سیمای زن در سیمای جمهوری اسلامی

سیمای زن در سیمای جمهوری اسلامی

ماه رمضان امسال نیز همچون سال‌های گذشته، سیمای جمهوری اسلامی ایران" به پخش «سریال‌های مناسبتی» اقدام کرد. القائات و پیام‌های این سریال‌ها در مورد شأن و حقوق اجتماعی و مدنی زنان بحث‌های متفاوتی برانگیخته‌اند.

«برو بزن تو دهن زنت تا دیگه از این غلطا نکنه»

«آقا هیچکس جز من اجازه نداره برای شما چایی بریزه»

«خواهش می‌کنم، من دیگه قُر نمی‌زنم، دیگه همون زنی می‌شم که تو می‌خوای، فقط منو تنها نذار»

 

اینها نمونه‌هایی هستند از گفتار سریال‌های ماه رمضان که امسال از شبکه‌های مختلف تلویزیون ایران پخش شدند. هر سال با شروع ماه رمضان، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به تولید و پخش سریالهایی با مضامینی متناسب حال و هوای مذهبی این ماه اقدام می‌کند.

 

سال گذشته یکی از این سریال‌ها با نام «میوه ممنوعه» با بازی علی نصیریان، گوی سبقت را از بقیه ربود و در صدر فهرست پربیننده‌ترین‌های ماه رمضان نشست. این سریال، ماجرای «عشق پیری» بود که سراغ حاجی باتقوایی آمده‌بود و البته در این میان همسر باایمان این حاج آقا هم بی‌تقصیر نبود چرا که مدام مشغول فعالیت‌های اجتماعی‌ بود و به امور منزل و حاج آقا نمی‌رسید.

 

این سریال، مفهوم و محتوای آن که بگذریم، ساختی روان و یکدست داشت و بازی‌های درخشان علی نصیریان و گوهر خیراندیش نیز در موفقیت آن تاثیرگذار بود.

 

امسال اما به گزارش رسانه‌های داخلی و وبگاه‌های اینترنتی، سریال‌های ماه رمضان هیچ کدام نتوانستند توجه اکثریت مخاطبان را جلب کنند.

 

به گزارش روابط عمومی سازمان صدا و سیما، طبق نظرسنجی مرکز تحقیقات و سنجش برنامه‌‌های صدا و سیما، در هفته‌چهارم شهریورماه، سریال "روز حسرت" رتبه نخست و سریال "بزنگاه" رتبه چهارم را از آن خود کردند. اما میزان محبوبیت «روز حسرت» امسال، قابل قیاس با «میوه ممنوعه» سال گذشته نیست.

 

بنابر این گزارش، پس از سریال "روز حسرت" به ترتیب سریال‌های "مثل هیچ‌کس" و "مأمور بدرقه" مقام‌های دوم و سوم را کسب کردند.

موزیک روز حسرت

«روز حسرت» پربیننده‌ترین سریال امسال تلویزیون در ماه رمضان، ماجرای خانواده‌ای مذهبی است که مادر سابقه تحصیلات حوزوی دارد و و کیل است. عروس جوان این خانواده در اثر تصادف فلج می‌شود و مقصر اصلی این تصادف هم همسر او یعنی تنها پسر خانواده (مسعود) بوده اما این پسر یک سال پس از تصادف، مخفیانه ازدواج می‌کند و مدت دو سال، به طور همزمان دو همسر داشته.

 

بعد از مرگ همسر اول که بسیار هم مومن بوده، ماجرای همسر دوم فاش می‌شود اما با کمترین مخالفتی از سوی پدر و مادر پذیرفته میشود. حتی در یک دیالوگ پدر خطاب به مادر می‌گوید که مسعود جوان است و ما باید او را درک می‌کردیم حالا هم کار غیرشرعی نکرده.

 

در صحنه دیگری قبل از مرگ همسر اول، او به مادرشوهرش می‌گوید ما باید برای مسعود زن بگیریم و زنش را هم به همین خانه بیاوریم.

