دنبال مد-آدم عاقل پولش راخرج لباس وکفش نمی کند!

آیا جوانان ایرانی دنباله رو مد لباس هستند؟ برخی از مردم، پیروی از مد را در تضاد با ارزش های مذهبی جامعه تلقی می کنند

"من، شخصا دنبال مد نیستم، چون دوست ندارم شبیه دیگران باشم. برای همین هم تمام لباسهایم مارک دار هستند؛ البته از هر مارکی هم خرید نمی کنم. ترجیح می دهم به جای جیوردانو و بوسینی، از بنتون یا ورساچه خرید کنم."

"ماه پیش یک پالتو پوست منگو خریدم ، چون به نظرم خوشگل آمد و فکر کردم که می ارزید؛ قیمتش شد یک میلیون تومان."

این ها را اردشیر، جوان ۲۴ ساله، ساکن جردن می گوید. تعریف او از مد، هر چیزی است که همه گیر شده، برای همین ترجیح می دهد، تک پوش باشد. اما این تعریف برای همه یکسان نیست و به همین خاطر گروهی از جوانان ایرانی با مد زندگی می کنند، عده ای تلاش می کنند مطابق آن باشند و برخی دیگر از آن دوری می کنند.

مریم، دختر بیست ساله ساکن محدوده میدان فاطمی، درباره این که مد از کجا شروع می شود و چطور رواج پیدا می کند، معتقد است: "مد ها در ایران،‌ همیشه از طریق ماهواره و برنامه های تلویزیونی آنها، رواج داده می شوند. بعد مغازه دارها و تولیدی ها دنبال این طرح ها می روند و تا جایی که بتوانند آنها را پیاده می کنند،‌ یعنی تا جایی که صدای اکثریت جامعه بلند نشود."

او در ادامه تاکید می کند :"بعد از رواج اولیه مد، آن قدر این نوع لباس ها در جامعه زیاد می شود که اکثر مردم مجبور می شوند از آنها استفاده کنند. مثلا من خودم، همیشه وقتی می خواهم لباس بخرم، دچار مشکل می شوم."

اردشیر هم فکر می کند مد از طریق کمپانی های بزرگ مطرح می شود و می گوید: "این مدها، همان لباس هایی است که کانال های fashion نشان می دهند. کم کم طراح های دیگر هم از آنها کپی برداری می کنند و مدها به وجود می آیند."

اما برخی نیز مخالف این نظریه اند که مد از طریق ماهواره ها یا به طور کلی از خارج مرزها، وارد ایران می شود. یاسمن، دانشجوی ۲۲ ساله ساکن سعادت آباد، درباره نحوه رواج مد در ایران عقیده دارد: "در ایران مد با اروپا و آمریکا تفاوت دارد. در اینجا، خود جوانها هستند که از یک سبک خاص شروع می کنند و آن قدر آن را رواج می دهند تا همه به همان شکل لباس می پوشند. اما مد در اروپا و آمریکا، از طریق کمپانی های بزرگ و طرحی که آن ها می دهند و نمایشگاه های سالانه ای که برگزار می کنند، شروع می شود."

مهری، محصل ۱۵ ساله ساکن نارمک، با این که اعتقاد ندارد مد لباس در ایران، از خارج کشور وارد جامعه می شود، اما تاثیر ماهواره را کم نمی داند: "یکی از دوستانم می گفت وقتی در آرایشگاه بوده، همه از یک مدل خاص مو حرف می زدند که در ماهواره تبلیغ شده بود. ولی چون مارک های لباسی که در ماهواره مطرح می شود، خیلی گران است، تاثیر پذیری جامعه از مد لباس ماهواره کمتر است."

شیرین جوان هفده ساله ساکن میدان بهارستان با اینکه خودش ماهواره ندارد، مد ها را از آنچه شنیده یا در خانه اقوامش دیده، به کانال های ماهواره ای نسبت می دهد.

سیروس هم که ساکن خیابان نواب است، روند رواج مد در تهران را این طور توصیف می کند: "تولیدی ها دنباله روی ماهواره ها هستند. مغازه ها هم که فقط به فکر فروش خودشان هستند، این اجناس را می آورند و جوان ها هم استفاده می کنند."

کدام مارک، چه کسانی ، کجا؟

	برخی مد را ابزاری برای جلب توجه جوانان در جامعه می دانند

مدها، علاوه بر طرح های متفاوت، بر اساس مارک های مهم نیز شناخته می شوند. برای برخی حتی این که لباس را از کجا خریده اند نیز اهمیت دارد.

