منشور اخلاقی و ممنوعیت حضور فوتبالیست ها در سینما

منشور اخلاقی و ممنوعیت حضور فوتبالیست ها در سینما

اگر علی پروین و امیر قلعه نویی خودشان تمایلی به ایفای نقش در فیلم مسعود ده نمکی نداشتند، علیرضا نیکبخت واحدی و مهرداد میناوند را "منشور اخلاقی فدراسیون فوتبال" از هنرپیشه شدن منع کرده است.

آن ها قرار بود در فیلمی بازی کنند که به صعود از دسته یک به لیگ برتر می‌پردازد.

معاونت سینمایی وزارت ارشاد که متولی سینما در ایران است، واکنشی به این اقدام فدراسیون فوتبال نشان نداده است. به این ترتیب، به نظر می رسد بعد از ممنوعیت رسمی استفاده از ورزشکاران در تبلیغات کالاها، حضور آن ها در عرصه سینما نیز ممنوع شده است.

ورزشکاران و سینما

در دنیای حرفه ای فوتبال، حساسیت های فراوانی روی رفتارهای اجتماعی بازیکنان وجود دارد. اما این سختگیری ها هرگز شامل چهره بازیکنان یا علاقمندی آن ها به فعالیت های هنری نبوده است.

ستارگان بی شماری از رشته های مختلف ورزشی، تجربه فعالیت های سینمایی دارند. در فیلم فرار به سوی پیروزی، نامدارانی چون پله، بابی مور، اسوالدو آردیلس، کازیمیرز دینا، پل فان هیمست و چند بازیکن وقت ایپسویچ تاون بازی کردند.

دیگو مارادونا در فیلمی به نام خودش و با کارگردانی امیر کوستوریتسا ایفای نقش کرد.

ژان ماری فاف، پیر لیت بارسکی، اووه زیلر، فرانتس بکن بائر، الی مک کویست، آرچی گمیل ، جورج بست، سپ مایر، سول کمپل و تدی شرینگهام ، کلاوس اوگن تالر، آلفردو دی استفانو، پیتر نوی رورر و ... همگی سابقه فعالیت در عرصه سینما را دارند.

وینی جونز در فیلمهای گای ریچی حضور داشت و یک فیلم هم با براد پیت بازی کرده است.

اریک کانتونا حضوری کاملا حرفه ای در این عرصه دارد. او در فیلم های متعددی از جمله الیزابت، در جستجوی اریک و پلیس پرخور بازی کرده است.

البته در بسیاری مواقع، تجارب سینمایی ورزشکاران در چند ثانیه خلاصه شده. مثلا در فیلم غریزه اصلی با بازی شارون استون، استن کالیمور مهاجم سابق لیورپول، چند ثانیه رانندگی کرد.

سینمای ایران

محمدعلی فردین، پنج سال بعد از نایب قهرمانی کشتی آزاد جهان وارد عرصه سینما شد. در کارنامه بازیگری او نام 64 فیلم بلند ثبت شده. او از این حیث، فاصله چشمگیری دارد با سایر ورزشکارانی که به سینما روی آوردند.

حبیب الله بلور رییس فدراسیون و سرمربی تیم ملی کشتی آزاد، در 22 فیلم بلند سینمایی بازی کرد.

امامعلی حبیبی اولین ایرانی که قهرمان المپیک شد، در چهار فیلم از جمله ببر مازندران و جهنم سفید به کارگردانی ساموئل خاچیکیان ایفای نقش کرد.

محراب شاهرخی بازیکن تیم ملی فوتبال در فیلم علف های هرز و یگانه حضور سینمایی اش را تجربه کرد.

بعد از انقلاب

قرارگرفتن ورزشکاران مقابل دوربین، بعد از انقلاب نیز ممنوع نشد.

حسین ملاقاسمی نایب قهرمان سال 1957 کشتی آزاد جهان است. اگر برزخی ها با بازی فردین را نادیده بگیریم، ملاقاسمی و ایلوش خوشابه تنها ورزشکارانی هستند که فعالیت های سینمایی شان، قبل و بعد از انقلاب را در بر می گیرد. ملاقاسمی از سال 1345 به مدت 30 سال، در 13 فیلم بازی کرده و عمدتاً ایفاگر نقش های منفی بوده است.

حسین یاریار فوتبالیست سابق بانک ملی، در فیلم های مردی در آینه، دام، بلوف، شب روباه و چاووش بازی کرده است.

