نگاهی به فیلم شاهزاده ایران: شن‌های زمان

نگاهی به فیلم شاهزاده ایران: شن‌های زمان

هالیوود سال‌هاست که در باره شرق فیلم های حماسی، تاریخی و فانتزی می سازد اما به ندرت می توان فیلمی در این سینما یافت که تصویر نسبتا دقیق و نزدیک به واقعیت از شرق ارائه داده باشد.

شاید بتوان اهداف و انگیزه های سیاسی هالیوود از ساختن این گونه فیلم ها را نادیده گرفت اما از جنبه سرگرمی سازی محض آن نمی توان گذشت.

برای هالیوود، داستان های هزار و یکشب و شرق دور، دستمایه های خوبی برای ساختن فیلم های سرگرم کننده با مایه های اگزوتیک بوده و هست.

تئوری اورینتالیسم ادوارد سعید، بیشتر از هرجا، در مورد سینمای هالیوود صادق است.

شرق در سینمای هالیوود خیلی وقت ها یا سرزمینی افسانه ای و دست نیافتنی با کاخ های عظیم و باشکوه و حرمسراها و جادوگران، یا سرزمینی خشک و برهوت با مردمانی عقب مانده، بدوی، غیرمتمدن و بی رحم بوده است.

بنابراین وقتی فیلمی چون شاهزاده ایران به نمایش درمی آید، اصلا نباید انتظار داشت که این فیلم، داستانی تاریخی در باره فرهنگ، تمدن و مردمی واقعی یعنی ایرانیان باشد.

فیلم ها و بازی ها

شاهزاده ایران: شن‌های زمان به دنبال موفقیت یک مجموعه سه گانه از بازی های ویدئویی به همین نام ساخته شد.

امروزه سینما و بازی های ویدئویی (کامپیوتری) ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و دائما از همدیگر تغذیه می شوند.

پدرخوانده، جیمزباند، صورت زخمی و اواتار، حالا دیگر تنها نام فیلم های معروف سینمایی نیستند بلکه امروز نام بازی های ویدئویی محبوب و پرفروشی هستند که بر مبنای داستان‌ها و شخصیت‌های همان فیلم ها ساخته شده‌اند.

از آن طرف، سینما نیز تنها منبع الهام بخش برای بازی های ویدئویی نبوده، بلکه خود از نمونه های موفق آن الهام گرفته و با مقداری تغییرات، آنها را دوباره در سینما بازسازی کرده است. فیلم‌های مکس پین، هیت من و شاهزاده پارسی از این دسته دومند.

طبیعتا کسی انتظار ندارد که فیلمی که والت دیسنی بر اساس یک بازی پرفروش کامپیوتری ساخته، فیلمی در باره گذشته واقعی ایران و قهرمانان افسانه ای پارسی (ایرانی) که ما وصف آنها را در شاهنامه یا داستان های اساطیری و افسانه های کهن ایرانی خوانده‌ایم، باشد.

شاهزاده ایران همانند سیصد یا اسکندر و فیلم های دیگری که در هالیوود در باره ایران یا شخصیت های ایرانی ساخته شده، بیشتر از آنکه بر پایه تاریخ و واقعیت‌های تاریخی باشد، مبنایی فانتزی و تخیلی دارد هر چند ممکن است از شخصیت‌ها و رویدادهای واقعی و تاریخی الهام گرفته باشد.

همین ساختار فانتزی به فیلمساز (و نویسنده فیلم) این امکان را می‌دهد که در چهارچوب منطق داستان و ساختار علت و معلولی آن، به هر شکلی که می‌پسندند، شخصیت‌ها و رویدادها را ترسیم کند.

بی ارتباط با سرزمین پارس

در فیلم از حرمسراهایی سخن گفته می شود که باز هم مربوط به ایران بعد از اسلام و خلافت عباسی (یا امپراتوری عثمانی) است

مایک نیول کارگردان شاهزاده ایران، بسیاری از واقعیت های تاریخی، مکانی و زمانی امپراتوری ایران قدیم را نادیده گرفته یا وارونه ترسیم کرده است. نوع آرایش افراد، طرز پوشش آنها، مکان ها و و رابطه بین برادران و پدر و فرزند، هیچ ارتباطی با فرهنگ پارسی (ایرانی) ندارد.