مریم، که به گفته خودش، مارک های معروف لباس را خیلی نمی شناسد، درباره کسانی که از مد پیروی می کنند معتقد است: "به نظرمن کسانی که دنبال مد هستند، عقلشان به چشمشان است و فقط می خواهند با ظاهرشان مطرح شوند. مد برای کسانی مهم است که چیزی برای عرضه به جامعه ندارند."

او درباره خودش می گوید: "من نه اون قدر پول دارم که خرج لباس کنم، نه دوست دارم جلف و انگشت نما باشم."

اردشیر، مارک های خوب لباس را بنتون، ورساچه، باس، زارا، شانل و منگو معرفی می کند و می گوید: "قیمت ها، بستگی به مارکی که انتخاب می کنی و اینکه از کجا بخری دارد."

او در حالی که معتقد است "مغازه های کوچک، دنباله روی شرکت های بزرگ" هستند، درباره پاساژهای بزرگ و تاثیر گذار در تهران می گوید: "در جامعه ما، پاساژ ها، شیک تر از مغازه های کنار خیابان هستند و ویترین هایشان، جذابیت بیشتری دارند."

یاسمن هم پاساژها را در تعیین مسیر مد در ایران مهم می داند: "پاساژهایی تعیین کننده ترند که همه جور آدمی از آن ها خرید می کند؛ هم پولدارها، هم کسانی که سطح مالی متوسط دارند."

مهری وقتی می خواهد در مورد مغازه های مهم تاثیر گذار در مد حرف بزند، از محله خودشان، نارمک می گوید: "در محل ما، مغازه ها خیلی مهم هستند و معمولا همه از مغازه های کنار خیابان خرید می کنند و داخل پاساژ ها نمی روند، اما در ونک، فرق می کند، همه از پاساژها خرید می کنند."

شیرین، خودش به پیروی از مد علاقه دارد، اما می گوید: "خانواده ام اجازه نمی دهند لباس هایی را که مد شده بپوشم. آن ها می گویند یک دختر خوب باید سنگین باشد و ساده لباس بپوشد." از نظر او، نوع لباس ها و نحوه دوخت آن ها که به عنوان مثال در مانتوهای کوتاه و بلند خودش را نشان می دهد، به عنوان مد لباس مطرح است.

اما سیروس در مورد کسانی که از مد پیروی می کنند نظر متفاوتی دارد: "به نظر من کسانی که دنباله روی مد هستند، آدم های بی فکری هستند. یک نفر نیست به آن ها بگوید تو فردا می خواهی زن بگیری، باید طوری بگردی که زنت ازت حساب ببرد."

گرچه هزینه پیروی از مد، مارک تا مارک و مغازه تا مغازه متفاوت است اما معمولا کسانی که دنبال مد هستند، نسبت به سایرین هزینه های بیشتری برای به روز نگه داشتن پوششان باید بپردازند. مثلا شلوار جین، مارک ماوی؛ کفش آلستار و روسری تی تی از جمله مارک های معروف و البته گران به شمار می روند. یک روسری تی تی تا ۱۵ هزار تومان یا یک شلوار ماوی ۵۰ هزار تومان قیمت دارند. هزینه لباس های طرح جدید هم بیشتر از لباس های از مد افتاده است.

پدرها مادرها

	بسیاری، پاساژها را در تعیین مسیر مد در ایران مهم می دانند

آنچه در ظاهر جوانان ایرانی دیده می شود، نوعی از پوشش تقریبا مشابه است که می توان نام مد را روی آن گذاشت، اما برخورد خانواده ها با این پدیده، تفاوت های زیادی با یکدیگر دارد.

"کسی که عاقل باشد، پولش را خرج لباس و کفش و اینجور چیز ها نمی کند. اما جوان ها، از اینکه دنبال این چیزها بروند، لذت می برند و از وقت و درس و کار و زندگی می زنند تا یک ربع بیشتر به سر و وضعشان برسند." حسینی که شغل آزاد دارد، با این که مد را قبول ندارد، با گفتن این نکات، می افزاید: "امروز دیگر نمی توان به بچه ها امر و نهی کرد و در همه چیز نمی شود جلوی آن ها را گرفت."

او درباره نحوه برخوردش با موضوع مد در خانواده خودش می گوید: "اگر نخواهیم همین قدر هم به بچه هایمان آزادی بدهیم که دیگر نمی توانیم کنترل شان کنیم. در جامعه امروز اگر با بچه ات دوست باشی، نتیجه بهتری می گیری. من هم چون در موارد دیگر حرفم را می خوانند، در این زمینه، آزادشان می گذارم. خوب وقتی هم که بچه ام دلش می خواهد تند و تند کفش و لباس بخرد، مسلما هزینه ها زیاد می شود."

