این اعتراض البته دلایل دردناکی دارد. شواهد، نشاندهنده کم شدن اعتماد مردم به سامانه پیوند و افزایش آسیبهای روانی برای خانوادههایی است که اعضای بدن عزیزانشان را اهدا کردهاند و کاهش تمایل برای اهدا در طول چندهفتهای است که از پخش این سریال میگذرد.
اهدای اعضای بدن پس از مرگ مغزی، مقولهای است که در چند سال اخیر، با تلاش و اطلاع رسانی متولیان امر پیوند، رشد مناسبی داشته و مراسمی نظیر جشن نفس که هر ساله در زادروز حضرت فاطمه(س) برگزار میشود، سبب شده بود تا رشدی بیسابقه در مشارکتهای مردمی برای اهدای اعضا بهوجود بیاید.
تنها در چند ماه ابتدای سال 86، حدود 67 هزار نفر در سایت اهدای عضو (www.iran-ehda.com) ثبتنام کرده بودند و بر اساس برآوردهای کارشناسان، بعد از جشن نفس امسال، هر 4 ساعت 40 نفر عضو جدید به این سایت میپیوستند؛ اماخبر ناخوشایندی که دست اندرکاران پیوند را بسیار شوکه کرده است، آماری تازه در مورد پشیمان شدن افرادی که فرم اهدا پر کرده بودند، در ماه گذشته و هم زمان با پخش سریال حلقه سبز است.
به گفته مسئولان سایت مذکور، آمار پشیمانی از ثبت نام برا ی اهدای عضو که پیش از این به یک مورد در هر 2 ماه هم نمیرسید، در ماه گذشته به 11 مورد در یک ماه رسیده است؛ به این معنا که درماه گذشته، 11 نفر از افرادی که پیش از این فرم اهدای اعضا پس از مرگ را پر کرده بودند، درمراحل نهایی که منجر به صدور کارت میشود، دوباره سراغ فرم هایشان رفتهاند و در توضیح لغو کردن فرم اهدا آوردهاند که: «با عرض معذرت، از اهدای اعضا پشیمان شده ام!»
به گفته مسئولان مرکز پیوند عضو در بیمارستان مسیح دانشوری که ادارهکننده این سایت هستند، بهنظر میرسد بسیاری از افراد با استناد به سریال حلقه سبز، نسبت به این کار تجدید نظر کردهاند؛ سریالی که در آن تشخیص مرگ مغزی غیرعلمی نشان داده میشود، پارتی بازی در زمینه انتخاب گیرنده صورت میگیرد و گفته میشود روح اهداکنندگان پس از اهدا در رنج خواهد بود!
اعتراض در خانه ملت
در هفته گذشته، نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز به ادامه پخش این سریال اعتراض کردند.
بیژن شهبازخانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در این رابطه به همشهری میگوید: در سریال حلقه سبز، افراط زیادی دیده میشود و بهنظر میرسد، کار کارشناسی در این زمینه انجام نشده است، چرا که آنچه به تصویر کشیده شده، نشان از اهدای به زور و بدون رضایت اعضا از فردی مجهول الهویه است که به هیچ وجه پایههای علمی ندارد و صحیح نیست.
وی با بیان اینکه پخش چنین برنامههایی، قطعا اطرافیان اهداکنندگان را تحتتأثیر قرارمی دهد، میگوید: با وضعیت کمبود اهدا کننده که در ایران داریم و تمام تلاش مسئولان در جهت آشنایی مردم با اتفاقی است که به زندگی دوباره بخشیدن به چندین نفر منجر میشود، مفاهیمی که در این سریال منتقل میشود، چندان درست بهنظر نمیرسد و تصورمن این است که پخش این سریال یا باید متوقف شود یا اصلاحات اساسی در آن صورت گیرد.
نکته قابل توجه دیگری که شهبازخانی به آن اشاره میکند و از نقاط ضعف این سریال هم به شمار میآید، این است که قسمتی از اتفاقاتی که در این سریال و در راستای نارضایتی دهنده برای اهدای عضو رخ میدهد، تنها از طریق ارتباط نویسنده این سریال با ماوراءالطبیعه امکان پذیر است.
به گفته شهبازخانی، اگرچنین ارتباطی وجود ندارد، چطور میتوان وضعیت دقیق و نارضایتی این فردرا با جزئیات برای بینندگان تشریح کرد؟
تهدید امنیت روانی
دکتر کتایون نجفی زاده، رئیس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درراستای آسیبهای روانی که پخش این سریال برای خانواده دهندگان عضو به ارمغان میآورد، به نکته بسیار برجسته دیگری اشاره میکند و آن تردید روح فردی است که قرار بر اهدای اعضای بدنش است.
او میگوید: این مسئله مشکل پیچیدهای را به وجود آورده است که خانواده این عزیزان مدام از خود سؤال کنند، آیا دختر یا پسر ما راضی بود تا قلب، ریه، کلیه یا... به فلان بیمار پیوند زده شود و این به تنهایی برای به ویرانی کشیدن ته ماندههای امنیت روانی کسانی که دختر یا پسر جوان خود را به ناگاه از دست داده اند، کفایت میکند.
و باز هم سؤالی که بیپاسخ میماند، میزان توجه دست اندرکاران پخش سریال از شبکه پربینندهای نظیر شبکه سوم سیماست و اینکه چه چیز مهمتر از پایمال شدن تلاش مسئولان امر پیوند در تمام سالهای گذشته وجود دارد که جلوی پخش این سریال گرفته نمیشود و حتی مسئولان واکنشی هم نسبت به این اعتراضات نشان نمیدهند؟
بهرغم توجه برنامهسازان تلویزیون در چند سال گذشته نسبت به فضاهای بیمارستانی و مسائل پزشکان و بیماران و بهرغم این که فضای بسیاری از سریالهای تلویزیونی در یکی- دو سال اخیر، چنین محیطهایی بوده است، اما آنچه مورد غفلت واقع شده، واقعیتهای پنهان و پیدا در چنین فضاهایی است. گویا هنرمندان تنها آنچه را خود بخواهند و همانطور که بخواهند میبینند و هیچ کس هم اعتراضی ندارد.