زندگی سیاسی علی خامنه‌ای در هفت قاب

تصویری کمتر دیده‌شده از علی خامنه‌ای در حال بازدید از یکی از مانورهای نظامی جمهوری اسلامی- ۱۶ مردادماه ۱۳۶۶دویچه وله: یوحنا نجدی
زندگی سیاسی علی خامنه‌ای را از سال‌های پیش از انقلاب تاکنون می‌توان از زوایای مختلفی مورد ارزیابی قرار داد و روایت کرد. این گزارش به قلم یوحنا نجدی، زندگی سیاسی دومین رهبر جمهوری اسلامی را در قالب "هفت قاب" روایت می‌کند.

زندگی سیاسی علی خامنه‌ای، تصمیم‌ها و عملکرد او بر سرنوشت میلیون‌ها ایرانی در دهه‌های اخیر تاثیر گذاشته است؛ او در حالی ۳۶مین سال رهبری خود را می‌گذراند که احتمالا مرگ یا سرنگونی نظام، او را از این صندلی جدا خواهد کرد. این گزارش، هفت قاب مهم و اغلب کمتردیده‌شده از زندگی سیاسی علی خامنه‌ای است.
۱- بلندگو به‌دست در تحصن مسجد دانشگاه تهران- ۸ بهمن‌ماه ۱۳۵۷
خامنه‌ای بهمن‌ماه سال ۱۳۵۷ در تجمع حامیان روح‌الله خمینی در مسجد دانشگاه تهران سخنرانی کرداوایل بهمن‌ماه ۱۳۵‌۷ است و برخی شنیده‌ها از احتمال بازگشت روح‌الله خمینی به کشور خبر می‌دهند. استقرار شماری از تانک‌ها و کامیون‌های ارتش در باند فرودگاه مهرآباد خشم روحانیون انقلابی را به همراه داشت که آن را اقدامی برای ممانعت از بازگشت خمینی تعبیر می‌کنند؛ حدود ۴۰ نفر از روحانیون از هشتم بهمن‌ماه در مسجد دانشگاه تهران دست به تحصن می‌زنند؛ علی خامنه‌ای از روحانیون حامی روح‌الله خمینی و مسئول کمیته تبلیغات تحصن است.

این تصویری از علی خامنه‌ای در تحصن مسجد دانشگاه تهران است؛ روحانی حدودا ۴۰ ساله‌؛ بلندگو به دست و نه‌چندان شناخته‌شده آنچنان که بسیاری از حاضران در همین تصویر به سخنانش توجهی نمی‌کنند.  
۲- نقاهت پس از ترور در مسجد ابوذر- مردادماه ۱۳۶۰
تصویری کمتر دیده‌شده از خامنه‌ای مربوط به مردادماه سال ۱۳۶۰ در دوران نقاهت پس از ترور۶ تیرماه سال ۱۳۶۰ است؛ علی خامنه‌ای حالا رفته‌رفته به چهره‌ای شناخته‌شده‌تر تبدیل شده؛ امام جمعه تهران و از سران حزب جمهوری اسلامی است. فضای سیاسی ایران به ویژه در پی برکناری ابوالحسن بنی‌صدر از ریاست جمهوری، بسیار ملتهب است و درگیری‌های خیابانی و مسلحانه نیز دیده می‌شود. علی خامنه‌ای برای سخنرانی در "جلسه هفتگی پاسخ به سوالات" بین نماز ظهر و عصر به مسجد ابوذر تهران می‌رود.

او مشغول سخنرانی است که بمب جاسازی شده در یک ضبط صوت مقابل او منفجر می‌شود. سال‌ها بعد محافظان خامنه‌ای گفتند که او تنها لحظاتی پیش از انفجار، به دلیل سوت کشیدن بلندگو کمی از میکروفن فاصله گرفت و به این ترتیب، از مرگ جان به در برد.
۳- خم‌شده بر دستان خمینی هنگام دریافت حکم ریاست جمهوری-۱۳ شهریورماه ۱۳۶۴
تصویری از علی خامنه‌ای در حال دریافت حکم ریاست‌جمهوری از روح‌الله خمینیروز جمعه ۲۵ مردادماه سال ۱۳۶۴ چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود؛ حبیب‌الله عسگراولادی، علی خامنه‌ای و سیدمحمود کاشانی سه نامزد تاییدصلاحیت‌شده از سوی شورای نگهبان از میان ۵۰ نفری هستند که به عنوان نامزد در انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند. شناخته‌شده‌ترین چهره ردصلاحیت‌شده مهدی بازرگان، نامزد حزب نهضت آزادی است که سروصدای زیادی به پا می‌کند.

