مسعود ده نمکی :من تغییر کرده‌ام !
مسعود ده نمکی :من تغییر کرده‌ام !
همه مسائلی را که در دوران جنگ جزئی از دغدغه‌ها و آرمان‌های زندگی‌ام بوده و هر کدام از آنها را در عرصه مطبوعات بارها بیان کرده‌ام، امروز در "اخراجی‌ها" به طور عینی می‌بینیم.
مسعود ده نمکی در نشست نقد و بررسی "اخراجی‌ها" که با حضور تهیه کننده و برخی بازیگران در خبرگزاری مهر برگزار شد، با اشاره به مخاطب فیلم گفت: "در تمام دوران فعالیتم در عرصه های مختلف دچار تغییر شدم و زمانی که تازه کار روزنامه را شروع کرده بودم، نشریه مشابهی وجود نداشت. این تغییر دیدگاه در نشریه های جبهه، شلمچه یا حتی صبح دوکوهه به خوبی دیده می شد و طبیعی است که این تغییر را در مخاطب خود هم جویا باشم. به همین دلیل این تغییر در فیلمی مثل "اخراجی ها" هم لحاظ شده بود. ضمن اینکه در رهگذر این تغییر دیدگاه همیشه تلاش کردم در عرصه های مختلف مانند سیاست، قلم و سینما جانب مخاطب را بگیرم." نوشته‌هایم را به تصویر کشیدم ده نمکی در پاسخ به سئوال غلامعباس فاضلی، منتقد میهمان این نشست، درباره تغییر خود و رسیدن به نوعی ایدئولوژی در فیلم "اخراجی ها" گفت: "شکی نیست که افکار و دیدگاههایم تغییر کرده اند. به هر حال انسان همیشه در حال تغییر است و قطعا ده نمکی دهه 60 و 70 باید با ده نمکی دهه 80 فرق داشته باشد. خوب به هر حال من هم تغییر کرده ام، ولی در کل آن نوع ایدئولوژی که از آن یاد می شود به تعریف مخاطب در حوزه سینما برمی گردد. چرا که بخشی عمده از این تعریف در عالم ژورنالیسم متوجه قدرت بوده، ولی در سینما با حوزه گسترده مخاطبان رو به رو هستیم. من در "اخراجی ها" آن نوع ایدئولوژی را که همیشه در نوشته هایم بیان می کردم به تصویر کشیدم. این حرف که "ده نمکی تغییر رویه داده" مال مرم نیست، بلکه برای عالم روشنفکری و رسانه است. وگرنه این مسئله برای مخاطب مطرح نیست." وی در ادامه به ساخت "اخراجی ها" در ژانر سینمای معناگرا اشاره کرد و گفت: "مضمون عرفانی فیلم در تقسیم بندی فیلم هایی ژانر سینمای معناگرا جا می گیرد و من معتقدم این فیلم از نخستین پلان تا آخرین پلان آن به مضمون عرفانی، مباحث اخلاقی و دینی پرداخته است. به عنوان مثال در سیر و تحول مجید سوزوکی سالکی را می بینیم که با تظاهر هم نمی تواند به جایی برسد، میرزا نمونه ای از عرفان درست را عرضه می کرد و روحانی مسجد به نوعی راهنما و هادی بود. از سوی دیگر پسر میرزا نماد آقازاده هایی بود که خودشان همیشه در حاشیه می ایستند و دیگران را به جلو می فرستند و در نهایت حاج صادق نمونه بارز اسلام متظاهر و به قولی کاسه داغ تر از آش بود." ده‌نمکی "رسوایی" را می‌سازد کارگردان مستند "فقر و فحشا" در پاسخ به این سئوال که چرا اغلب شخصیت های آثارش از قشر پایین جامعه هستند و اقشار متوسط در آن کمتر به چشم می خورند، گفت: "داستان فیلم به دورانی برمی گردد که قشر متوسط به معنای واقعی وجود نداشت. چون این قشر از سال 67 به بعد شکل گرفت. در واقع اختلاف طبقاتی آن قدر فاحش بود که افراد یا از قشر مرفه یا از قشر کم درآمد جامعه بودند. ضمن اینکه کامران نماینده قشر نیمه مرفه جامعه است که با "اخراجی ها" همراه شده و در نهایت خود او نیز یک اخراجی می شود." وی همچنین درباره انتخاب بازیگران گفت: "هنوز فیلمنامه "اخراجی ها" شکل نگرفته بود و در مرحله طرح اولیه بود که به محمدرضا شریفی نیا برای بازی در نقش حاج صادق با توجه به ذهنیتی که مخاطب از این بازیگر دارد فکر می کردم. چرا که معتقدم نوع نقشی که هنرپیشه در سایر فیلم ها بازی کرده در نگاه تماشاگر برای انتخاب فیلم و رفتن به سینما تاثیر می گذارد. بر همین اساس هنگام نگارش فیلمنامه با مشورت پیمان قاسم خانی به شریفی نیا رسیدم. ضمن اینکه انتخاب سایر بازیگران را نیز شریفی نیا به عهده داشت." کارگردان مستند "کدام استقلال، کدام پرسپولیس" درباره همکاری با پیمان قاسم خانی گفت: "دوست داشتم فیلمنامه "اخراجی ها" را پیمان می نوشت، اما به دلیل مسافرتی که برای او پیش آمد نتوانستیم کار نوشتن فیلمنامه را به او بسپاریم." ده نمکی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا ساخت "اخراجی ها" دو و سه صحت دارد یا خیر، گفت: "بعد از ساخت "اخراجی ها" و اکران آن هنوز توانستم آنطور که باید روی کار جدید متمرکز شوم. ضمن اینکه از قبل به ساخت سه گانه ای با همین مضمون فکر می کردم و در حال حاضر قصد دارم روی فیلمنامه ای با نام "رسوایی" کار کنم." قاچاق "اخراجی‌ها" سازماندهی شده بود ده نمکی در پایان درباره قاچاق فیلم "اخراجی ها" هم گفت: "من فکر می کنم لو رفتن لوح فشرده این فیلم امری طبیعی مثل سایر فیلم ها نیست. بلکه معتقدم این حرکت یک کارسازماندهی شده از سوی همکاران و دوستان مطبوعاتی خودم بود که هم در تکثیر و اشاعه فیلم نقش داشتند و هم در دامن زدن به این جریان از هیچ تلاشی دریغ نکردند. چرا که با فروش این فیلم می توانستیم به رکوردی افسانه ای در تاریخ سینمای ایران در ژانر سینمای دفاع مقدس دست یابیم. چه خوب است که مسئولان برای صیانت از سینمای ایران عاملان پدیده قاچاق فیلم را مجازات کنند."
