پزشکی وذهنیت ایرانیان

پزشکی وذهنیت ایرانیان

طبق آمار معاونت اشتغال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نرخ بیکاری فارغ التحصیلان رشته پزشکی ١/٩ درصد اعلام شده است. بارها نیز رسانه ها از افزایش تعداد پزشکان بیکار خبر داده اند. هر چند تحلیل و حل این معضل نیازمند برنامه ریزی اقتصادی و مدیریتی است اما نمی توان به بعد فرهنگی _ اجتماعی آن بی توجه بود. افزایش خودکشی و افسردگی میان دانشجویان پزشکی نسبت به سایر دانشجویان گواه بر این مدعاست.

بدون شک یکی از عوامل بیکاری پزشکان، افزایش تقاضای داوطلبان برای تحصیل در این رشته است این موضوع تعادل عرضه و تقاضا را هم در پذیرش دانشجو و هم در اشتغال زایی بر هم زده است. به همین دلیل در برنامه چهارم توسعه، محدودیت پذیرش دانشجوی پزشکی در دانشگاه آزاد، پیش بینی شده است. به هر حال آنچه فراتر از این آمار ها اهمیت دارد چرایی این مسئله است! به راستی چرا این قدر رشته پزشکی مورد توجه جامعه قرار گرفته است؟ ریشه این گرایش و علائق چیست؟ پاسخ به این پرسش مستلزم تامل در فرهنگ و نظام ارزشی ایرانیان است.

مطالعات فراوانی در این باره در اروپای غربی انجام شده است که نشان می دهد حداقل سه انگیزه در انتخاب رشته توسط دانشجویان وجود داشته: _ ١ تمایل خدمت به دیگران -٢ کنجکاوی علمی و -٣ میل به پیشرفت. به دلایلی نقش عوامل دیگر به ویژه انگیزه های اقتصادی نیز اهمیت قابل توجهی دارد. ارتباط میان موقعیت اقتصادی و منزلت اجتماعی در ساختار و مناسبات فرهنگی جامعه ما رشته پزشکی را مورد توجه جدی جوانان و خانواده های ایرانی قرار داده است. در ذهنیت جوان ایرانی )دلیل تجربه تاریخی و اجتماعی( پزشکی مساوی است با رفاه، احترام و درآمد بالا. این همه امتیاز در رشته های دیگر کمتر در یک جا جمع شده است. البته پزشکی )دانش، قدرت و احترام( موقعیتی نیست که تنها از طریق درآمد ایجاد شده باشد این وضعیت ریشه های تاریخی در فرهنگ و سنت ایرانیان دارد.

در گذشته طبیبان نه تنها به کار طب می پرداختند بلکه فیلسوف و ادیب و فقیه هم بودند یعنی به علوم زمان خود تسلط داشتند و عالم شناخته می شدند. از همین رو به آنها حکیم و محل کارشان را محکمه می گفتند. بیمار با مراجعه به آنها نه تنها جسم بلکه روح و اخلاق خود را نیز تحت درمان قرار می داد. هر چند این ویژگی امروزه به دلیل توسعه و تخصصی شدن علوم کمرنگ است. اما جایگاه اجتماعی و انسانی پزشک در نظام ارزشی و ذهنیت ایرانی ها به همان قوت باقی مانده است.

یافته های پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان که در سال ٨٠ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است، نشان می دهد که میان سه ویژگی _١ دائمی بودن شغل _٢ درآمد شغل و _٣ احترام شغل نزد مردم به عنوان شاخصه های ارزش شغلی ٧/٤٠ درصد پاسخگویان بر اهمیت خصوصیت سوم تاکید داشتند که از این بین ٣/٥٠ درصد دارای تحصیلات عالی بودند. در چنین وضعیتی افزایش تقاضا برای پذیرش در رشته پزشکی به دلایلی فرهنگی و تاریخی جنبه چشم و هم چشمی و رقابت برای رسیدن به موقعیت برتر در جامعه به خود گرفته است. این همه هزینه هایی که برخی برای ورود به دانشکده های علوم پزشکی می کنند تنها دلیل بر علاقه به پژوهش و تحقیق و یا خدمت به دیگران نیست!