در این انتخابات علی خامنه‌ای با کسب بیش از ۱۲ میلیون رای در حالی به ریاست جمهوری می‌رسد که در پی اجماع حداکثری احزاب و گروه‌های سیاسی بر سر خامنه‌ای، کسی از پیروزی او در این انتخابات شگفت‌زده نشد.

این تصویری از مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری است؛ حکمی که خامنه‌ای از روح‌الله خمینی دریافت می‌کند؛ نکته جالب توجه‌تر در این تصویر اما نه این دو بلکه احمد خمینی است؛ نظاره‌گر بر تنفیذ حکم؛ خامنه‌ای خم‌شده تا دست خمینی را ببوسد.

 احمد خمینی اما در این لحظه احتمالا از ذهنش عبور نمی‌کرد نفر بعدی که بر این صندلی تکیه خواهد زد، همین فردی است که این‌چنین خم شده تا بر دستان پدرش بوسه بزند؛ و مهمتر از آن، عمر سیاسی و حتی زندگی او با مرگی پرابهام نیز در نخسین سال‌های رهبری خامنه‌ای به پایان خواهد رسید.
۴- رای‌گیری برای رهبری خامنه‌ای - ۱۴ خردادماه ۱۳۶۸
علی خامنه‌ای در جلسه روز ۱۴ خردادماه سال ۱۳۶۸ مجلس خبرگان به رهبری نظام می‌رسددر پی اعلام رسمی مرگ روح‌الله خمینی، اعضای مجلس خبرگان رهبری برای خوانش آخرین نسخه از وصیت‌نامه او و همچنین تصمیم‌گیری درباره رهبر جدید به تهران فراخوانده شدند. ۱۴ خردادماه سال ۱۳۶۸ قرار است احمد خمینی وصیت‌نامه را بخواند اما با انصراف او، علی خامنه‌ای عهده‌دار انجام آن می‌شود.

پس از آن نوبت به تصمیم‌گیری درباره رهبر بعدی فرامی‌رسد. به نوشته علی اکبر هاشمی رفسنجانی، تا پیش از این رهبری شورایی در میان مقامات طرفدار بیشتری داشت؛ صحبت از شورایی شامل علی خامنه‌ای، عبدالکریم موسوی اردبیلی و علی مشکینی در میان بود. در نهایت اما ۴۴ نفر از ۷۴ عضو این مجلس به رهبری فردی رای دادند و سخن از محمدرضا گلپایگانی و علی خامنه‌ای به میان آمد؛ گلپایگانی ۱۴ رای آورد و علی خامنه‌ای ۶۰ رای. 

این در حالی است که خامنه‌ای خودش در این جلسه به عنوان مخالف رهبری فردی می‌گوید: «من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد بشوم؟»

در ویدئویی که سال‌ها بعد از این جلسه منتشر شد، خامنه‌ای می‌گوید: «واقعا باید خون گریست به جامعه اسلامی که حتی احتمال کسی مثل بنده در آن [برای رهبری] مطرح بشود.»

این تصویری از علی خامنه‌ای در جلسه مجلس خبرگان در روز ۱۴ خردادماه سال ۱۳۶۸ است که او را در حال خواندن وصیت‌نامه روح‌الله خمینی نشان می‌دهد؛ ساعاتی بعد اما او خود با میدان‌داری علی اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان جانشین خمینی معرفی می‌شود؛ یکی از مهمترین قاب‌ها در حیات سیاسی کسی که حالا از پیرترین رهبران در دنیا به شمار می‌رود؛ کسی که نامش از جمله با اعدام و سرکوب اعتراض‌ها، عدم پاسخگویی، دشمنی با غرب، سپردن اقتصاد و سیاست به سپاهیان و اصرار بر اسرائیل‌ستیزی و برنامه اتمی حتی به بهای جنگ و ویرانی درآمیخته است.

