ولایتی: یک ۵۹۸ هستهای را میپذیریم
علیاکبر ولایتی در این گفتوگوی مفصل با خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه برداشتن گامهای بلند همچون داشتن چرخه سوخت هستهای، هزینه دارد و هزینه آن، تحمل فشارهای بینالمللی است، پرداخت هزینه در قبال دستیابی به چرخه سوخت هستهای را برای جمهوری اسلامی ایران قابل پیش بینی دانست و گفت: چرخه سوخت هستهای، خط قرمز نظام در مساله هستهای است. جمهوری اسلامی ایران از این خط قرمز عقب نشینی نخواهد کرد اما از اهرمهای مختلف سیاسی، بینالمللی و اقتصادی برای کاهش هزینهها استفاده میکند. ولایتی که در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق ، مسوولیت مذاکرات صلح را بر عهده داشت، مساله دفاع از انرژی صلح آمیز هستهای را به مثابه دفاع ایران ازمساله اروند رود در دوران جنگ تحمیلی دانست و گفت: مردم ایران همیشه از تمامیت ارضی و منافع ملی خود دفاع کرده و خواهند کرد. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل با اشاره به این که کشورهای ۵+۱ در مورد تحریمهای جدیدی علیه ایران در قالب قطعنامه دیگری به توافق خواهند رسید اما تحریمهای آنها بیشتر دارای آثار روانی و سیاسی است. گفت: احتمال صدور قطعنامهای دیگر علیه ایران وجود دارد و این قطعنامه احتمالا شامل تحریمهای جدیدی علیه ایران خواهد بود. ولایتی با اشاره به اینکه تحمل فشارهای بینالمللی، هزینه گامهای بزرگ است تصریح کرد: هر کشوری که بخواهد گام بلندی بردارد، بخصوص اگر این گام، مورد توافق برخی قدرتهای صاحب نفوذ نباشد، هزینهای دارد که باید پرداخت کند. این هزینهها برای جمهوری اسلامی ایران از قبل، قابل پیش بینی بود لیکن سیاست نظام این است که این هزینهها را به حداقل برساند. وی تلاشهای جمهوری اسلامی ایران را در عرصه بینالمللی برای کاهش این هزینهها دانست و گفت: هر چه در جهت اهداف صلحآمیز فعالیتهای هستهای خود، بیشتر روشنگری کنیم، هزینهها کمتر خواهد شد. ولایتی در مورد اصرار ایران بر حفظ چرخه سوخت هستهای گفت: نمیتوان به حرف کشورهای دارنده فنآوری هستهای اطمینان کرد زیرا ممکن است دست مصرفکنندگان را در پوست گردو بگذارند و ارسال سوخت هستهای را متوقف کنند و همه سرمایهگذاریها در زمینه انرژی اتمی بینتیجه بماند. وزیر خارجه سابق ایران در برابر این پرسش که برخی تحلیلگران با توجه به مشکلات اقتصادی، تاثیر تحریمهای اقتصادی را کمتر از جنگ نمیدانند، آیا آمادگی لازم را برای اعمال تحریمهای اقتصادی داریم ؟ پاسخ داد: اینکه عدهای میگویند تحریمهای اقتصادی مانند جنگ و یا بدتر از آن است، نظر خود را مطرح میکنند اما برداشت ما این نیست. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل تصریح کرد: آنچه ما خواستار آن هستیم، هزینههایی دارد و ایران نیز برای پیشبرد اهداف خود، اهرمهای سیاسی، بینالمللی و اقتصادی در اختیار دارد. وی افزود: باید تلاش کنیم از طریق ارتباط با کشورها بخصوص کشورهایی که در عرصه بینالمللی صاحب نفوذ هستند، هزینه این تحریمها به حداقل برسد.وی به حداقل رسیدن هزینه تحریمها را منوط به تلاشهای بینالمللی جمهوری اسلامی دانست. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل با اشاره به اینکه ایران امکانات زیادی دارد و با ۱۵کشور همسایه است و نفوذ و تاثیرگذاری سیاسی هیچ کشوری در خاورمیانه به اقرار دوست و دشمن به اندازه ایران نیست. یعنی اگر امروز بخواهند به حکومت فعلی عراق برای استقرار آرامش و پایداری کمک کنند، ایران نقش اساسی دارد. اگر بخواهند مساله فلسطین عادلانه و موثر حل شود، ایران نقش موثری دارد. اگر بخواهند
” هر چه در جهت اهداف صلحآمیز فعالیتهای هستهای خود، بیشتر روشنگری کنیم، هزینهها کمتر خواهد شد... “
موضوع لبنان حل شود و در افغانستان نیز آرامش و سازندگی ادامه یابد، ایران نقش اساسی دارد. همچنین ایران، در توازن و تعادل سیاسی در قفقاز و آسیای میانه، خلیج فارس، شبه قاره هند و جهان عرب نقش اساسی دارد. ولایتی در مورد تراکم قطعنامههای علیه ایران و اثرات و بار حقوقی مترتب با آن گفت: این حرف کاملا درستی است. اما اینکه میگوییم مهم نیست که قطعنامه صادر شود به این معناست که با صدور قطعنامهها، حیات سیاسی ما به پایان نمیرسد، در عین حال، این سخن به این معنا نیست که قطعنامهها بیتاثیر است. همچنین اگر کسانی میگویند که باید مراقب شویم، قطعنامهای صادر نشود، اگر منظورشان این باشد که باید در برابر هر تهاجم سیاسی آمریکاییها عقب نشینی کنیم، در حقیقت علامتی دادهایم که در مقابل هر فشار سیاسی او عقب نشینی خواهیم کرد. ولایتی گفت: اگر هرچه آنها تا بینهایت گفتند، عقب نشینی کنیم، چیزی از کشور باقی نمیماند قطعا بعد از مساله هستهای مسایل دیگر از جمله مسایل نظامی را مطرح میکنند. وی تصریح کرد: فشار غربیها برای اینکه کشورهای اسلامی به جایی نرسند، هر روز بیش از گذشته است و «حد یقف» ندارد. قطعا آمریکا به تعلیق راضی نخواهد شد و پس از آن مسایل و موضوعاتی چون عراق، لبنان و فلسطین را مطرح میکند و از این موضوعات بعنوان ظرفیتهای نیمه خفته نگهداشته شده استفاده میکنند. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل اظهار داشت: مطرح کردن یک مساله، غیر از تحمیل آن است . برای تعلیق غنیسازی که نیاز به آقای البرادعی نیست. اگر آقای البرادعی شخصیت بینالمللی است، موضوعات بینالمللی را روی میز بگذارد و با طرف مقابل صحبت کند تا به توافق مرضیالطرفین برسند. اینکه به ما ابلاغ کنند، یا تعلیق کنید یا به شورای امنیت بروید، نیازی به آقای البرادعی ندارد. میتوانند این را در کاغذی بنویسند تا یک پست چی آن را به سفارت ایران در وین ارایه دهد. اگر بحث ایران، بینالمللی است، طرفین هر طرحی را میتوانند مطرح و در مورد آن بحث کنند اما نتیجه آن باید مرضی الطرفین باشد. وی در خصوص ایده آقای البرادعی مبنی بر تعلیق همزمان گفت: ما این ایده را قبول نداریم ، اما آنها اصلا مجال نمیدهند که ایران ، اظهار نظر کند. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل به مذاکرات لاریجانی - سولانا اشاره کرد و گفت: آقای سولانا آن زمان، حرفهایی را مطرح کرد، بعد به او گفتند که زیاده روی کردهای و سولانا از حرف خود برگشت. وی اظهار داشت: اینها، مطلبی را بعنوان تابو که اصلا قابل بحث نیست، مطرح میکنند و میگویند یا بپذیرید با بروید شورای امنیت. این تهدید است نه مذاکره است. اگر مطابق ان.