از همان اولین نمای فیلم که فیلم با تصویری از کاخ ها و بناهای باشکوه سرزمینی خیالی به نام پارس (پرشیا) شروع می شود، از نوع معماری اسلامی و مربوط به سده‌های میانه این کاخ ها می توان پی برد که این سرزمین، ربطی به ایران باستان (پرشیا) ندارد بلکه ساخته و پرداخته ذهن کارگردان و نویسنده هالیوودی آن است. یا در فیلم از حرمسراهایی سخن گفته می شود که باز هم مربوط به ایران بعد از اسلام و خلافت عباسی (یا امپراتوری عثمانی) است.

دستان، قهرمان اصلی فیلم (با بازی جیک جیلنهال)، تنها نامش برگرفته از نام قهرمانان شاهنامه است و از نظر ویژگی های فیزیکی و ظاهری و از نظر رفتار و خصلت های اخلاقی مثل جوانمردی شباهت چندانی به قهرمانان شاهنامه یا قهرمانان آشنای ادبیات کلاسیک فارسی ندارد.

از طرف دیگر داستان برادری که به طمع تاج و تخت، علیه برادر سلطانش توطئه می کند، اگرچه در ادبیات فارسی وجود دارد اما مختص ایران نیست. در هملت هم کلادیوس (عموی هملت) برادرش را که پادشاه دانمارک است، از بین می برد و تاج و تخت او و حتی همسرش (گرترود) را صاحب می شود.

حشاشین (حشیشیون) نیز از نظر تاریخی مربوط به دوره پس از اسلام اند و به حسن صباح و فدائیان اسماعیلیه ارتباط دارند. ( اتفاقا بهترین قسمت های فیلم از لحاظ جذابیت های داستانی و بصری، قسمت‌های مربوط به نبرد دستان با حشیشیون است. آنها نه تنها به اندازه کافی مرموز و اسرارآمیزند بلکه مثل شبح ظاهر می شوند و در سایه می جنگند).

مشکل فیلم شاهزاده پارسی این نیست که چرا دقت تاریخی ندارد و چرا پارسی‌ها (ایرانی‌ها) را این‌گونه ترسیم کرده است بلکه این است که بسیاری از صحنه‌های فیلم و آدم‌های آن با اصول و قواعدی که فیلم بر اساس آنها بنا شده، نمی‌خواند.

جیک جیلنهال نه تنها از نظر فیزیکی مناسب این نقش نیست بلکه فاقد کاریزمای لازم برای جلب توجه تماشاگر است.

نظام (با بازی بن کینگزلی)، عموی خائن و شیطان صفت دستان، یک شخصیت کاملا کلیشه ای است و هیچ ویژگی منحصر به فرد و هویت مستقلی ندارد.

با این حال اگر هدف فیلم را تنها سرگرمی و ایجاد لذت و هیجان فرض کنیم، نباید چندان نگران تحریف تاریخ یا این شبیه سازی ها باشیم و به خاطر رویکرد هالیوودی فیلمساز به ایران باستان و اساطیر کهن آن، سازنده‌اش را سرزنش کنیم.

شاهزاده ایرانی نشان می‌دهد که داستان‌های اساطیری و تاریخی ایرانی چه دستمایه‌های خوبی می‌تواند برای سینما باشد به شرط اینکه کمی دقت و وجدان تاریخی نیز ضمیمه‌اش باشد.