خانم عظیمی، کارمند ۵۰ ساله، درحالی که تنوع طلبی را از ویژگی های جوان ها می داند، معتقد است که مد، راه دستیابی به این نیاز است: "مد ابزاری است که به جوان ها این امکان را می دهد تا در مکانهای عمومی جلب توجه کنند. البته این، به معنای جلف یا سبک بودن یک دختر یا پسر نیست."

"اگر هم می خواستم در مورد مد، مستقیما مداخله کنم و جلوی شان را بگیرم، نمی توانستم و این کار فقط فاصله ای را بین من و بچه هایم به وجود می آورد."

او گرچه قبول دارد که به خاطر دنباله روی بچه ها از مد، هزینه سبد خانواده، تا حدی سنگین تر شده، اما می گوید: "ما سعی کردیم که به بچه ها یاد دهیم درست خرج کردن یعنی چی و چطور تعادل را درخواسته هایشان به وجود آورند."

اما همه خانواده ها نسبت به رفتارهای فرزندانشان، با مسامحه برخورد نمی کنند. خانم علوی، خانه دار ۴۸ ساله، یکی از این افراد است. او نسبت به مد مخالفت جدی دارد: "همه بچه ها اینطور نیستند که به دنبال این مسائل بروند، معمولا کسانی دنبال مد هستند که از تربیت درستی برخوردار نیستند و نمی توانند تشخیص بدهند که چطور باید لباس بپوشند."

او درباره کنترل دنباله روی جوان ها از مد، کاملا به ایجاد مانع معتقد است و می گوید: "کنترل باید باشد، در غیر این صورت دیگر هیچ ارزش پوششی در جامعه باقی نمی ماند. البته امروز این قدر این موضوع درجامعه عادی شده، که شما اگر بخواهید جلوی بچه تان را بگیرید، همه فکر می کنند شما دارید اشتباه می کنید."

"خلاقیت"

	خیلی ها برنامه های تلویزیونی ماهواره را در جهت دهی به مد در ایران موثر می دانند

"بیشتر مدها را خود ما مغازه دارها به وجود می آوریم. بعد از این که مدل لباسی در غرب تولید شد، این خلاقیت تولید کننده های ایرانی است که روی آن طرح مانور بدهند و به شکلی درش بیاورند که نزدیک به خط قرمز فرهنگی جامعه خودمان نباشد."

آرمین، بوتیک دار مستقر در مرکز خرید ونک، با تاکید بر این که خودش هم مانند بیشتر همکارانش، وارد کننده است، در مورد تناسب مد های غربی با فرهنگ ایرانی می گوید: "وقتی می روم که جنسی را وارد ایران کنم، چیزی را انتخاب می کنم که در عین مد بودن، برای مردم صرف داشته باشد که برای خریدش، دست توی جیبشان کنند."

در میان بوتیک دارها هم اتفاق نظری در مورد این که مدها از کجا شروع می شوند و چگونه در ایران رواج پیدا می کنند وجود ندارد.

محمد علی، که در میدان محسنی بوتیک دار است، بیشتر، کانال های ماهواره ای را تاثیر گذار می داند و می گوید: "کانالهایی را که به وجود آورنده مد هستند، همه می شناسند. در کنار آنها، مارکهای معروف هستند که با هر تغییر فصل، طرح جدیدی از لباس را به بازار ارائه می کنند و مجموعه این ها، مد را به وجود می آورند."

او وظیفه پخش مد در جامعه را بر عهده مغازه دارها و صاحبان بوتیک می داند و معتقد است :"وقتی من ویترین مغازه ام را با یک رنگ یا طرح خاص می چینم، دارم می گویم که این ها مد شده اند."

فرید که در میدان ولی عصر مغازه دارد، معتقد است: "مدها معمولا از شمال شهر به وجود می آیند. از روی جنس های خارجی که وارد می شود و بیشترش هم در همان مناطق به فروش می رسد، معلوم می شود که چه چیزی قرار است مد شود. تولیدی ها هم از روی آن لباس ها، طرح بر می دارند و عین همان یا شبیه آن را برای ما می فرستند."

محمد علی درباره اهمیت پیروی مغازه دارها از مد می گوید: "اگر جنس مغازه مان روی مد سال نباشد، کاملا بازار را از دست می دهیم. لباس، یک جنس مصرفی است که با سلیقه کوتاه مدت افراد سر و کار دارد و همه دلشان می خواهد که از بقیه عقب نباشند."

آرمین، هر چند قبول دارد که فروشنده های لباس باید بر اساس مد حرکت کنند، ولی اضافه می کند: "البته بستگی به کار شما هم دارد. وقتی لباس محلی می فروشید، اگر روی مد باشید دیگر شغلتان معنایی ندارد."

فرید حتی روان شناسی قوی را برای یک مغازه دار مهم می داند و می گوید: "باید بدانیم مردم، کی، چی می خواهند؟"