حضرت مریم ، مادر خدا ؟!!

حضرت مریم ، مادر خدا ؟!!

بسیاری می‌پرسند:آیا کاتولیک ها  حضرت مریم(س) و حضرت  عیسی(ع) را می‌پرستند؟ آیا  مسیحیان  از خطاب مادر خدا به حضرت مریم ، واقعا قائل به چنین امری می باشند ؟  و به عبارتی اعتقاد به تثلیث که قرآن کریم  در مورد پیروان مسیح ، ترسایان و نصاری  در آیات 171 سوره نساء  و آیات 72 ، 73 و 116 سوره مائده بدان اشاره نموده آیا همه پیروان مسیح را شامل می گردد؟ سؤالی است کاملاً بجا، چرا که حالات و رفتار بعضی از  ارامنه و کاتولیک ها ی افراطی بگونه‌ای است که چنین توهمی را ایجاد می‌کند. این ها سوالاتی بود که چندی قبل در دیداری که با  خلیفه نشان توپوزیان  رهبردینی و خلیفه  ارامنه آذربایجان داشتیم با وی در میان گذاشته و پاسخ پرسش هایمان را به صراحت از وی جویا شدیم که ایشان ضمن رد تمامی این اتهامات آن را مربوط به اقلیت افراطی ضعیفی در بطن کاتولیک ها دانسته و کاتولیک های فعلی در اقصی نقاط  جهان و همچنین  جامعه ارامنه کشورمان را از اینگونه شرک ها برحذر و مبرا دانستند   لذا برای روشن شدن ابعاد این مسئله ، نوشته ارسالی آقای آلن بوداغیان یکی از هم وطنان ارمنی کشورمان را در باب جایگاه مریم مقدس در میان کاتولیک ها و ارامنه  جهت آگاهی علاقمندان می آوریم تا در آستانه شب کریسمس ، زاد روز و تولد حضرت عیسی (ع) قدمی در تکریم حضرت مریم(س)  آن بانوی بهشتی که یکی از زنان طاهره و عفیفه مورد احترام اسلام نیز هست برداشته باشیم . صاحبنظران مختلف اگر  تحقیق نوشته و مقالاتی در تکمیل یا رد نظرات این یادداشت دارند  می توانند مقالات خویش را  به سرویس دین و اندیشه خبرگزاری انتخاب ارسال دارند تا در فرصت مغتنم منعکس گردد.

لازم است روشن سازیم که کاتولیک ها نسبت به حضرت مریم چه عقیده‌ای دارند و نسبت به او دارای چه تکلیفی می‌باشند.

مسیحیان حضرت مریم را نمی‌پرستند، چرا که او نیز بشر بود. حضرت مریم فقط مورد تکریم قرار می‌گیرد. اما در این میان، اگر بعضی از کاتولیکها از روی ناآگاهی ارتباطی با او دارند که حالت پرستش را تداعی می‌کند، این امر ارتباطی به معتقدات رسمی کلیسای کاتولیک ندارد.

          کاتولیکها، و نیز ارتودکسها و سایر کلیساهای تاریخی و سنتی (نظیر کلیسای گریگوری ارمنی و کلیسای شرق آشور) مریم را تکریم می‌کنند و حرمت می‌دارند. یگانه دعای رسمی و واجب این کلیساها برای حضرت مریم، دعای زیر است:

 سلام‌ بر تو ای‌ مریم‌، سرشار از فیض‌، خداوند با توست‌؛

 فرخنده‌ هستی‌ تو در میان‌ زنان‌،

 و فرخنده‌ است‌ عیسی‌، ثمرۀ رَحِم‌ تو.

 ای‌ مریم‌ مقدس‌، مادر خدا، دعا کن‌ برای‌ ما گناهکاران‌،

 اکنون‌، و در ساعت‌ مرگمان‌. آمین‌.

          این همان دعای معروفی است که در زبان لاتین به ”آوه ماریا“ (Ave Maria) معروف است، یعنی ”درود بر تو ای مریم!“

مقام حضرت مریم در انجیل

 حرمت و تکریم حضرت مریم ریشه در انجیل‌ها دارد.مهم‌ترین اشاره به حضرت مریم در انجیل لوقا یافت می‌شود. جبرائیل، فرشتۀ خدا، بر مریم ظاهر شد تا مژدۀ بارداری‌اش را به او بدهد. ببینید فرشته چه حرمتی از جانب خدا برای او قائل می‌شود. فرشته گفت: ”سلام بر تو، ای که بسیار مورد لطفی. خداوند با تو است... ای مریم، مترس! لطف بسیار خدا شامل حال تو شده است. اینک آبستن شده، پسری خواهی زایید که باید نامش را عیسی بگذاری. او بزرگ خواهد بود و پسر خدای متعال خوانده خواهد شد...“. مریم در پاسخ به افتخاری که نصیب شده بود، به فرشته گفت: ”کنیز خداوندم. آنچه در باره من گفتی، بشود“ (لوقا ۱:‏۲۸-‏۳۸)

 سپس مریم به دیدار الیزابت، یکی از خویشانش می‌شتابد که به یحیای تعمیددهنده آبستن بود. الیزابت با دیدن مریم، از روح‌القدس پر شد و او را چنین استقبال کرد و تحیت گفت: ”تو در میان زنان خجسته‌ای، و خجسته است ثمرۀ رحم تو! من که باشم که مادر خداوندم نزد من آید؟ چون صدای سلام تو به گوشم رسید، طفل از شادی در رحم من به جست و خیز آمد...“ (لوقا ۱:‏۴۲-‏۴۵).