اگر شخصیت اصلی در تصویر پیشین، احمد خمینی بود، در این قاب باید به علی اکبر هاشمی رفسنجانی اشاره کرد؛ او که در هنگام ثبت این قاب احتمالا هرگز گمان نمی‌برد حیات سیاسی‌اش در دوره رهبری خامنه‌ای به روزهایی برسد که رسید؛ با مرگی که همچنان در غباری از ابهام‌های فراوان است.
۵- دست باز سپاهیان در اقتصاد و سیاست
تصویری از دیدار علی خامنه‌ای با شماری از فرماندهان سپاه پاسداران - اواخر شهریورماه سال ۱۳۸۴نفوذ گسترده و دست باز سپاهیان در اقتصاد و سیاست از مهمترین ویژگی‌های دوران رهبری علی خامنه‌ای است؛ سپاهیانی بازگشته از جنگ با عراق که در دوران ریاست جمهوری علی اکبر هاشمی رفسنجانی رفته‌رفته عمدتا با محوریت قرارگاه خاتم‌الانبیاء به اقتصاد ورود کردند و مشخصا در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد عرصه سیاسی و امنیتی جمهوری اسلامی را نیز به دست گرفتند؛ همه اینها اما با چراغ سبز علی خامنه‌ای که همزمان با کاهش مشروعیت نظام بیش از پیش به دستگاه سرکوب و سپاهیان وابسته شد.

این تصویری از دیدار علی خامنه‌ای با شماری از فرماندهان سپاه پاسداران مربوط به اواخر شهریورماه سال ۱۳۸۴ است؛ چندماهی بیشتر از پیروزی محمود احمد‌ی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری نمی‌گذرد و "معجزه هزاره سوم" با حمایت سپاهیان و البته مجتبی خامنه‌ای، از "بهشت" (شهرداری تهران) به پاستور (ریاست جمهوری) رسیده است؛ دست باز سپاهیان در اقتصاد و سیاست جمهوری اسلامی اما در ماه‌ها و سال‌ها پس از ثبت این تصویر بیشتر هویدا می‌شود؛ سپاهیانی که البته با غروب آفتاب احمدی‌نژاد همچنان تا امروز نسبت به علی خامنه‌ای در همین وضعیت‌اند؛ سجده‌کنان و گوش‌به‌فرمان برای حفظ نظام و سرکوب خونین اعتراض‌ها و معترضانی که فریاد "مرگ بر دیکتاتور" سر می‌دهند.  
۶- دفاع‌ تمام‌قد از احمدی‌نژاد در مقابل رفسنجانی- ۲۹ خردادماه ۱۳۸۸
تصویری از علی خامنه‌ای در حال ایراد خطبه‌های نماز جمعه روز ۲۹ خردادماه ۱۳۸۸۲۹ خردادماه سال ۱۳۸۸ است؛ نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری مناقشه‌برانگیز سال ۱۳۸۸ در فضایی ملتهب به‌ویژه در پی مناظره‌های انتخاباتی اعلام شده که از پیروزی محمود احمدی‌نژاد و شکست میرحسین موسوی خبر می‌دهند.

در نخستین نماز جمعه پس از این انتخابات، علی خامنه‌ای با لحنی تهدیدآمیز گفت که مسئولیت "خون‌ها و خشونت‌ها و هرج و مرج‌ها" بر عهده کسانی است که از تظاهرات‌ها پشتیبانی می‌کنند. اشاره مستقیم او اما بویژه به راهپیمایی اعتراضی ۲۵ خردادماه حامیان میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد معترض به نتایج انتخابات است؛ بسیاری این تظاهرات را بزرگترین تجمع معترضان در داخل ایران از سال ۱۳۵۷ نامیده‌اند.

خامنه‌ای افزود: «میان آقای هاشمی و رئیس‌جمهور نیز از سال ۸۴ اختلاف نظرهای متعددی وجود دارد که البته نظر رئیس‌جمهور به نظر بنده نزدیکتر است.» بسیاری این جملات را نطفه اختلاف‌نظرهای بعدی میان او و رفسنجانی در سال‌های بعد دانستند؛ آیا مرگ مشکوک رفسنجانی را نیز در همین چارچوب می‌توان تحلیل کرد؟

این تصویری از علی خامنه‌ای در حال ایراد خطبه‌های نماز جمعه در روز ۲۹ خردادماه است؛ با چهره‌ای درهم‌فرورفته و لحظاتی پیش از آنکه با صدای لرزان و بغض‌آلود خطاب به حاضرانی که عمدتا حامیانش بودند، بگوید: «من جان ناقابلى دارم، جسم ناقصى دارم، اندک آبرویى هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید.»