 

تکرار سوژه‌هایی با مضمون «مرد دوزنه» چند سالی است که در صدا  و سیما رواج یافته‌است. فرشته صدر عرفایی بازیگر سینما  معتقد است تکرار مسائلی که در فرهنگ ما تقبیح‌شده، از زشتی عمل می‌کاهد و حتی ممکن است بعد از چندی آن عمل ناپسند را عادی و معمولی کنند:

 

« مسایلی که شاید پسندیده نیست، حتما پسندیده نیست، از جمله دو زنه بودن شخصیت‌هایی در فیلم‌ها یا سریالها و یا کتابها و بهادادن ومطرح کردن این مضمون مکررا به نظر من هم همچنان که دوستان زیادی هم بر این عقیده هستند بسیار مسئله را عادی جلوه خواهد داد و اصلا مسئله‌ای می‌شود که شاید اگر قبحی داشته، اگر آدمها شرمساری داشتند در برابر (این مسایل)، حتا عنوان کردن این که دچار چنین مسئله‌ای هستند، این قدر متداول بشود، این قدر روزمره بشود و این قدر دیده بشود توی این سریالها و فیلم‌ها، و گفتم حتا کتابها، که این قبح و زنندگی واقعا از بین برود. اصلا نگاه خوبی نیست».

 

سریال «مثل هیچکس» که رتبه دوم تماشاگران را از آن خود کرده‌است، داستان خانواده‌ای جنوب شهری ولی متمول است که بر سر ارث و میراث با هم درگیر شده و تمام آن چیزهایی را که سالها با نام «حرمت» پاس می‌داشتند، از بین می‌برند.

 

زنان این خانواده به جز یک زن که معلم است بقیه همه خانه‌دار هستند و تمام صحنه‌هایی که زنان در آن حضور دارند، محدود به پختن آش، پاک کردن سبزی، شستن ظرف در کنار حوض بزرگ وسط حیاط و یا پذیرایی از همسر تازه از راه رسیده است.

 

زمانی هم که همسر یکی از برادران از نوع تقسیم ارث گله می‌کند، برادر دیگر او را تشویق به کتک زدن همسرش و بستن دهان او می‌کند.

 

پیام "مثل هیچکس"

 

فرشته صدر عرفایی تلویزیون را رسانه‌ای پربیننده و تأثیرگذار می‌داند که باید برای هر جمله‌ای که از آن پخش می‌شود به خوبی اندیشه کرد. وی به میزان استفاده از تلویزیون در شهرستانها و شهرهای کوچک اشاره میکند و می‌گوید حتی رسانه‌ای مثل سینما نیز در شهرهای کوچک به اندازه تلویزیون مخاطب ندارد. از این رو او معتقد است پیامی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از تلویزیون پخش می‌شود، تأثیری مستقیم بر ذهن او می‌گذارد.

 

به گفته خانم صدر عرفایی: «من تعجب می‌کنم. مثلا برای سریالهای تلویزیونی می‌بینیم که به مسئله‌ی حجاب به شدت اهمیت می‌دهند، برای این که می‌گویند رسانه‌ی همه‌گیری است و این مهم است که ما چه هیبت و چه لباس و چه ظاهری از زنان و مردانمان نشان بدهیم. مثلا آقایون حتما ریش یا ته‌ریش داشته باشند، خانم‌ها حجابشان چطوری باشد، لباس‌شان اینطوری باشد. به اینها اهمیت می‌دهند. یعنی نقش ظاهریی که وجود دارد. ولی به آن روابط و فرهنگی که دارند منتقل می‌کنند از طریق پیامهایی که دارد داده می‌شود توجه نمی‌شود».

 

غیر از سریالهای مخصوص ماه رمضان، اکنون سریال دیگری از شبکه دوم سیما در حال پخش است به نام «مرگ تدریجی یک رؤیا». این سریال اولین کار تلویزیونی فریدون جیرانی کارگردان فیلم‌های قرمز، شام آخر و آب و آتش است.

 

سریال، داستان نویسنده جوانی است که به اغوای عده‌ای زن مترجم و نویسنده که مطلقه و الکلی هستند، از همسر مذهبی‌اش جدا شده و برای دریافت یک جایزه ادبی راهی لندن می‌شود.

 

مدل زندگی، حرف زدن و لباس پوشیدن سه زن مترجم و نویسنده این داستان نشان از بی‌قیدی و لاابالی‌گری مفرط آنان دارد، در مقابل، دو خواهر شوهر مذهبی قهرمان داستان، زنانی خانه‌دار، مهربان، باگذشت و وظیفه‌شناس هستند.