آنگاه مریم تحت الهام روح‌القدس چنین گفت:

”جان من خداوند را می‌ستاید و روحم در نجات‌دهنده‌ام خدا، به وجد می‌آید، زیرا بر حقارت کنیز خود نظر افکنده است. زین پس، همه نسل‌ها خجسته‌ام خواهند خواند...“ (لوقا ۱:‏۴۶-‏۴۸).

          چنین تحیات و شادباش هایی به هیچیک از مردان و زنان خدا در کتاب‌مقدس گفته نشده است، نه حتی به موسی، و نه حتی به پولس رسول. طبق گفتۀ فرشته، او بسیار مورد لطف خدا بود. او خواست خدا را بی‌چون و چرا پذیرفت، گرچه این امر برای او می‌رفت که بسیار گران تمام شود. کلیسا از همان آغاز مریم را تکریم می‌کرد چرا که او با اطاعت محض خود از امر خدا، کلیسا را نمونه‌ای گذاشت از اطاعت و فرمانبرداری. او نمونۀ برین اطاعت از خدا برای همه مسیحیان است. او شایسته است که ”تمامی نسل‌ها“ او را خجسته و فرخنده بخوانند و از الگوی او پیروی کنند و او را سرمشق خود قرار دهند.

          درضمن، می‌بینیم که الیزابت، تحت الهام روح‌القدس، چه تحیتی به او می‌گوید. او وی را خجسته می‌خواند؛ خود را لایق آن نمی‌بیند که از سوی او مورد بازدید قرار گیرد. و بعد می‌بینیم که مریم در سرودی که حالتی نبوتی دارد، اعلام می‌دارد که ”تمامی نسل‌ها“ او را خجسته خواهند خواند.

          از اینرو است که، طبق شهادت نوشته‌های پدران اولیه کلیسا، تکریم مریم از همان زمان متداول بوده است، چرا که می‌دانستند ”همه نسل‌ها باید او را خجسته بخوانند“. به همین دلیل، دعای ”سلام بر تو ای مریم“ (آوه ماریا) از دیرباز متداول بوده است. اگر دقت کرده باشید، بخش اول این دعا، تماماً مبتنی است بر آیات انجیل لوقا. بخش دوم نیز چیزی نیست جز درخواست شفاعت و وساطت از حضرت مریم.

          پس از ولادت سَرور ما عیسی، وقتی والدینش او را به معبد برده بودند تا آیین شریعت را در مورد او به‌جا آورند، مردی کهنسال به‌نام شمعون، تحت هدایت و الهام روح‌القدس، تشخیص داد که این طفل همان مسیح موعود می‌باشد. پس او را برکت داد و بعد به مریم نیز گفت: ”در قلب تو نیز شمشیری فرو خواهد رفت تا افکار قلوب بسیاری مکشوف شود“ (لوقا ۲:‏۳۵؛ ترجمه قدیمی). به این ترتیب، می‌بینیم که شمعون با حالتی نبوتی، مصائب مسیح را پیشگویی می‌کند و به‌نوعی مریم را نیز در آن شریک می‌بیند. از اینرو است که کلیسا از دیرباز نقش مریم را در نقشۀ نجات الهی مورد تصدیق قرار داده، او را حرمت می‌گذارند.

          در انجیل یوحنا نیز می‌بینیم که حضرت مریم جزو معدود کسانی بود که پای صلیب پسرش ایستاده بود. مولای ما عیسی که مادر خود را یکه و تنها می‌دید، او را به شاگرد محبوب خود یوحنا سپرد و گفت که از این پس او مادر وی خواهد بود و وی پسر او. بدینسان، خداوندْ عیسی تمثیل‌وار کلیسا را به مادر خود سپرد. به همین سبب است که کلیسا از زمان‌های کهن، مریم را مادر کلیسا می‌خوانند. حضرت لوقا نیز همین امر را متذکر می‌شود آن گاه که مریم را جزو آن ۱۲۰ نفری ذکر می‌کند که در فاصلۀ زمانی عروج مسیح به آسمان و نزول روح‌القدس در روز پنطیکاست، همراه با رسولان او و پیروان نزدیکش‌، در دعا و عبادت شریک بود و کلیسای پسرش را همراهی می‌کرد. این امر در روزگاری که برای زنان هیچ نقش و ارزش اجتماعی قائل نبودند، بسیار حائز اهمیت است. ذکر نام یک زن در میان نام های رسولان، حاکی از اهمیت فوق‌العاده‌ای است که این زن خجسته داشته است.

و به‌طور کلی، نباید از نظر دور داشت که در آن روزگاری که مرد در ملأ عام حتی با زن خود صحبت نمی‌کرد، عیسی زنان را به شاگردی خود می‌پذیرفت و ایشان را جزو مقربین خود مقرر می‌فرمود.