در این تصویر اما وحید حقانیان دیده می‌شود؛ چهره‌ای مرموز که در آن سال‌ها "مباشر" و "همه‌کاره بیت آقا" لقب گرفته بود؛ بسیاری از ناظران و مقامات جمهوری اسلامی از "آقاوحید" به عنوان "رابط بیت و دستگاه‌های امنیتی مشخصا سپاه پاسداران" نام برده‌اند که حرفش "حرف بیت و مجتبی خامنه‌ای" تلقی می‌شد؛ حضور وحید حقانیان در این قاب نمادی از فضای امنیتی در فضای پساانتخابات سال ۱۳۸۸ است؛ فضایی که البته پس از همین نماز جمعه خامنه‌ای تشدید شد.
۷- "ای ایران را بخوان"- ۱۴ تیرماه ۱۴۰۴
علی خامنه‌ای از محمود کریمی می‌خواهد تا سرود "ای ایران" را بخواندعلی خامنه‌ای پس از هفته‌ها غیبت و گمانه‌زنی‌های پرشمار، با چهره‌ای تکیده برای نخستین‌بار از زمان حمله اسرائیل به ایران، در شب عاشورا در یک برنامه عمومی عزاداری حاضر می‌شود و از محمود کریمی، مداح حکومتی می‌خواهد که سرود "ای ایران" بخواند؛ به گفته بسیاری از مخالفان و منتقدان، بار دیگر زمان سو‌ءاستفاده حکومت از "ایران" و حس وطن‌دوستی ایرانیان در حالی فرامی‌رسد که مثلا تنها چندماه پیشتر در پیام نوروزی خامنه‌ای به سیاق سال‌های پیش از آن هیچ نشانی، هیچ نشانی، از فرهنگ و تاریخ ایران دیده نمی‌شود.

بسیاری این چهره تکیده خامنه‌ای را آه خون‌های ریخته‌شده، اعدام‌ها، سرکوب‌ها و همه ایرانیانی دانستند که در دوران رهبری او زخم خوردند و آسیب دیدند.

باری؛ به مجموعه این تصاویر البته قاب‌های دیگری را نیز می توان اضافه کرد؛ مثلا تصاویری از خامنه‌ای در جریان جنگ علیه عراق، روزهای بستری در بیمارستان، نشسته در کنار احمد خمینی، محمد خاتمی و علی اکبر هاشمی رفسنجانی، مراسم تنفیذ محمود احمدی‌نژاد و البته سخنرانی‌هایی که پس از آن صحنه سیاسی ایران دستخوش دگرگونی شد، همچون سخنرانی روز اول اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۷۹ که در پی آن ده‌ها نشریه "به صورت فله‌ای" به محاق توقیف موقت - بخوان همیشگی - رفتند.

اینها هفت تصویری هستند که حیات سیاسی علی خامنه‌ای را به تصویر می‌کشند؛ تصویر هشتم اما می‌تواند مرتبط با تحول سیاسی شگفت‌انگیز، قابی از او نشسته در دادگاه پس از جمهوری اسلامی یا شاید جسمی بی‌رمق حتی پیکری بی‌جان باشد؛ آلبومی از برآمدن و سقوط دیکتاتور. قاب هشتم از نظر شما چیست؟  
+2
رأی دهید
-2

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۶۴
    چلیپا - جزایر سلیمان، جزایر سلیمان
    درود بر رهبر فرهیخته و با درایت انقلاب ک به جاودانگی ایران فکر میکند.دشمنان و خاعنان.بسوزید و بمیرید.حمیدپخمه دوست و دلاک مولتی یوزر هزارچهره و فاطیقرچکی افقان بدون کارت آمایش.اینورا پیداتون بشع.با گیوتین میام سراقتون.بخوصوص اون دلاک.حاضرم تو بیابون با اژدهاهفتسر روبرو بشم اما کامنته اینو هرگز نیبینم.تبریک بهش برا لقب منفورترین یوزر.
    1
    0
    شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۴ - ۱۴:۴۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.