البته این ذهنیت در ابتدای ورود به دانشگاه تا هنگام فارغ التحصیلی یکسان نیست. طبق تحقیقی که دکتر منوچهر محسنی استاد دانشگاه و صاحب کتاب جامعه شناسی پزشکی درباره نگرش های فارغ التحصیلان رشته پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران در سال ٧٥ انجام داده است، ٤٩ درصد از دانشجویان ورودی سال تحصیلی ٧٤ _ ٧٥ عقیده داشتند که حرفه پزشکی پول ساز است این عقیده در میان فارغ التحصیلان به ٢/١درصد می رسد.

همچنین ٦/٥٣ درصد دانشجویان ورودی عقیده داشتند که منزلت اجتماعی رشته نان ساز خیلی زیاد است در حالی که در میان فارغ التحصیلان این نسبت به حدود ٣٧ درصد رسید.یکی دیگر از عوامل بیکاری پزشکان را باید در توزیع نامناسب و نامتعادل فارغ التحصیلان این رشته در سطح کشور دانست. تمرکز امکانات و رفاه در فقدان و شهر های بزرگ )توسعه ناموزون( موجب شده است اکثر فارغ التحصیلان نه تنها در رشته پزشکی بلکه در سایر رشته ها نیز به این شهر هجوم آورند.در نتیجه حل این معضل به طور زیربنایی و اساسی تر نیازمند فرهنگ سازی و تعبیر در نگرش و ذهنیت جامعه نسبت به این رشته و همچنین توسعه پایدار و فراگیر و اصلاح ساختار های نظام خدمات بهداشتی _ درمانی کشور است تا نحوه پذیرش دانشجوی پزشکی و توزیع فارع التحصیلان آن متناسب با نیاز های واقعی کشور جنبه عقلانی و منطقی به خود بگیرد.

man iraniam1 - هندوستان - بنگلور پدرمنم خیلی دوست داشت من دکتر بشم . چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

velayat - ایران - شیراز هر چند در این چند دهه پزشکی در ایران پیشرفت هایی داشته ولی ضعف بینش پزشکان نسبت به بیمار با افزایش تصاعدی آنان مشکلات بسیاری را به وجود آورده است. چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

ba ye gol bahar nemishe - امریکا - رالی بفرستنشون اینور اینجا کمبود دکتر هست چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

ostajloo - ایران - از روستای نهرخلج ما پزشک اضافه نداریم. دولت توانائی استخدام و استفاده از انها راندارد . در کشوری مثل ایتالیا برای هر ده هزار نفر 556 دکتور درتخصصهای مختلف موجود است ولی در ایران برای هر ده هزار نفر 123 دکتور داریم در تورکیه برای هر ده هزار نفر 176دکتور موجود است. استاجلو چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

bluestar - ایران - تهران اگر دانشگاه آزاد منحل شود مشکل بیکاری 100 ٪ فارغ التحصیلان دانشگاههای دولتی برطرف میشود. چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

arashbehdin - امریکا - اتلانتا velayat - ایران - شیراز خودت فهمیدی چی گفتی؟ چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

velayat - ایران - شیراز ostajloo - ایران - از روستای نهرخلج شاید ایتالیایی ها خیلی مریضند که به این همه دکتر احتیاج دارند. ما که داریم می بینیم همینجور از در و دیوار تابلوی مطب دکتر فلانی داره میباره. همان طور که بلواستار گفت مشکل دانشگاه آزاده. چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

soogol - نروژ - اسلو اگر مثل من که دکتر شدم بشن خوبه . خدای ناکرده کردان نباشن. چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

ostajloo - ایران - از روستای نهرخلج velayat - ایران - شیراز / نخیر دوست من ایتالیایی ها خیلی مریض نیستند. بسیاری از بخشهای علم پزشکی را ما نداریم. پزشک فقط طبابت نمی کند تحقیق هم لازم است. چقدر کارهای انجام نشده در این زمینه در ایران موجوداست؟و... درتولید علم پزشکی ما چرا عقب هستیم؟ تابلو زیاد تو شهرها هست ایادر دهات ایران که شاید 50٪ جمعیت ایران موجود هست به همان نسبت پزشک است؟ متاسفانه در خیلی از مواردماعقبیم وبدتر از همه انرژی و سرمایه انسانی ماهدر میرود بدونه انکه خیلی ها بدانند. چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