پی.تی عمل نکردهایم، بحث کنید تا روش خود را اصلاح کنیم. زیرا وقتی معاهدهای را پذیرفتهایم، تبعات و فواید آن را هم پذیرفتهایم. مشاور مقام معظم رهبری در مورد تلاش آمریکا برای تحمیل نظرات خود گفت: غرض آمریکاییها ایجاد یک فشار سیاسی بر ایران است و میخواهند، نظرات سیاسی خود را که پشت آن توسعه بلامنازع آنها در خاورمیانه و کشورهای اسلامی است، بر ایران تحمیل کنند. زیرا ایران از نظر موقعیت سیاسی، ستون فقرات جهان اسلام است. اگر این ستون فقرات را بشکنند، کل جهان اسلام را شکستهاند. وی افزود: ما انقلاب کردیم و دست آمریکاییها را کوتاه کردیم. آنها را از در بیرون کردیم و حالا میخواهند از پنجره وارد شوند. تلاشهایی که آمریکا امروز انجام میدهد، جدید نیست در گذشته نیز تلاشهایی را انجام دادهاند اما نتیجه آن مقاومت مردم ایران بوده است. ولایتی در مورد احتمال پذیرش تعلیق کوتاه مدت گفت:آن زمان هم که تعلیق را پذیرفتیم، تعلیق کوتاه مدت نبود، دو سال و نیم طول کشید. لذا تعلیق بلند مدت بود و حاضر نیستیم این تجربه را دوباره تکرار کنیم. در آن زمان که داوطلبانه تعلیق کردیم، اول برای یک دوره دو ماهه بود، بعد تبدیل به سه ماهه، بعد چهار ماهه و سرانجام دو سال و نیم طول کشید. اگر به اسناد مراجعه کنید میبینید که ماه به ماه و فصل به فصل به ما میگفتند صبر کنید و تعلیق را نگه دارید و حواله سراب میدادند. بالاخره نظام هم تصمیم
” باید تلاش کنیم از طریق ارتباط با کشورها بخصوص کشورهایی که در عرصه بینالمللی صاحب نفوذ هستند، هزینه این تحریمها به حداقل برسد... “
گرفت که تعلیق را بشکند. وی تعلیق مجدد را تصور خوشبینانهای دانست و گفت: این تصور خوشبینانه، آن روزها طرفداران بیشتری داشت . وقتی تعلیق را پذیرفتیم، نه فقط نظارتهای بیشتر بر فعالیتهای هستهای ما را طلب کردند، بلکه گفتند پروتکل الحاقی را هم بپذیرید. گفتیم مجلس باید تصویب کند، گفتند قبل از تصویب مجلس، آن را اجرا کنید و ما هم اجرا کردیم. اما پا را فراتر گذاشتند و خواستار بازرسی از مراکز نظامی شدند. عاقبت دیدیم که بعد از دو سال و نیم، از آنچه که در روز اول شروع کرده بودیم، عقب تر هستیم و آینده مبهمی را نیز پیش رو داریم. وی در پاسخ به پرسشی در زمینه مشابهت قطعنامه 1737 با قطعنامه 598 و پذیرش نهایی آن گفت: اولین قطعنامهای که به فاصله کوتاهی پس از حمله عراق به یایران، صادر شد، قطعنامه ۴۷۹بود و ما آن را به دلیل آنکه به ضرر ایران بود، نپذیرفتیم. ما میگفتیم، آتش بس، عقب نشینی تا مرزهای بینالمللی و سپس مذاکره اما این قطعنامه میگفت، آتش بس و مذاکره . حدود هفت سال مقاومت کردیم و آن همه شهادتها و اسارتها برای آن بود که آنها عقب نشینی به مرزهای بینالملی ، مبادله اسرا و تعیین متجاوز را بپذیرند. سرانجام به قطعنامه ۵۹۸رسیدیم . اما قبل از آن ، چندین قطعنامه در شورای امنیت تصویب شد و