سعید سلطانی‌فر هافبک تیم شاهین در فیلم تویی که نمی‌شناختمت بازی کرد.

سال 1387 جواد زرینچه در مثلث آبی مقابل دوربین قرار گرفت.

یک سال بعد در فیلم فوتبالیست ها، علی پروین، حمید استیلی، محمد پروین، افشین پیروانی، محمد برزگر و هاشم حیدری بازی کردند.

همان سال، احمدرضا عابدزاده در فیلم ازدواج غیابی ایفاگر نقش اصلی بود.

خسرو نظافت دوست، در نقش غلامرضا تختی در فیلم جهان پهلوان تختی ظاهر شد. علیرضا شیخ ریحانی(کشتی گیر) نیز سال 1375 در فیلم بالاتر از خطر بازی کرد.

علیرضا لرستانی دارنده پنج مدال طلای کشتی آزاد و فرنگی آسیا، نقش اصلی فیلم دمرل به کارگردانی یداله صمدی را عهده دار بود.

ابراهیم قاسم پور بازیکن سابق تیم ملی فوتبال، در فیلم پنالتی به کارگردانی انسیه شاه حسینی بازی کرد.

منشور اخلاقی

ستاد منشور اخلاقی و رفتاری سازمان لیگ، تمایلی به بلندتر شدن این فهرست (ورزشکاران سینماگر) ندارد.

شریفی رییس کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال پیش از این اعلام کرده بود در آیین نامه‌ جدید قصد نداریم به هیچ وجه در زندگی افراد دخالت کنیم.

به رغم اظهارات شریفی، مفاد منشور اخلاقی به صراحت تاکید می کند که رفتار اجتماعی و خارج از میادین ورزشی بازیکنان را نیز زیر نظر دارد. حضور در وادی هنر نیز مصداق بارز فعالیت های خارج از زمین ورزش است.

به عقیده دکتر آقایی نیا کارشناس حقوقی، رسیدگی کمیته انضباطی به تخلفات غیر فوتبالی ورزشکاران از جمله تخلفات راهنمایی و رانندگی آن ها، چیزی جز استبداد و خشونت نیست. به هیچ وجه مبنای قانونی ندارد و باعث تمسخر جهانیان خواهد شد.

عزیز محمدی، رئیس سازمان لیگ می گوید گروه هایی هستند در خارج از کشور که سمبل فساد هستند و بازیکنان ما نباید مثل آن ها مدل موها و ابروهای خود را آرایش کنند.

اما امیر حاج رضایی کارشناس فوتبال می گوید ما ریشه ها را رها کرده ایم و چسبیده ایم به ریش.

حجت الاسلام علیپور، دبیر ستاد منشور اخلاقی فدراسیون فوتبال ضمن انتقاد شدید از برخی برنامه های ورزشی صداوسیما، درباره مخالفان منشور می گوید "کسانی مخالفت می‌کنند که سکولار، تکنوکرات یا عضو حزب توده هستند. اگر هم مسلمان نباشند اگر قانون را بدانند چنین حرفی نمی‌زنند"

اما روزنامه خبر نوشته است "حجت الاسلام علیپور در فوتبال چه می کند؟ یک فوتبالی حق دارد چنین سؤالی برایش پیش بیاید که حضور یک روحانی بر مسند قدرت فوتبالی چه معنی می‌تواند داشته باشد؟!"

دیدگاه نویسندگان منشور اخلاقی درباره جادوگرها نیز در روزهای اخیر حاشیه های فراوانی در پی داشته است.

رئیس کمیته‌ انضباطی فدراسیون فوتبال گفته است: متاسفانه مساله سحر و جادو هم واقعیت دارد و هم تاثیر. چیزی که در اسلام آن را حرام دانسته‌اند. سحر و جادو مساله‌ای ناجوانمردانه است که برای آن شش ماه تا سه سال محرومیت وجود خواهد داشت.

از جادو و جنبل گرفته تا مدل های ریش و کنترل فعالیت های خبرنگاران ورزشی، جنجال بر سر منشور اخلاقی همچنان ادامه دارد. دامنه های این جنجال به قدری گسترده است که به نظر می رسد، ممنوعیت حضور فوتبالیست ها در سینما، فقط بخش کوچکی از اصلاحات مورد نظر منشور اخلاقی باشد.

مهدی رستم‌پور - روزنامه نگار ورزشی