌شود. بدین ترتیب در میان این گروه، بیماری ایدز بسیار شایع‌تر از سایر اقشار جامعه است.

آلودگی شغلی

پزشکان، پرستاران، کارکنان آزمایشگاه و سایر کارکنان بهداشتی همواره در معرض تماس وسایلی مثل چاقوی جراحی و سوزن آلوده هستند. اگرچه احتمال آلودگی در این روش خیلی کم است، ولی به دلیل تعدد موارد اهمیت زیادی دارد.

علاوه بر این ها، تماس با پوست زخمی یا مخاط ها (گوارشی – تناسلی) و مایعات بدن مثل مایع مغزی، مایع مفصلی و ... نیز آلوده کننده است.

ادرار، مدفوع، خلط، عرق و مواد استفراغی اگر خونی نباشند، معمولا آلوده کننده نیستند.

با این حال، خوشبختانه احتمال آلوده شدن پرسنل بهداشتی در اثر تماس با بیماران مبتلا به ایدز بسیار کمتر از تماس با مبتلایان به هپاتیت بی و هپاتیت سی است.

بیماری های مرتبط با ایدز

ویروس اچ ‌آی‌ وی (HIV) با ورود به سلول‌های دفاعی بدن و تخریب آن ها، سیستم ایمنی فرد مبتلا را دچار ضعف پیشرونده کرده و او را مستعد ابتلا به بیماری‌های فرصت‌طلب می‌کند.

دسته اول بیماری‌هایی مثل سینوزیت ، اسهال ، زونا ، ذات‌الریه (پنومونی) و سل هستند که در افراد معمولی هم دیده می‌شوند، ولی در مبتلایان به ایدز شیوع بسیار بالاتری داشته و به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند.

دسته دوم بیماری‌هایی هستند که در افراد عادی وجود ندارند و ضعف شدید ایمنی که به واسطه ویروس ایدز ایجاد شده است، منجر به بروز این گونه بیماری‌ها می‌شود. این دسته از بیماری‌ها شدیدتر بوده و مرگ و میر زیادتری دارند.

سینوزیت چرکی بیماری آشنایی است و علائم آن شامل خروج چرک از بینی و درد در قسمت بالایی صورت و گاهی تورم و قرمزی پوست صورت است. این بیماری در مبتلایان به ایدز بسیار شایع و بد قلق است.

عفونت چرکی ریه‌ها یا پنومونی به واسطه ورود انواع میکروب‌ها به بدن بیماران مبتلا به ایدز ایجاد می‌شود. علائم پنومونی در بیماران مبتلا به ایدز مثل افراد عادی شامل سرفه، تب، درد سینه و خلط است، ولی به سختی درمان می‌شود.

نوعی از پنومونی فقط در بیماران دچار ضعف شدید ایمنی به واسطه انگلی به نام پنوموسیستیس ایجاد می‌شود. این بیماران ابتدا دارای سرفه و تنگی نفس کمی ‌هستند، ولی روز به روز بدحال‌ تر می‌شوند و داروهای معمولی تاثیری روی بیماری شان ندارد. به تدریج بیمار دچار کاهش وزن و تنگی نفس شدید شده و اگر بیماری به موقع تشخیص داده نشود، باعث مرگ بیمار می‌شود.

میکروب سل از دسته میکروب‌هایی است که در افراد سالم و دارای سیستم ایمنی قوی نمی‌تواند فعالیت کند. این بیماری در مناطقی که مردم دچار سوءتغذیه و سطح سلامت پایینی هستند، شیوع دارد. سل در کشورهای پیشرفته ‌طی نیمه دوم قرن بیستم به خوبی مهار شده بود، اما با گسترش بیماری ایدز در این جوامع بار دیگر بیماری سل همچون غول خفته‌ای بیدار شد.

علائم بیماری سل شامل سرفه، خلط چرکی، خلط خونی، کاهش وزن و ضعف عمومی ‌است. این بیماری یکی از دلایل اصلی از بین رفتن بیماران ایدزی است و سل در این بیماران، صد برابر افراد معمولی شایع است.

ضایعات دهانی شامل برفک و آفت، در ایدزی‌ها بسیار زیاد است. آفت‌ها که ضایعات دردناک دهانی هستند، به وفور در افراد معمولی هم دیده می‌شوند و مختص بیماران ایدزی نیستند.

برفک دهانی که عامل آن قارچی به نام کاندیدا می‌باشد و ضایعات سفید رنگی در دهان خصوصا قسمت پشتی زبان و حلق ایجاد می‌کند، در افراد بالغ بسیار نادر است و وجود آن احتمال ضعف ایمنی بدن را مطرح می‌کند.

زخم‌های مری که باعث می‌شود بیمار موقع قورت دادن غذا، درد زیادی در قسمت بالای جناق احساس کند نیز از دسته بیماری‌های مربوط به ایدز هستند. با آندوسکوپی می‌توان این گونه زخم‌ها را تشخیص داد و نمونه ‌برداری کرد.

چند نوع انگل فرصت‌ طلب وجود دارند که در روده بزرگ بیماران مبتلا به ایدز لانه گزینی کرده و ایجاد اسهال‌های شدید ، طولانی مدت و مقاوم به درمان می‌کنند.