پیروی از مد، انتخاب یا اجبار؟
پیروی از مد، انتخاب یا اجبار؟
در فرهنگ عامه، "تغییر" تنها عنصر همیشه حاضر بوده و هست. بنابر یک تحقیق جدید، آنچه که در انتخاب نام کودک، نوع حیوان خانگی، پوشاک، لوازم منزل، خودرو و ترانه در فهرست "داغ" قرار دارد، نتیجه رفتار مقلدین اتفاقی است.تقلید بدون فکر و تصادفی می تواند موجب اتخاذ تصمیمهایی غیر منطقی و بی حاصل میشود! مد روز هرچه باشد، شلوار دمپا گشاد یا چسبان، بالاخره تغییر میکند. پس اگر از مد روز چندان خوشتان نمی آید نگران نباشید، این مد در زمانی بسیار کوتاه به چیزی کاملا متفاوت تبدیل خواهد شد.این تحقیق نشان میدهد که مدهای مختلف به طور شگفت آوری طبق روالی منظم و قابل پیش بینی می آیند و میروند و این روال تغییر توسط عده بسیار اندکی از افراد خلاق تغذیه شده و به میلیونها نفری میرسد که همه، از یکدیگر تقلید میکنند. مقلدینگروه تحقیق به بررسی فهرست 200 ترانه برتر مجله بیلبورد از سال 1950 تا 1980 پرداختند. سرعت تغییر و جایگزینی ترانه ها در دوره های مشخص زمان، تقریبا یکنواخت است و در طول 30 سال، هر ماه 6 درصد آنها تغییر کرده اند. چنین روند یکنواختی در مورد انتخاب نام کودک یا حتی انتخاب نوع نژاد سگ خانگی صدق میکند و نشان میدهد که هر "بازار" برای تغییر یافتن و متحول شدن باید زمان مشخصی را طی کند. دانشمندان برای دست یافتن به الگوی دستگاه مد سازی، یک سیستم شبیه سازی کامپیوتری تقلید تصادفی به وجود آوردند که در آن صدها هزار موجود به تقلید از یکدیگر میپرداختند و تنها 2% یا کمتر از این عده، در مقام خلاقه بودند. این مدل شبیه سازی شده توانست نظم و تغییرات دائمی و منظمی را پیش بینی کند که با دنیای واقعی شباهت فراوانی داشت. به این ترتیب الکس بنتلی (Alex Bentley) سرپرست این تحقیق، متوجه شده است که هر چیز-بنا به بزرگ و کوچکی فهرست انتخابها- با چه سرعتی وارد دنیای مد شده و از آن خارج میشود، برای مثال یک فهرست بهترین 100 تا از یک مورد، سریعتر از یک فهرست 40 تایی تغییر میکند. با این حال، تعداد مخاطبین تاثیری برسرعت تغییر ندارد. به نظر دانشمندان ، در عین اینکه تعداد جمعیت بیشتر برابر با ایده های جدید بیشتری است، اما به همان نسبت رقابت برای رسیدن به بالاترین مقام به همان نسبت شدید شده و این دو فاکتور یکدیگر را تعدیل میکنند. مد سازانتعجبی ندارد که بیشتر مدسازان خلاق، افراد جامعه هستند و بنابر این تحقیق، هرچه تعداد این افراد خلاق در جامعه بیشتر باشد، سرعت تحول مد در این بخش خاص بیشتر خواهد بود. به گفته بنتلی:" مدسازان افراد جالب و جذابی هستند که مدهای جدید را به جهان تزریق میکنند." اما یافتن مشتریانی که بتوانند موجب تقلید دیگران شوند همواره نتیجه مشابهی نداشته است و عملا پیشبینی اینکه یک شخص بخصوص تا چه حد میتواند بر مد تاثیر بگذارد، همواره موفقیت آمیز نیست. اما حتی با نتیجه غیرقابل پیش بینی هم، مزایای جهان مدی که تحت تسلط "تغییر" باشد این است که در واقع کالای اصلی همان تغییر است و اگر بخواهید کالای خود را بفروشید، عنصر اصلی آن باید تغییر باشد. به گفته بنتلی:" مدونا (Madonna) بهترین مثال برای اثبات این گفته است. او هر سال تصویر ظاهری خود را به کلی تغییر داده و با توجه به حضور بی وقفه و مثال زدنی اش در فهرست بهترینهای فرهنگ پاپ، متوجه میشویم که واقعا کالای اصلی و آنچه مدار حرکت فرهنگ پاپ است، تغییر است و بس." تقلید تصادفی موجب اتخاذ تصمیمهایی غیر منطقی میشود که در مورد پوشاک و موسیقی ضرری ندارد اما اگر در بخشهای دیگر زندگی وارد شود زیان آور خواهد بود. بنتلی اضافه میکند:" پیروی مداوم از اعتقادات و عقاید روز میتواند در بسیاری از موارد استراتژی بی حاصلی باشد. زیرا این عقاید فاقد پایه و اساسی منطقی بوده و پایه ای مستحکم برای بنا کردن هر چیز با اهمیتی به شمار نمی آیند." "تصور کنید دانشمندان و سیاستمداران هم پیرو مد میشدند، ما دوست نداریم آنها از مد پیروی کنند، زیرا انتظار داریم آنها افرادی با تفکر مستقل باشند."
