ثبت رویدادهای اعتراضی سال ۸۸ ایران در تقویم

ثبت رویدادهای اعتراضی سال ۸۸ ایران در تقویم

وقتی روزنامه ای سانسور می شود، یک جای مطلب ناقص می ماند و جمله بندی ها تغییر می کنند. وقتی کتابی یا سخنی سانسور می شود هم معمولا از چشم ها پنهان نمی ماند؛ اما بعضی سانسورها شاید به دلیل دور از انتظار بودنشان چندان به چشم نمی آیند. یکی از این دست سانسورها، سانسور تقویم است.

تقویم ها علاوه بر وظیفه اصلی شان، وظیفه یادآوری تاریخ و گذشته را برای امروزیان دارند، اما آیا این وظیفه را به درستی انجام می دهند؟ نگاهی به تقویم جیبیتان که هر روز آن را باز می کنید، بیاندازید. اثری از اعیاد یهودی در آن می بینید؟ آیا روزهای مهم مسیحیان در تقویم رسمی دیده می شود؟ زرتشتیان چطور؟

در عالم سیاست هم، اعدام مخالفان حکومت در زندان های ایران در دهه شصت را نمی توان از تاریخ حذف کرد؛ همین طور ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران توسط نیروی دریایی آمریکا و کشته شدن ۲۹۰ غیرنظامی ایرانی را نباید فراموش کرد.

بیژن خلیلی، ناشر شرکت کتاب در لس آنجلس آمریکا در مورد سانسور تقویم هایی که در داخل ایران منتشر می شوند، به بی بی سی فارسی می گوید: "بر سر کار بودن دولت های مختلف در اعصار متفاوت در تاریخ ایران، تعیین کننده چهارچوب تقویم های رسمی کشور بوده اند و ناشران در انتشار تقویم هم دچار خودسانسوری می شوند. در حال حاضر، اگر توجه کنیم به طور کلی بعضی از روزها، بدون خواست و توجه مردم در تقویم ها آمده اند و این نشات گرفته از سیستم های استبدادی متفاوتی است که متاسفانه بعد از انقلاب مشروطیت بر ایران حاکم بودند."

خلیلی مدت ۲۱ سال است که تقویمی منتشر می کند که مناسبت های آن، به گفته خودش، بنا به خواست و نیاز ایرانیان در نظر گرفته شده اند. او از فرصتی که حضور در آمریکا در اختیار او گذاشته است استفاده کرده و تقویم سالانه ای منتشر می کند که به گفته خودش، همه عقاید مذهبی و سیاسی ایرانیان در آن گنجانده می شود. از عید گل بهائیان گرفته تا روزه بزرگ یهودیان.

روز عید غدیر خم در این تقویم مشخص شده در حالی که چند صفحه پس و پیش آن، میلاد مسیح آمده است. اما این تقویم امسال تفاوت عمده ای با سال های پیش دارد.

مهدی افشار نیک، خبرنگار مقیم ایران در این مورد می گوید: "طبیعتا، درج روزها و مناسبت هایی که مورد تایید دولت ها باشند در تقویم بلامانع است، اما روزهایی هم دیده می شود که در حافظه تاریخی مردم ایران هستند، اما اثری از آنان در تقویم دیده نمی شود مثل تولد دکتر مصدق یا جشن مهرگان."

وی می افزاید: "ایرانیان یک فرهنگ سنتی در این خصوص داشته اند که چندان هم پیرو تقویم های رسمی و دولتی نبوده است. مثلا زمان تولد فرزندانشان را پشت قرآن می نوشته اند. مناسبت های ملی و میهنی هم به همین ترتیب سینه به سینه منتقل می شده اند و هنوز هم می شوند."

سال پیش، حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران و به دنبال آن جنبش اعتراضی موسوم به جنبش سبز پیش آمد که توجه جهانیان را نیز به خود جلب کرد.

پیش تر از آن هم، اعتراضات مردمی ایرانیان به صورت دهان به دهان یا در نهایت در دنیای اینترنت ثبت و منعکس می شد، اما ناشر شرکت کتاب تصمیم گرفت که مناسبت های مربوط به "جنبش سبز" را به صورت مکتوب در تقویم رسمی ثبت کند.

به عنوان مثال ۲۲ خرداد ماه به عنوان سالگرد جنبش سبز ایران در تقویم مشخص شده است و ۳۰ خرداد، سالگرد جان باختن ندا آقا سلطان.

آقای خلیلی، هدف از گنجاندن این روزها در تقویم را این طور بیان می کند: "وقایع سال گذشته در ایران، وقایع بسیار مهمی هستند که مردمی بودن آن، به اهمیتش می افزاید. سال پیش، دنیا برای اولین بار در روز قدس متوجه شد که واقعا مردم ایران چگونه فکر می کنند. هر ساله به مدت سی سال، مردم دنیا تصویر دیگری از ایران داشتند اما سال پیش ایرانیان به درستی به خیابان آمدند و در روز قدس فریاد زدند 'نه غزه، نه لبنان جانم فدای ایران' و این نشان دهنده این است که آنان با طرز تفکر پیشین مخالف بوده اند اما سی سال مورد سانسور قرار می گرفته اند."

افشار نیک در این خصوص می گوید: "روزهای سخت ۹ ماهه بعد از انتخابات، هر روزش حوادث و تحولاتی را در دل داشت که شایسته است در حافظه جمعی ما ایرانی ها ثبت شود. تجربه های مهمی طی این روزهای سخت کسب شده که نباید اجازه داد به راحتی از کف بروند."

خلیلی در پایان در خصوص گردآوری همه اعیاد مذهبی ایرانیان می گوید: "کوروش کبیر به هنگام فتح بابل، به همه ادیان اجازه داد تا آزادانه مراسم دینی خود را انجام دهند، پس چرا ما نتوانیم راه نیاکانمان را پیش ببریم و به همه باورهای مذهبی و پیروانشان احترام بگذاریم؟"