فشار بر ایران با نزدیک شدن پایان مهلت دو هفته ای

فشار بر ایران با نزدیک شدن پایان مهلت دو هفته ای

سفرای اتحادیه اروپا روز سه شنبه جلسه ای در مورد نحوه اجرای قطعنامه 1803 شورای امنیت سازمان ملل در تحریم ایران برگزار کردند.

اما به گفته دیپلمات های ارشد غربی در این جلسه در نهایت تصمیم گرفته شد که اتحادیه اروپا تحریم هایی فراتر از قطعنامه 1803 سازمان ملل را به اجرا بگذارد تا شاید آن کشور قانع به دست برداشتن از بخش های حساس برنامه اتمی اش شود.

یک دیپلمات به خبرگزاری فرانسه گفت که به خصوص بریتانیا و فرانسه "می خواهند از 1803 فراتر روند و آن بخش هایی را که مجبور بودند به خاطر روسیه و چین فدا کنند، به اجرا بگذارند."

قطعنامه 1803 شورای امنیت سازمان ملل که سومین مجموعه تحریم های اقتصادی و تجاری را برای یک دوره 15 ماهه بر ایران تحمیل می کرد توسط بریتانیا، فرانسه و همچنین با کمک آلمان تنظیم شده بود.

یک دیپلمات اتحادیه اروپا نیز به خبرگزاری رویتر گفت که بریتانیا، فرانسه و آلمان به 24 عضو دیگر اتحادیه اروپا فشار آوردند تا از قطعنامه سازمان ملل فراتر روند.

متن قطعنامه 1803 سازمان ملل خواستار "اعمال هوشیاری در پا گذاشتن به تعهدات تازه برای ارائه پشتیبانی مالی دولت ها از معاملات تجاری با ایران می شود" اما مقررات تازه اتحادیه اروپا اعضا را ترغیب خواهد کرد در ورود به اینگونه تعهدات "خودداری" نشان دهند - یعنی از دادن اعتبار به شرکت ها برای معامله با ایران خودداری کنند.

قطعنامه 1803 همچنین تنها به بازرسی آن دسته از محموله های هوایی یا دریایی با مبدا یا مقصد ایران اشاره می کند که دو شرکت مشخص ایرانی صاحب آنها باشند، اما مقررات اتحادیه اروپا اجازه بازرسی کلیه محموله ها با مبدا یا مقصد ایران را می دهد.

با این حال جزئیات بیشتری از تصمیم سفرای اتحادیه اروپا منتشر نشده و معلوم نیست این تصمیم چه زمانی رسمیت خواهد یافت و اجرا خواهد شد.

به هرحال ایران تاکنون در مقابل اینگونه فشارها - از جمله تصمیم ماه گذشته اتحادیه اروپا برای انسداد دارایی های بانک ملی - کوتاه نیامده است.

تازه ترین پیام تمردآمیز ایران در مقابل فشارهای غرب روز چهارشنبه از سوی بلندپایه ترین مقام این کشور صادر شد.

آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران گفت که ایران مسیر فعالیت های هسته ای خود را دنبال خواهد کرد و از آن عقبگرد نمی کند، که اشاره ای آشکار به مساله غنی سازی اورانیوم بود که غرب خواهان آن است.

این اظهارات واکنش وزیر خارجه ایتالیا را به دنبال داشت.

فرانکو فراتینی گفت اگر ایران پس از پایان مهلت شنبه همچنان بی اعتنا به پیشنهاد قدرت ها به کار خود ادامه دهد اتحادیه اروپا باید "فورا، قاطعانه و به طور جدی به آن واکنش نشان دهد."

وی گفت: "من خیلی از بیانیه تازه آقای خامنه ای... در مورد نیت ایران برای ادامه دادن به غنی سازی اورانیوم در برنامه اتمی مایوس هستم."

درخواست ایران

از سوی دیگر در تهران وزیر خارجه خواستار پایبندی غرب به ادامه گفتگوهایی شد که ایران می گوید قرار آن قبلا در جریان سفر سولانا به تهران گذاشته شده است.

به گزارش خبرگزاری فارس منوچهر متکی وزیر خارجه ایران در پایان نشست غیرمتعهدها در تهران ابراز امیدواری کرد که "گفتگوهای سازنده بر اساس مبانی تعریف شده و قابل دفاع شکل گیرد."

وی از خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نمایندگی شش قدرت در ارائه بسته مشوق ها به ایران را به عهده دارد، خواست به گفتگو با تهران پایبند بماند.

او گفت: "ما در مذاکرات تهران از ضرب ‌الاجل و یا تاریخ مشخص صحبتی نکردیم. ما به سولانا گفتیم ظرف یک ماه بررسی هایمان را انجام و پیشنهادات خودمان را ارائه خواهیم داد. این توافق گفتگوهای تهران است که لازم است 1+5 به آن پایبند باشد و ما به تعهد خود عمل کردیم."

آقای سولانا نیمه اول ژوئن برای ارائه بسته مشوق ها به تهران رفته بود. آقای متکی چند هفته بعد در روزهای اول ژوئیه طی نامه ای به آن بسته پاسخ داد که غربی ها می گویند در آن اشاره ای به تعلیق غنی سازی که محور بسته پیشنهادی است نشده بود.

پس از آن در روز 19 ژوئیه نمایندگان پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان (1+5) در شهر ژنو سوئیس با سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کردند تا "پاسخ نهایی" ایران به بسته پیشنهادی را بشنوند.

این بسته شامل یک رشته امتیازات تجاری و غیرتجاری است تا در صورت تعلیق بخش های حساس برنامه اتمی ایران، به آن کشور ارائه شود.

اما غربی ها پس از آن نشست بار دیگر گفتند که از ایران پاسخ روشنی نگرفته اند و تاکید کردند تنها دو هفته دیگر برای گرفتن چنین جوابی صبر خواهند کرد، اما ایران تعیین چنین مهلتی را انکار کرد.

ایران می گوید در آن نشست تنها ادامه گفتگوی دو طرف ظرف دو هفته در مورد چگونگی ساختار مذاکرات و زمانبندی آن مطرح شده است.

وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه ظاهرا در واکنش به همین انکارها گفت که ایران از ضرب الاجل روز شنبه (دوم اوت) آگاه است و در حضور قدرت ها به آن اذعان کرده است.

ایران پافشاری می کند که هدف آن نشست یافتن وجوه مشترک میان بسته پیشنهادی قدرت ها با بسته ای است که ایران پیشتر به این کشورها ارائه داد اما شامل بحث مربوط به تعلیق غنی سازی اورانیوم نمی شود.

کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا که می گوید ایران گفتگوهای ژنو را "جدی" نگرفته است روز سه شنبه با لحنی هشدار آمیز گفت: "ایرانی ها باید بدانند که این مساله ای نیست که بتوانند معطل کنند. جهان [ایران را] زیر نظر دارد..."

وی افزود: "ما ابهامی باقی نگذاشته ایم که دو مسیر پیش رو داریم - اگر یک مسیر جواب ندهد، آنوقت به سراغ مسیر دیگر می رویم."