پرویز جاهد - منتقد فیلم

robinhoodd - استرا لیا - ملبورن
امریکا با اون تمدنه 200 سالش غلط میکنه راجبه 5000 سال تمدنه ما هرچی میخاد میسازه یه فیلم میسازه به اسمه 300 که حاله ادمو بهم میزنه از هالیوودو ادمایه کثیفش...اون موقع که امریکایی ها تو قار پی پی شونو کتلت میکردن میخوردن ما بهترین زندگیرو داشتیم....تف به روحه امام که ورقه تاریخه پاکه ایران و سیاه و خونی کرد تا هر کشوره بی سروپایی راحت به ایران بتونه توهین کنه...
سه‌شنبه 8 تیر 1389

hiddentokyo - ژاپن - توکیو
robinhoodd - استرا لیا - ملبورن. اونی که منظور تو بود غار با غ هست, نه قار عزیز دل برادر.اما در کل با حرفهات تا حدودی موافق هستم
سه‌شنبه 8 تیر 1389

porharfi - هلند - آرنم
بدآ به حالِ انان که به تماشای این فیلمها می نشینند و پول سازندگان اش را پُر. از پول میکنند!! فیلمهایی که "بازیگرانش مهارتهای کامپیوتریست" و در پایان. سال سازندگان و دست اندر کـاران به خودشان "اســـکار هم میدهند!!!!!!!!!!!
سه‌شنبه 8 تیر 1389

یوتاب - ایران - تهران
احمدی:چو لبنان نباشد تن من مباد فرهنگ ایران رو ولش..........
سه‌شنبه 8 تیر 1389

pesarekhoob - ایران - ایران
بعد از ان قلاب اسهالی فقط هر چی تونستند از زیر خاک امامزاده های الکی تر از خودشون در اوردن و فیلم و سریال ساختند و این وظیفه ی مثلا هنرپیشه های ایرانی بود تا از بازی در این فیلمها خودداری کنند و نکردند.
سه‌شنبه 8 تیر 1389

zartusht67 - المان - المان
موقعه ای که مملکت بی صاحبه اینها هم به ما توهین میکنند فیلم های سرا پا دروغ میسازند مثل 300 ویا اسکندر گجستک وهمیشه اروپاییان و امریکا روی حسادتی که به فرهنگ ایران زمین دارند دوست ندارند ادمهای پاک ووطن پرست مثل رضا شاه کبیر وپسرش و........بر ایران حکومت کنند اینها دست نشانده وطن فروش مثل اخوندها را میپسندند
سه‌شنبه 8 تیر 1389

maiden666xx - انگلستان - لندن
robinhood: خودتوناگه ارزه دارین یه فیلم بسازین.فقط بلدین حرف بزنین و ,ادعا دارین! این فیلمم برای بچه هاست و fantasy هستش و ربطی به تاریخ نداره . (; پس الکی حرص نخور (; ..
سه‌شنبه 8 تیر 1389

robinhoodd - استرا لیا - ملبورن
hiddentokyo - ژاپن - توکیو ......جیگر ضایع نکن دیگه....البته عمدا اونجوری نوشتم ببینم کی حواسش هست و معلوماته بچه ها در چه حده ......افرین شما حواست جمعه....lol
سه‌شنبه 8 تیر 1389

miniator - ایران - تهران
وقتی هنر فیلم و سینما بیوفته زیر دست یه مشت اشغال صهیونیست, بهتراز این نمیشه انتظار داشت.عموما تو مخشون کردن که همه عالم از اول خلقت بد و زشت و غلط هستند و فقط خودشونن که همه چیزشون خوبو درسته,اما گاهی در غیر ما هم شده یکی خوب پیدا بشه .اما نه همیشه..اشکال نداره , گردش روزگار حالیشون میکنه.فواره چون بلند شود سرنگون شود.کمونیست هم منم منم زیاد میکرد .ولی عاقبتش رو دیدیم.ولی در مورد فیلم های ضد ایرانی هالیوود,مردم ازاده ایران هرگز از خاطر نخواهد برد, تا بوقتش. فعلا رها شدن از چنگال اخونده استحماگر,در اولویت قرار داره.
سه‌شنبه 8 تیر 1389