Punisher - ایران - شیراز از سهمیه هاشون استفاده کردن همینطوری دیمی رفتن بالا نمیتونن یه سرما خوردگی رو تشخیص بدن و ....... چهار‌شنبه 30 بهمن 1387

RajabRingo - سوپد - گوتنبرگ پزشک که چه عرض کنم بفر مایین کاسب بقال -هر چیزدیگری به غیر از پزشک شاید 20 در صد واقعا برای خدمت در این رشته تحصیل تحقیق کرده باشند البا قی فقط برای پول وتیتر به این رشته روی اورده اند. پزشکی میشناختم که برای پول بیشتر اتومبیل شخصی اش را کرایه میداد . پنج‌شنبه 1 اسفند 1387

محمد-بچه لرستان - ایران - خرم آباد دوستان خیلی از مطالب رو بیان کردن ولی یک مطلب دیگه هم باید بهش توجه داشت: علم پزشکی چون مستقیما با جان و سلامتی مردم ارتباط نزدیک داره بسیار متفاوت تر و متمایز تر از سایر علوم پایه و فنی ومهندسی هستش و برخوردی که با پزشکی میشه باید خیلی حساب شده تر از سایر علوم و فنون باشه...من ضمن اینکه نقش دانشگاه آزاد رو در افزایش تعداد پزشکان بیکار انکار نمی کنم و ضمن اینکه مسائل دیگه ای ازقبیل افزایش سهمیه ورودی دانشگاههای دولتی، وجود سهمیه های خاص جانبازان و شهداو...، فرهنگ خاص ما ایرانیها در مقدس دانستن پزشکی و تشویق فرزندانمان به ادامه تحصیل در این علم، و....هم باعث افزایش این معضل شده اند ولی به نظر من یکی ازدلایل بیکاری پزشکان ، اشباع شدن جامعه از پزشکان عمومی و در مقابل کمبود شدید پزشکان متخصص می باشد. به عنوان مثال الان در همین شهری که من زندگی می کنم بدون اغراق عرض می کنم در هر کوچه و برزنی حداقل یک پزشک عمومی وجود داره ولی تعداد پزشکان متخصص مثلا در رشته جراحی مغز و ستون فقرات به 10نفر هم نمی رسه!!! اون هم در شهری با نیم میلیون جمعیت که روز به روز هم پر جمعیت تر میشه...حالا خودتان این مثال رو به تمامی ایران تعمیم بدید..ببینید به چه نتیجه ای می رسید.... من معتقدم اگر پزشکان ما در رشته های گوناگون پزشکی تخصص کسب کنند دولت هم ازاونها حمایت می کنه وحداقل حمایتی که ازاونها میشه اینه که با صدور مجور تاسیس مطب به اونها اجازه اشتغال داده میشه و ازاونجاییکه مردم هم با بالارفتن سطح آگاهیهای عمومی شون سعی می کنند بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنند درنتیجه بحث بیکاری پزشکان عزیز کمرنگ تر خواهدشد. پنج‌شنبه 1 اسفند 1387

elora - نروژ - اسلو پزشکارو بفرستن اینجا.مردیم از بس منتظر وقت گرفتن موندیم. ارنجم ضربه خورده و شکافته بود اورزانس گفت برو 3 روز دیگه بیا.بعد از 3 روز دقیقا 6 ساعت تو سالن بودم تا نوبتم شد. پنج‌شنبه 1 اسفند 1387

ali_usa - ایران - شیراز تو امریکا هم ایرانیها فقط میخوان دکتر شن ... شنبه 3 اسفند 1387