خاطرات یک دستیار کارگردان موفق از کار با بازیگران سینمای ایران -۱

خاطرات یک دستیار کارگردان موفق از کار با بازیگران سینمای ایران

 وقتی امیر قادری زنگ زد و از من خواست تا به بهانه اکران فیلم توفیق اجباری ساخته محمدحسین لطیفی مطلبی درباره خصوصیات اخلاقی بازیگران سینمای ایران برایش بنویسم با تمام گرفتاری‌هایی که این روزها دارم نتوانستم به او نه بگویم. دلیلش هم این بود که چون در سینما به عنوان دستیار کارگردان و روابط عمومی فعالیت می‌کنم قطعا اطلاعات موثق‌تری نسبت به سایر دوستان دارم. من هم بخشی از دانسته‌هایم را روی کاغذ آورده‌ام که قطعا خالی از اشکال نیست. همه دوستانی که در سینمای حرفه‌ای مشغول فعالیت هستند به خوبی می‌دانند که مانند سایر مشاغل و حرفه‌ها در سینما هم نوع کنش و اخلاقیات عوامل براساس شرایط موجود در هر فیلم متغیر است. یعنی در سینما نیز، هم اخلاق خوب و حرفه‌ای وجود دارد و هم تقریبا اخلاق بد و غیرحرفه‌ای. تاکنون برای من کمتر پیش آمده که به اصطلاح با آدم بدهای سینما کار کرده باشم و بدون اغراق خوشبختانه با اکثر افرادی که همکاری داشته‌ام به نوعی خوب و محترم بوده‌اند.

***

مهدی فخیم‌زاده

پشت صحنه سریال تلویزیونی خواب و بیدار را به خاطر دارید؟ آنجایی که پسر دانیال حکیمی رو به دوربین می‌گوید: آقای خمیم‌زاده- یا همان فخیم‌زاده- خیلی بداخلاقه... این جمله هنگام پخش از تلویزیون باعث خنده خیلی از اهالی سینما و حتی خود فخیم‌زاده شد. شاید با توجه به ذهنیتی که خیلی از افراد چه شاغل در سینما و تلویزیون و چه خارج از محدوده سینما از فخیم‌زاده در ذهن دارند هیچ‌کس انتظار نداشت که کسی جرات کند چنین جمله‌ای را آن هم از تلویزیون بیان کند. می‌گویند فخیم‌زاده چه به عنوان کارگردان و چه بازیگر آدم بداخلاقی است و کار کردن با او دل و جرات می‌خواهد. در حالی که واقعا اصلا اینگونه نیست. چرا که در صورت صحت این ادعا الان فخیم‌زاده باید یکی از کم‌کارترین کارگردان‌ها و بازیگران سینما و تلویزیون باشد. در حالی که او اکنون سال‌هاست یکی از پرکارترین و پرانرژی‌ترین فیلمسازان سینما و تلویزیون محسوب می‌شود و این نشان از حرفه‌ای‌گری او دارد. ضمن اینکه معمولا در کارهای بعدی‌اش با افرادی همکاری می‌کند که قبل‌تر از این هم در فیلم‌ها و سریال‌هایش تجربه کار کردن با او را داشته‌اند. وی از آن دسته سینماگرانی است که اعتقاد شدیدی به نظم دارد و شاید همین نظم و انضباط کاری‌اش گاهی اوقات موجبات دلخوری بعضی از دوستان و همکارانش را فراهم می‌آورد. همکارانی که بنا بر عادت به دلایل مختلف به خاطر بی‌نظمی‌های متوالی‌شان با وی به مشکل خورده‌اند. وقتی به فخیم‌زاده می‌گویند مثلا آفیش حضور سر صحنه ساعت هفت صبح است، خودش سر ساعت مقرر سر لوکیشن آماده می‌شود و تنها انتظار دارد که عوامل دیگر هم طبق آفیشی که به آنها اعلام شده در صحنه حضور داشته باشند. اگر متوجه شود که یکی از عوامل دیرتر از زمان اعلام شده سر صحنه حاضر شده و موجب شده تا فیلمبرداری با تاخیر انجام شود شاکی می‌شود و با وی برخورد می‌کند. چرا که اعتقاد دارد یک نفر نباید باعث علافی سی، چهل نفر از عوامل دیگر – چه بازیگر و چه سایر عوامل پشت صحنه- شود. او معمولا ارتباطش با عوامل در پشت صحنه فیلم‌ها و سریال‌هایش جالب و دیدنی است. بعد از کات دادن عادت دارد با همکارانش خوش‌وبش کند و به آنها انرژی دهد. غذایش را سر یک میز با آنها می‌خورد. اگر متوجه شود نوع غذایش با دیگران فرق می‌کند و کیفیت غذایش بهتر از دیگران است، مدیر تولید کار را صدا می‌زند و از او می‌‌خواهد که دیگر این کار را تکرار نکند. اگر متوجه شود که یکی از عوامل بعد از گذشت زمان قراردادش دستمزدش را نگرفته است به تهیه‌کننده‌اش اعتراض می‌کند. هرگز از هیچ یک از عواملش حتی آنهایی که به اصطلاح زیرآبی رفته‌اند کینه‌ای به دل راه نمی‌دهد. با مردمی که برای دیدن پشت صحنه فیلمش در اماکن عمومی دورشان جمع شده‌اند با کمال احترام برخورد می‌کند و... به هر حال آنهایی که سابقه کار کردن با او را دارند همیشه از که مجددا در پروژه‌ای دیگر با او همکاری کنند خرسند می‌شوند. مقدمه نه‌چندان کوتاه این مطلب را با مهدی فخیم‌زاده به عنوان کارگردان- بازیگر آغاز کردم و چون امیر قادری بیشتر حرفه بازیگری در این مطلب برایش مهم بود در ادامه به خصوصیات اخلاقی چند تن از بازیگران مطرح سینما و تلویزیون می‌پردازم.

بازیگر متین و قدرتمند سینمای ایران که پر از تجربه است و بحق لقب آقای بازیگر را برایش انتخاب کرده‌اند. وی در پشت صحنه فیلم‌ها آنچنان باوقار و پرجذبه است که اکثر اوقات جوانترها به او حسادت می‌‌کنند. طبق عادت حرفه‌ای‌اش تمام عوامل را با عناوین آقا یا خانم صدا می‌زند. هم‌صحبتی با او بسیار لذت‌بخش است. با اغلب افراد گروه میانه‌ای گرم و صمیمی دارد و گاه به اصرار آنها از خاطرات تلخ و شیرین سال‌ها تلاش در سینما و صحنه تئاتر، دوستی‌های پایدارش با هم‌نسلانش، خاطراتش با زنده‌یاد علی حاتمی و فیلم‌هایش، آرزوهای دور و نزدیکش، عشق به حرفه‌اش و همچنین همسر و فرزندانش و... حرف می‌زند. از بدقولی به شدت ناراحت می‌شود، اما حتی زمانی که ناراحت هم است شیرین و دوست‌داشتنی است. عاشقانه جوان‌ها را دوست دارد والبته سایر مردم را. می‌گوید به عشق مردم است که همچنان در سینما فعالیت می‌کند. هر روز صبح ساعت پنج از خواب بیدار می‌شود و همیشه سر ساعت در صحنه فیلمبرداری حضور دارد.

عزت‌الله انتظامی