ما آن را قبول نکردیم. قطعنامه ۵۹۸را به دلیل آنکه قطعنامه متعادلی بود، پذیرفتیم. حال اگر در مساله هستهای نیز قطعنامهای تصویب شود که متعادل باشد و در حد تعادل و توازن قطعنامه ۵۹۸باشد، آن را با نظر مثبت بررسی میکنیم. اما قطعنامههای امروز سازمان ملل، همگی یکجانبه و شبیه قطعنامه ۴۷۹است. ما قطعنامه ۴۷۹را نپذیرفتیم چون اگر میپذیرفتیم ، ۴۰هزار کلیومتر مربع از خاک کشور را از دست داده بودیم و عراقیها در خوزستان مستقر شده بودند. موضع متناقض روسیه و چین در مورد برنامههستهای ایران و رای مثبت آنها به قطعنامه 1737 پرسش دیگری بود که ولایتی در پاسخ به آن گفت: ما به توان داخلی خود متکی هستیم اما با کشورهای دیگر نیز تعامل داریم. اما اگر قرار شد، کشورهای دیگر تا جایی همراه ما باشند و پس از آن با ما همراهی نکنند، ما سرنوشت خود را به دست هیچ یک از آنان نمیدهیم. البته از ترس اینکه مبادا کشوری که امروز دوست ماست تا آخر دوست باقی نماند، امروز از مواضع خود در ارتباط با آنها عقب نشینی نمیکنیم. وی در مورد اینکه روسیه و چین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران را وتو نکردند اما چین در مورد کره شمالی، از وتو استفاده کرد، پاسخ داد: ایران، ایران است و کره شمالی، کره شمالی. هر کشوری قدر و حیثیت و موقعیت سیاسی خاص خود را دارد. ایران، کشوری مستقل و تاثیرگذار بر جهان اسلام، منطقه و کل دنیاست و نباید با کره شمالی مقایسه کرد. وی با بیان اینکه ارتباط چین و کره شمالی بین هیچ کشور دیگر دنیا وجود ندارد، گفت: ایران، هزینههای استقلال خود را میپردازد.ما روزی گفتیم، نه شرقی ، نه غربی. سلطه کشوری را نمیپذیریم اما از دوستی ها استفاده میکنیم و هر کشوری که برای ایران سرمایهگذاری سیاسی کند، در طول رابطهاش میتواند بیشتر روی ایران حساب باز کند. این به این معنا نیست که ما امید داشته باشیم که چین و روسیه مواضعی را اتخاذ کنند که این مواضع نجاتدهنده ما باشد. وی در عین حال گفت: اگر روسیه بخواهد یکبار دیگر بعنوان یک قدرت تاثیرگذار بینالمللی بخصوص در مناطقی که در حواشی مرز این کشور است، تاثیرگذار باشد و مانع از نفوذ سیاسی - نظامی آمریکا و ناتو در قفقاز و آسیای مرکزی شود، باید رابطه با ایران را حفظ کند. همچنین اگر چین بخواهد موقعیت خود را حفظ کند و از گسترش آمریکا در حوزه تحت نفوذش جلوگیری کند، باید اقدامات اساسی انجام دهد. چین و روسیه میدانند با سرمایهگذاری در ایران، در مقابل توسعهطلبی آمریکاییها ایستادهاند و این ارزش بزرگی است. هر کس در روسیه و چین به فکر منافع ملی این کشورها باشد، ایران را از دست نمیدهد. ولایتی تاکید کرد: برداشت شخصی من این است که روسیه و چین تصور میکنند ایران به واسطه قطعنامههای پی در پی شورای امنیت، سرانجام از مساله هستهای دست برمیدارند و عملا مشکلی که این کشورها در صحنه بینالمللی به خاطر ایران دارند، حل میشود. به نظر من، اگر روسیه و چین فکر میکنند با استمرار قطعنامههای شورای امنیت، ایران از فعالیتهای هستهای صلحآمیز خود دست برمیدارد، دچار یک اشتباه استراتژیک شدهاند