 

سریال "مرگ تدریجی یک رؤیا"

 

رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان سینما می‌گوید تنها نگاه به شخصیت زن این سریالها نیست که مورد انتقاد قرار گرفته بلکه کل آنها، بی‌مایه و غیرهنری شناخته شده‌اند. خانم بنی‌اعتماد معتقد است وقتی اثری دور از واقعیات جامعه باشد، حتی شخصیت‌های مرد آن هم ضعیف و باورنکردنی از کار در می‌آیند:

 

به گفته این کارگردان سرشناس: «به نظر می‌رسد که مشکل فقط نگاه راجع به شخصیت‌های زن در این سریالها نیست، بلکه کلیت سریالها مورد انتقاد قرار گرفته است. و فکر می‌کنم هر اثر هنری، هر اثر سینمایی، تلویزیونی اگر با نگاه به واقعیت‌های جامعه نباشد، برگرفته از شرایط واقعی جامعه نباشد، در پرداخت کاراکترها چه در مورد زن و چه در مورد شخصیت‌های مرد،  طبیعتا به بن‌بست می‌رسد. و محدودکردن نقد راجع به آثار سطح نه چندان متوسط، حتا نه متوسط فرهنگی، به نظر من محدودکردن بحث به ضعف شخصیت‌پردازی زن کار درستی نیست. یعنی آنچه اهمیت دارد این است که مسئله‌ی انسان و انسان در شرایط اجتماعی در موقعیت‌های واقعی زندگی چقدر در این سریالها بعد حقیقی دارند. به نظر من بحث بر سر این است و نباید فقط راجع به شخصیت‌زنان در این دست آثار بحث را محدود و مقید به یک وجه کاملا مشخص بکنیم».

 

سیمون دوبووار نویسنده فمینیست فرانسوی گفته است: «زن زاده نمی‌شود بلکه ساخته میشود». شاید از همین روست که تهیه‌کنندگان صدا و سیما سعی در ساختن چهره متفاوتی از زن دارند، چهره‌ای که الزاما شباهتی با زن امروز ایرانی ندارد.

 

محسن قوز فیش - نروژ - اسلو زن در حجاب مثل گوهری در صدف می مونه نه اینکه با بی حجاب شده مثل اون شیرینی سرباز شده ای می مونه که مگس دور اون جمع بشوند. سه‌شنبه 16 مهر 1387

shad - فرانسه - نیس سیمای زن در قران: سوره نسا ایه های 3و 24و 25و 34و سوره نور ایه 31و سوره احزاب 50و 51و 52. سوره بقره ایه 223: زنان شما زمین مزروعی شمایند... سه‌شنبه 16 مهر 1387

bahram1 - ایران - تبریز آفرین واقعا این مقاله حرف دل من بود. اتفاقا خیلی توجه دارم بهاینکه جدیدا همه شخصیتهای مونث مثبت چادری و خانه دار و سر بهزیر و تو سری خور هستن. مساله زن دوم هم که سوژه ثابت و غیر منفور فیلمها شده اند آفرین به این دست اندرکاران که اینچنین زیرکانه تحجر و عربزدگی رو ترویج میکنند سه‌شنبه 16 مهر 1387

shekamo - نورو - اوسلو زن باید در اشپز خانه غذا بپزد ظرف بشورد جارو کند میوه های درشت بخرد چای تازه دم درست کند جوراب وصل و پینه کند جواب مادر شوهر را ندهد به خواهر شوهر دهن کجی نکند در خانه زیاد حرف نزند پا های شوهر را وقتی از کار میاد در تشت بشورد ای وای من هیچ کدوم از اینا نیستم!!!! ایشششششششش اصلا کی شوهر خواست؟ارزونی خودشون ولی اگر زن 1 اخوند میشدم چنان زنی نشونش میدادم که تا 7 پشت اسم زنرا با صلوات بیاره و تمام تنش به لرزه بیوفته سه‌شنبه 16 مهر 1387

shad - فرانسه - نیس سیمای زن در اسلام: زن حامله ای به خدمت علی امد و4 بار اقرار کرد که من زنا کرده ام. پس علی دستور داد تا او را حبس کنند و بعد از حمل او راسنگسار فرمود . تحریرالوسیله جلد دوم. علی همواره از زن به عنوان مار شیطان کژدم و ناقص العقل یاد کرده است.(مقدمه ای بر اسلام شناسی علی میر فطروس ص 58 در روایت دیگر از امیر المومنین منقول است: ختنه نکنند زنان را مگر بعد از هفت سال. حلیه المتقین مجلسی. سه‌شنبه 16 مهر 1387

