گزارشی از بیست و سومین جشنواره موسیقی فجر

گزارشی از بیست و سومین جشنواره موسیقی فجر

این جشنواره در دوره های گذشته همزمان با برپایی برنامه های دهه فجر در بهمن ماه برگزار می شد اما از سال گذشته تا کنون زمان آن مرتب به عقب کشیده می شود و امسال دو ماه زودتر از زمان همیشگی خود برگزار شده است و علت آن همزمانی ماه محرم با سالگرد انقلاب 1357 است.

جشنواره بیست و سوم عمده تفاوت هایی با دوره های گذشته دارد که رقابتی شدن بخشی از این رویداد و همچنین حضور چند گروه پاپ و اجراهایی در این بخش از جمله این تفاوت هاست.

جشنواره موسیقی فجر مهمترین رویداد موسیقایی در طول سال در ایران محسوب می شود اما با این حال بسیاری از موسیقی دانان نامی ایران سال هاست که از حضور در این رویداد کنار کشیده اند و ترجیح می دهند درباره آن اظهار نظری هم نکنند. یکی از دلایل دلسردی آنان از این جشنواره، دولتی بودن آن و برخورد سلیقه ای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مقوله موسیقی و ایجاد مانع برای اشاعه موسیقی از طریق اعمال ممیزی های گسترده است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دوره سیاست های دوگانه ای را اعمال کرده است. از یک طرف اجراها و تولید آلبوم های موسیقی پاپ بیشتر از گذشته محدود شده است و امسال چندین کنسرت موسیقی پاپ در تهران به دلیل لغو مجوزهای آن از سوی دفتر موسیقی این وزارتخانه برگزار نشدند. اما با این حال وزارت ارشاد تصمیم گرفته است امسال بخش جدیدی به جشنواره موسیقی فجر اضافه کند که همان حضور گروه های پاپ است.

محمد حسین صفارهرندی، وزیر ارشاد، حضور این موسیقی در جشنواره فجر را جسارتی جدید توصیف کرده و به ایسنا گفته است: "از اول حضور در این مسند، بیان کرده بودم که با هیچ ژانر خاص موسیقی مشکلی ندارم و نمی‌توان در مورد یک ژانر حکم کلی صادر کرد. در همین موسیقی پاپ نمونه‌هایی وجود دارد که موسیقی فاخر و ارزشمند محسوب می‌شود و در مقابل، ممکن است در موسیقی سنتی به نمونه‌هایی برخوریم که مبتذل باشد، البته فرض بر این است که موسیقی سنتی ما بیشتر از بقیه گونه‌ها ترویج شود."

آقای صفارهرندی عنوان کرد: "قبلا هم شاهد نوع سالم موسیقی پاپ بوده‌ایم که می‌توان آن را قاعده ‌مندتر کرد، اما وقتی بی‌قاعده و افسارگسیخته باشد، همان مییشود که همه آن‌ را مبتذل می‌دانند و استادان موسیقی نیز مخالف آن هستند، ولی با شرایط فعلی استادان موسیقی هم می‌گویند که قاعده‌مندتر کردن موسیقی پاپ بهتر است."

جشنواره امسال در سه بخش مختلف رقابتی، بین الملل و جنبی برگزار می شود.

امسال 79 گروه داخلی در جشنواره به اجرای آثار خود می‌پردازند که در این گروه‌ها مجموعه 1070 هنرمند در قالب آهنگساز، نوازنده، همسرا، خواننده و .. حضور دارند.

در بخش رقابتی سنتی و تلفیقی 229 هنرمند حضور دارند که 198 قطعه را اجرا می‌کنند. در بخش کلاسیک 38 هنرمند با 66 قطعه، در بخش پاپ 82 هنرمند با 73 قطعه و در بخش جنبی 721 هنرمند با 441 قطعه به جشنواره آمده‌اند.

42 گروه در بخش مسابقه با یکدیگر به رقابت می پردازند که از این تعداد 25 گروه در بخش سنتی تلفیقی، 7 گروه در حوزه موسیقی کلاسیک و 7 گروه هم در بخش موسیقی پاپ حضور دارند. داوران هر بخش با یکدیگر متفاوت هستند و هر چند در آغاز تکراری نبودن قطعات یکی از شروط پذیرش گروه ها برای حضور در جشنواره اعلام شده بود اما برنامه هایی که در بخش رقابتی برگزار شد از ناکامی تلاش برگزارکنندگان در اجرای این شرط خبر می داد. برخی از قطعاتی که گروه ها اجرا کردند از بین آثار قدیمی موسیقی ایران و برخی دیگر آثاری بود که به کرات در کنسرت های مختلف اجرا شده است و این مساله حاکی از ضعف آهنگسازی در موسیقی ایران در سال های اخیر است.

38 گروه نیز در بخش جنبی جشنواره شرکت کرده اند که در این بخش علاوه بر موسیقی سنتی و نواحی، چند گروه در بخش بانوان، چند ارکستر بزرگ و همچنین گروه های پاپ آریان، خشایار اعتمادی، مانی رهنما، مجتبی کبیری و گروه آریان در تالار وزارت کشور به اجرای برنامه می پردازند. در این بخش قرار بود شهرام ناظری و گروه کامکارها نیز به اجرای برنامه بپردازند اما نامی از آنها در جدول برنامه ها به چشم نمی خورد. با این حال قرار است در روز اختتامیه بیست و سومین دوره جشنواره موسیقی فجر از شهرام ناظری به همراه حسین دهلوی قدردانی شود.

هشت گروه از کشورهای اتریش، فرانسه، هند، ترکیه، هلند، آذربایجان و رومانی در بخش بین الملل جشنواره حضور دارند و نام لیلی افشار گیتارنواز ایرانی ساکن آمریکا هم در این بخش گنجانده شده است.

این بخش از جشنواره در تمامی دوره ها مورد انتقاد اهالی موسیقی واقع شده است. چرا که کارشناسان موسیقی اعتقاد دارند که همیشه گروه هایی ضعیف از کشورهای مختلف به جشنواره دعوت می شوند و موسیقی سطح پایینی را ارائه می کنند. برگزار کنندگان هم بیشتر مواقع همزمانی این رویداد با روزهای کریسمس را بهانه می آورند و می گویند که هنرمندان درجه یک خارجی در این وقت سال فرصتی برای حضور در ایران و اجرای برنامه ندارند.

بخش سخنرانی از بخش های دیگر این جشنواره است که در روزهای برپایی این رویداد در خانه هنرمندان برگزار می شود. تالار وحدت، سالن رودکی، فرهنگسرای هنر، فرهنگسرای نیاوران، اریکه ایرانیان، فرهنگسرای بهمن و تالار بزرگ کشور میزبان گروه های موسیقی در بخش های مختلف این جشنواره برای اجرای برنامه هستند.

روز شنبه هشتم دی ماه در مراسم اختتامیه برگزیدگان مختلف بخش رقابتی جشنواره در تالاروحدت معرفی خواهند شد.