کسی می داند بهای نفت چرا این اندازه بالا رفته است؟

کسی می داند بهای نفت چرا این اندازه بالا رفته است؟

گزارش های مختلف این افزایش بها را به دلایل مختلفی نسبت داده اند، اما کدام یک درست است؟

برخی می گویند افزایش بها به دلیل احتمال کاهش تولید توسط کارتل نفتی اوپک است.

سایرین می گویند این وضع ناشی از نگرانی در مورد قطع همکاری ونزوئلا با شرکت های نفتی غرب است.

همچنین برخی انفجار روز دوشنبه در یک پالایشگاه بزرگ نفتی در ایالت تگزاس آمریکا را جرقه ای می دانند که به افزایش شدید منجر شد.

اما حقیقت این است که افزایش بها می تواند از دلایل کاملا متفاوتی سرچشمه گیرد.

شالوده ها

جان هال از شرکت مشاوره انرژی "جان هال اسوسیتس" می گوید: "چرا روز سه شنبه اتفاق افتاد؟ واقعیت این است که کسی واقعا نمی داند موضوع چیست یا اینکه اوضاع به کدام سمت می رود."

بنابراین چه چیزی است که باعث بالا و پایین شدن قیمت نفت می شود؟

مارک لوئیس از شرکت "مشاوران بازار انرژی" می گوید: "مساله به شالوده ها مربوط می شود."

شالوده ها یعنی عواملی که بر عرضه و تقاضای نفت اثر می گذارند.

اموری مثل افزایش تقاضا در چین و هند، و همچنین بیم رویارویی آمریکا و ایران که می تواند عرضه را مختل کند، باعث بالا رفتن بهای نفت بوده است.

حالت دیگر این است که عوامل مالی ممکن است موثر باشند، مانند نقش صندوق های سرمایه گذاری حفاظت شده (hedge fund) یا حتی شاید هوسرانی یک مبادله کننده بازار نفت برای مبادله یک بشکه نفت بالاتر از 100 دلار.

مشکل این است که اطلاعات مربوط به شالوده ها به آسانی در دسترس نیست.

'بی معنی'

آقای لوئیس می گوید: "ما واقعا نمی دانیم که این شالوده ها در هر لحظه از زمان چگونه رفتار می کنند."

"بازارها به دنبال نشانه هایی هستند که شالوده ها می فرستند. برخی از آنها بی ربط هستند، برخی غلط هستند، برخی هم بی معنی هستند، اما به هرحال روی قیمت اثر می گذارند."

زمانی که نفت در بازار نیویورک برای نخستین بار در ابتدای سال 2008 از 100 دلار در بشکه تجاوز کرد، یکی از عوامل ذکر شده برای آن ترور بی نظیر بوتو در پاکستان در روز 27 دسامبر 2007 بود.

شان کرونین، دبیر"آرگوس گلوبال مارکتس" گفت: "آن موقع چنین عاملی برایمان بی معنی بود."

وی می گوید که مردم خیلی مشتاقند نوسانات بازار را به عوامل ژئوپولیتیکی نسبت دهند.

وی افزایش بها را به انتظارات بیش از حد خوشبینانه در مورد تولید نفت توسط کشورهای غیراوپک - و همچنین نشانه های پایبندی ظاهری اعضای اوپک به تمایل بیشتر به نگاه داشتن سقف تولید مربوط می داند.

'نمی توان بیکار نشست'

صرف نظر از این جریان های بلندمدت، مبادله کنندگان نفت باید تصمیم های آنی بگیرند.

آقای هال می گوید: "نمی توان یک روز یا دو روز نشست تا دید چه اتفاقی می افتد".

"معلوم شد که آزمایش موشکی کره شمالی یا ترور بی نظیر بوتو هیچ تاثیر واقعی نداشته است، اما می توانست داشته باشد."

اطلاعات مربوط به برخی عواملی که احتمال بیشتری دارد بر عرضه و تقاضا موثر باشند، مانند آمار تقاضا در چین، در دسترس نیستند.

این باعث می شود که اخبار جزئی مربوط به شالوده ها، مانند تولیدی یک پالایشگاه منفرد، وزنی بیش از ارزش واقعی بیابد.

آقای لوئیس می گوید: "تغییرات کوچک در بخش های کم اهمیت بخش مربوط به شالوده ها، اگر قابل رؤیت باشند، می تواند تاثیری چشمگیر بر بهای نفت داشته باشد - یعنی به اندازه چند دلار."

به این ترتیب به نظر می رسد میان عواملی که با داشتن تاثیر روانی باعث افزایش قیمت می شوند و آنهایی که واقعا بر عرضه و تقاضای نفت اثر می گذارند تفاوت وجود داشته باشد.

و ممکن است که افزایش بهای ناشی از عوامل گروه اول (دارای تاثیر روانی) شکننده باشند.

آقای لوئیس می گوید: "این مثل رونق موسوم به دات کام dotcom (شرکت های اینترنتی) در دهه نود است. آن رونق ناشی از تورمی کاذب بود، اما تا وقتی مردم به آن ایمان داشتند قیمت ها بالاتر و بالاتر می رفت."

"وقتی این باورها از دست رفت، بها هم افت کرد. و این اخطار آمیز است."