TAAT - ایران - اردبیل در حالیکه رقابت شدیدی بین کشورهای جهان برای احقاق حقوق کودکان و زنان شکل گرفته و اعدام جوانان و زنان تقریباً منسوخ شده و نقش قاطع زن در مدیرِت نهاد خانواده به رسمیّت شناخته شده است،هنوز در ایران حتّی مسأله طلاق زنانی که گرفتار شوهران عیّاش و یا حتّی معتاد شد هاند هم حل نشده است،به طوریکه غالب شوهران معتاد پس از تهیّه برگه سلامت موقّت از اعتیاد بلافاصله با حکم قانونی مادر را از کودک جدا کرده و بعد از اطمینان خاطر از دور کردن فرزند از مادر رنجورش ،دوباره اعتیاد خود را این بار با شدّت بیشتری دنبال می کنند و بچّه ها در دامن این پدر بی وجدان و دور از چشم مادر رنج کشیده بزرگ میشوند. موانع مردان هوسران هم که با این قانون جدید حل شد. آخرین امید زنان به مهریّه بود که آنهم با بستن قوانین سخت و سفت،دیگر این روزنه هم برای زنان پاکدامن ایرانی بسته شده است. با این هجوم روانی جامعه و رسانه های گروهی و مخصوصاً تلوزیون به زنان و شکستن غرور و اعتبار زن غیرتمند ایرانی ،فقط خدا به داد زنان نسل فردای ایران برسد . سه‌شنبه 16 مهر 1387

bahar az zanjan - ایران - زنجان با خانوم رخشان بنی اعتماد کا ملا موافقم برای من هم همیشه این سواله که چرا تو اکثر سریالهای تلویزیونی زنان با پوشش مانتو و روسری واغلب بالای شهر نشین اینقدر بی قید و بی ادب و پرخاشگر نشان داده می شوند ولی بر عکس زنانی که مقنعه وچادر سرشونه خیلی با نزاکت و محترم دیده می شوند. در صورتی که تو جامعه به وضوح شاهدیم که خیلی از همین چادریهای به ظاهر با حجاب زیر اون پوشش اسلامی چه ها که نمی کنند!!!! (با عرض معذرت از برخی خانومهای چادری واقعا محترم) سه‌شنبه 16 مهر 1387

shima87 - فرانسه - پاریس تقصیر نویسنده ها نیست تقصیر رادیو تلویزیون فرمایشی ماست وقتی طرح یک داستان را سفارش میدن و حتی خط مشی اصلی داستان مثلا با موضوع تر و یج زن دوم و نشان دادن اینکه داشتن زن دوم خوبه.....یا دادن د ختر به معتاد و دزد.......خیلی سریال های ایرانی هستند که با سیاست های دولت مردان برنامه ریزی می شن اما خاک تو سر تی وی های خارجی که این ها را باالتماس خریداری میکنند و پخش میکنند مردم را به بد سلیقه ای عادت دادن و در صفر نگه داشتن سه‌شنبه 16 مهر 1387

ARTEMIS-SW - سوئد - مالمو اگر ملتی به جای نذر و نیاز برای امامان عرب به فکر مطالعه و کسب دانش بود هرگز این جانیان بر گرده ی ملت سوار نمی شدند و این چنین با این سریالهای تهوع اور مروج تحقیر زن نبودند ایرانی بیدار شو فردا خیلی دیر است. سه‌شنبه 16 مهر 1387

azam87 - ایران - تهران کاشکی فقط به همین دو زنه محدود میکردن ولی اینا شخصیت زن و دختر را همیشه خورد میکنند اما از همه اینا بگذریم این هنرپیشه ها رو خدا چی آفریده که واسه پول نه تنها از روح وجسم خودشون میگذرن بلکه زنای بیچاره دیگه رو هم قربانی میکنن چهار‌شنبه 17 مهر 1387

manis - انگلیس - شفیلد تمام این فیلمها و سریال ها برای شستشوی مغزی مردم بیچاره هست. جناب قوزمیش مگه حجاب زوری هم میشه؟؟؟البته با حکومت استبداد آخوندی و کاسه لیس های بی سوادی مثل تو میشه !! چهار‌شنبه 17 مهر 1387