robinhoodd - استرا لیا - ملبورن
maiden666xx - انگلستان - لندن ________>> خودتون ?!?!?! . عجب
سه‌شنبه 8 تیر 1389

mashady - انگلیس - منچستر
hiddentokyo - ژاپن - توکیو عزیزدل برادر ادم پس از سالها دوری از کتابهای فارسی و نوشته های فارسی کم کم یادش میره و غلط دیکتش زیاد میشه تو همین انگلیس خیلی راحت انگلیسی ها دیکته کلمات رو از هم سوال میکنند شما در مورد مطلب نوشته شده کامنت بزار غلط دیکته رو ولش
سه‌شنبه 8 تیر 1389

danil_uuk - انگلستان - منچستر
چه حرفهای الکی میزنید شماها ... امریکا با 200 سال تمدن از 500000000 سال تمدن شما خیلی بهتره هالا هی بگید تمدن.. اگه تمدن داشتید که اخوند رهبری شما نبود.
سه‌شنبه 8 تیر 1389

arashbehdin - امریکا - اتلانتا
danil_uuk - خودت حرف الکی میزنی و اینکه اکنون چه کسی بر این حاکم است واقعیت و تاریخ گذشته ایرانزمین را عوض نمیکند. ضمنا مسائل ایرانیان تنها به ایرانیان مربوط است و شما بهتره غصه مملکت خراب خودت رو بخوری که اگر خوب بود به انگلیس فرار نمیکردی.
چهار‌شنبه 9 تیر 1389

robinhoodd - استرا لیا - ملبورن
mashady - انگلیس - منچستر ...نفست حقه امو....
چهار‌شنبه 9 تیر 1389

جام جم - ایران - تهران
دوستان کسی از کاترینا و هما خیر نداره ؟؟؟؟چند وقته خبری ازشون نیست
چهار‌شنبه 9 تیر 1389

pahlavi100 - آمریکا - کالیفورنیا
robinhoodd - استرا لیا - ملبورن --- احساسات میهن پرستانهٔ شما قابل تقدیر و داشتن هم میهن جوان ناسیونالیستی همچون شما باعث افتخار است. در ضمن می‌دانم که به خوبی‌ از عهده افغانی‌های در استخدام رژیم در این سایت بر می‌‌آیی، فقط این را اضافه کنم که کفگیر دولت حتما به ته دیگ خورده که دست به دامن یک عده افغانی شدند برای کوبیدن ملیت ما. به کوری چشم حسودان، نمیگذاریم ایران تجزیه شود. .
چهار‌شنبه 9 تیر 1389

robinhoodd - استرا لیا - ملبورن
pahlavi100 - آمریکا - کالیفورنیا ... درود بر شما دوسته عزیزم.....
چهار‌شنبه 9 تیر 1389

pelle - سوئد - استکهلم
جام جم - ایران - تهران. جام جم عزیز ,هما خانم چند وقت پیش در اثر کدورتی که بین ایشان و یکی از دوستان این سایت برایشان پیش آمد ,تصمیم گرفتند که متأسفانه اینجا را ترک کنند ,همچنین آریامهر بسیار خوب و مهربان هم متأسفانه همین تصمیم را گرفتند. به امید اینکه کامنتهای این دو مهربان را دوباره شاهد باشیم. موفق باشید
پنج‌شنبه 10 تیر 1389

pahlavi100 - آمریکا - کالیفورنیا
pelle - سوئد - استکهلم و جام جم - ایران - تهران --- سروران ارجمند، من هم نبودن این دو مهربان را عمیقا حس می‌کنم و امیدوارم در تصمیمشان تجدید نظر کنند. از طرفی‌ به بنده بر خورده که چرا وقتی‌ من نیستم کسی‌ سراغم را نمیگیرد! چغندر که نیستم، اینقدر زحمت می‌کشم کامنت مینویسم اینجا! لطفا یکی‌ دو تا هندوانه هم زیر بغل من قل بدهید.
پنج‌شنبه 10 تیر 1389

رأی دهید
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.