ایرج قادری : حرف من حرف روز است
ایرج قادری : حرف من حرف روز است
آخرین ساخته ایرج قادری با نام "محاکمه" که مدتی است به اکران درآمده، فیلمی است با همان حال و هوای آثار این فیلمساز. درباره "محاکمه" با او به گفتگو نشستیم.* از فروش "محاکمه" راضی هستید؟ـ ایرج قادری کارگردان "محاکمه": استقبال خوب بوده، آن هم با توجه به اینکه فیلم یکباره و بدون انجام تبلیغات مناسب اکران شد.* "محاکمه" جزو طرح های قدیمی تان بود؟ـ نه، داستان آن جدید است.* اما فضای قصه فیلمتان چندان به روز نیست؟ـ ما در ایران مشکل قصه نویسی داریم، اصلا انگار یک جورهایی همه قصه ها تمام شده، چون هر چه می نویسی و می سازی آخر سر شباهتی با قصه ای دیگر دارد.* حالا چرا در شرابط کنونی این قصه را برای ساخت انتخاب کردید؟ـ قصه "محاکمه" قصه جوانان جامعه و مشکلات آنان است. من در دیالوگ هایی که بین بازیگران فیلم رد و بدل می شود کاملا به موضوع مشکلات جوانان و فاصله ای که بین آنها و خانواده هایشان افتاده اشاره کرده ام. این فاصله هم به خاطر گرفتاری ها و مشغله هایی است که خانواده ها با آن درگیرند. آنها آنقدر درگیر این مشکلات هستند که نمی دانند فرزندانشان چه می کنند.* اما قصه و زبانی که برای ارائه این موضوع انتخاب کرده اید چندان به روز نیست. یعنی شاید حرف ها دهه هشتادی باشد، اما ساختار و قصه دهه پنجاهی است.ـ جوان هایی در جامعه وجود دارند که خانواده هایشان زیاد از رفتار و کردارشان مطلع نیستند. یکی از اهداف فیلم گوشزد کردن این نکته به خانواده ها بود که باید بیشتر مراقب فرزندانشان باشند. حالا این حرف باید در قالب قصه ای جذاب زده می شد که بیننده را با خود همراه کند.* در کنار همه این عوامل دیالوگ هایی که بین بازیگران رد و بدل می شود هم خیلی رو و به نوعی می توان گفت شعاری است. باز هم می گویم دیالوگ هایی است از جنس فیلم های دهه 50.ـ اتفاقا دیالوگ ها و به خصوص دیالوگ های دادگاه به گونه ای نوشته شده که بتواند مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.* مثلا کدام دیالوگ این کار کرد را دارد؟ـ مثلا آنجا که در دادگاه به وکیل می گویند: "مگر اینجا کلاس درس است؟" و او پاسخ می دهد: "دنیا کلاس درس است". روی این دیالوگ کار شده، دیالوگی است پرمعنا که مخاطب را تکان می دهد. دیگر دیالوگ های فیلم هم به همین شکل تاثیرگذار هستند.* باز هم می توانید مثال بزنید؟ـ وقتی هسر وکیل به او می گوید "شما راحت حکم می دهید و نمی توانید جلو کشته شدن کسی را بگیرید" حسابی شرایط روحی وکیل را به هم می ریزد و بعد از شنیدن این دیالوگ تصمیم می گیرد با قبول خطر مرگ موکلش را نجات دهد. مخاطب هم به همین میزان تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین حرکت وکیل را که پا در مسیری خطرناک می گذارد را باور می کند.* بسیاری هنوز بهترین فیلم شما را "می خواهم زنده بمانم" می دانند. فیلمی که بخش عمده موفقیت خود را مرهون تعلیق ها و فضای معماگونه آن بود. انگار خود شما هم این نظریه را قبول دارید. چون پس از آن دو بار در فیلم های "سام و نرگس" و حالا "محاکمه" تلاش کردید آن موفقیت را تکرار کنید؟ـ در بیش از 100 فیلمی که من ساخته ام شما چند فیلم را می بینید که در این حال و هوا ساخته شده باشد؟ فقط سه تا! یعنی سه فیلم من قصه اش در دادگاه می گذرد. یعنی فضای این سه فیلم به گونه ای بوده که ما را به سمت این ساختار برده. وگرنه من علاقه ای به نشان دادن دادگاه ندارم، در واقع تعلیقی که در فضای دادگاه خلق شده جذابیت دارد.* اما از آن تعلیق ها در "محاکمه" خبری نیست. اتفاقا شما در این کار به ساده ترین شکل ممکن گره‌ها را باز می کنید و اجازه نمی دهید تعلیقی شکل بگیرد.ـ مثلا؟* همان سکانس های پایانی که دختر وکیل با استدلالی غیرمنطقی متوجه می شود هتلدار با گروه خلافکارها همدست است.ـ قبول دارم. من زمانی متوجه این قضیه شدم که این سکانس ها را گرفته بودیم.* مگر فیلمنامه را نخوانده بودید؟ـ چرا، اما شرایط فیلمسازی آن قدر سخت و مشکل است و تو با انواع و اقسام مشکلات دست به گریبان هستی که یک دفعه در جاهایی برخی موارد را فراموش می کنی.* "آکواریوم" از لحاظ ساختار سینمایی و کارگردانی تجربه ای متفاوت در کارنامه شماست. دکوپاژ و نوع قاب بندی تصاویر در این فیلم در میان آثار شما یک استثناست. من فکر می کردم شما این ساختار را در فیلم بعدی تان ادامه دهید؛ اما "محاکمه" اینطور نبود، دیگر از آن کادربندی، کات های سریع و ... خبری نیست.ـ دلیل آن کاملا روشن است. برای اینکه "محاکمه" قصه ای جدا از "آکواریوم" دارد. بنابراین ساختار دیگری را می طلبید. در واقع من همان کارگردان "آکواریوم" هستم. پس می توانستم همین ساختار را در فیلم جدیدم رعایت کنم. اما قصه فیلم این امکان را برایم مهیا نمی کرد. از سوی دیگر من فیلم قبلی ام را در ترکیه ساختم که لوکیشن های زیبایی دارد و من از این لوکیشن ها سعی کردم به بهترین شکل ممکن استفاده کنم.* شما با دکوپاژ سر صحنه می روید یا همان سر صحنه این کار را انجام می دهید؟ـ دکوپاژم کامل است.* از ترکیب بازیگران فیلمتان راضی بودید؟ـ ترکیب خوبی بود.* اگر تهیه کننده این فیلم غیر از هدایت فیلم بود، باز هم از یکی از بازیگران زن فیلم که در تولیدات اخیر این موسسه حضوری فعال دارد استفاده می کردید؟ـ من آدم توصیه پذیری نیستم، بنابراین بازیگرانم را بر مبنای خصوصیاتی که مد نظرم هست انتخاب می کنم. بازیگر مورد نظر شما هم بر همین مبنا انتخاب شده، گو اینکه برخی مواقع من فیلمساز علاقه دارم از فلان بازیگر استفاده کنم، اما این بازیگر با پروژه دیگری قرارداد دارد و من نمی توانم از او استفاده کنم و مجبور می شوم بازیگر دیگری را جایگزین کنم.* و سئوال آخر اینکه فکر می کنید ایرج قادری به عنوان بازیگر چقدر می تواند در فروش "محاکمه" موثر باشد؟ـ مردم همیشه به من لطف دارند و این لطف را در همه جا به من ابراز کرده اند.