omidezendegy - ایران - مشهد shad - فرانسه - نیس آفرین پیروز و موفق و شاد باشی چهار‌شنبه 17 مهر 1387

iran zamen - نروژ - روگنان محسن قوز فیش - نروژ - اسلو ... برو خجالت بکش. وقتی طرز فکرت اینطوری است که می گوئی .خودت هم مانند ان مگسهائی می مانی به دور شیرینی.همینطور که دستمالت را برای مزدوری پهن کرده اید. چهار‌شنبه 17 مهر 1387

raha_99 - انگلیس - لندن تنها فیلمها نیستند که در صدا وسیما ایجاد اشکال می کنند و قشر عامی را تحت تاثیر می دهند فاجعه ی بزرگتر اخبار سرتا با تحریف دروغ و وارونه جلوه دادن تاریخ است که عده ای مجری دروغگو اخبار گو و برنامه ساز ساسی به خورد ملت می دهند که دامان به قول معروف روشنفکران ما را هم گرفته است چه رسد به قشر عامی و بیسواد ! اتفاقا گاهی روستاییان واقعیتها را بسیار بهتر دوک می کنند و مسایل را آنالیز می کنند روستاییان هنوز بهترین مراسم شادی را که با رقص چوب و رقصهای محلی ست اجرا می کنند و اصلا به تعلیمات ملای روستای خود اعتنا نمی کنند که شادی و انواع موسیقی را از هر نوع آن غنا می دانند هم چنین هنوز رسم کمک و یاری به یکدیگر در بین آنها بر نیفتاده و در تمام مراسم خود با مبالغی که روی هم می گذارند به صاحب جشن و یا سوگوار کمک کرده و این روند هم چنان تکرا می شود و خود بخود بانک قرض الحسنه ی بی بازگشت و برداخت قرض درست کرده اند هم چنین هنوز با هم بیگانه نشده اند و در صفا با یکدیگر زندگی می کنند و چنان در این مسالمت کار کشته می شوند که با آمدن به شهر و کسب کردن تجارب بیشتر در مثل می گویند روستایی اوستایی ! تازه تنها کسی هم هستند که خوب توانسته اند رژیم را تیغ بزنند و انواع غنیمتها را تا به حال به دلیل دعوتهای رژیم از آنها در راهبیمایی ها و یا سور چرانی های انتخابات ببرند ! زنده باد روستاییان زبل ایرانی که کندن مویی از خرس هم غنیمتی ست . چهار‌شنبه 17 مهر 1387

Dokhtare kad khoda - اترپش - وپن نه همش زیر سر اسلام:دین برده داری.چنان هم قاطی فرهنگ و ادبیات شده که برخیلیها امری مسلم است. شعرای معروفون هم کم چهره زن رو الوده حرفهای کوته بینانه نکردن مثلا جامی از قول فردوسی میگه: خواجه فردوسی که دانی بخردش بر زن خوبست نفرین بدش دیگه از این ملاها توقع بیشتر داشتن اشتباه . چهار‌شنبه 17 مهر 1387

roshaanak_alman - آلمان - برلین در دین اسلام زن یعنی نوکر و کنیز . حتی من در آیه ای که اسمش رو یادم نیست خواندم که ای مردان ما زنان را برای شما آفریدیم. زنها اسیران شما هستند. با اسیران خود خوش رفتاری کنید. این یعنی چی؟ کی گفته که زن اسیر مرده. این آخوندهای بی شرف قصد دارند با چنین فیلمهایی رفته رفته نسل آینده را که فرزندان ما هستند به این قضیه عادت بدند که چند زنه بودن خوبه و زن حقیره و ......همین سریال مرگ تدریحی یک رویا رو در ماهواره هم داره نشان می ده. خیلی بی محتوا هستش. و داره زنان رو خیلی بی عقل و..... نشون می ده. چهار‌شنبه 17 مهر 1387

gol222 - سوپد - هلسینگبوزی س ریال مرگ تدریجی......... را دیدم.این مرتجعین باتمام سعی که کردند زن باسواد شمالو جنوب شهر را کوچک نشان بدن بیشتر خودشان وارتجاع را به نمایش کذاشتن.ای مرگ به این واپس گرایان مرتجع واخوندیسم لعنتی . پنج‌شنبه 18 مهر 1387