زمین در شهرک ولیعصر تهران دهان باز کرد: ۱.۵ متر فرونشست پس از باران!

ایران اینترنشنال- رسانه‌های ایران به نقل از مقامات امداد تهران از فرونشست زمین در شهرک ولیعصر، واقع در جنوب پایتخت، خبر دادند و علت آن را «برداشت شن و ماسه و قنوات خشک» اعلام کردند.

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران، شنبه ۲۲ آذر گفت که این فرونشست به وسعت حدود ۱۰ متر و عمق حدود یک‌ونیم متر رخ داد و سه دستگاه خودرو در آن گرفتار شدند و امکان خارج شدن نداشتند.

علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله و مخاطرات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز به این خبرگزاری گفت این فرونشست بامداد جمعه ۲۱ آذر همزمان با آغاز بارش‌ها در تهران روی داد و از نوع «فرونشست ناگهانی» (فروریزش زمین) بود.

فرونشست زمین در ایران طی سال‌های اخیر از «سطح هشدار» عبور کرده و به ابربحرانی خاموش و فرساینده بدل شده که سفره‌های آب، زیرساخت‌ها، اراضی کشاورزی، آثار تاریخی و بافت‌های ثبت‌شده ملی و امنیت زیستی شهرها و روستاها را تهدید می‌کند.

در کنار هشدارهای فعالان حوزه میراث فرهنگی، کارشناسان زمین‌شناسی ریشه بحران کنونی فرونشست در ایران را در «دهه‌ها مدیریت نادرست منابع آب» می‌بینند.
برداشت شن و ماسه و قنوات خشک
مدیر بخش زلزله و مخاطرات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره دلیل این فرونشست در شهرک ولیعصر گفت: «جریان آب در مجاری زیرسطحی مانند قنوات خشک یا رگاب‌های طبیعی بعد از بارندگی‌ها، موجب آب‌شستگی و توسعه حفره‌های زیرسطحی و فروریزش‌های ناگهانی می‌شود.»

بیت‌اللهی تاکید کرد این فرونشست «بی‌ارتباط با تشدید پدیده فرونشست تدریجی زمین» در این ناحیه نیست.

او گفت فرونشست زمین در این منطقه در دو سال اخیر آهنگی تند و سه برابری نسبت به سال‌های پیشین نشان می‌دهد: «برداشت از معادن مصالح ساختمانی شن و ماسه، موجب تشکیل شن‌چال‌های عظیمی در منطقه شده که ریسک محیطی را تشدید کرده است.»

این مقام دولتی ادامه داد: «علاوه بر آن وجود قنوات، به‌ویژه عمق کم آنها در این منطقه، ریسک فروریزش‌های ناگهانی را افزایش داده است که در مواقع بعد از بارندگی، احتمال بروز رخدادهای بحران‌زا را ارتقا می‌بخشد.»
عمیق‌ترین شکاف فرونشست کشور
همزمان خبرگزاری ایسنا، تصاویری از «عمیق‌ترین شکاف فرونشست کشور» را منتشر کرد که در نزدیکی شهر نیشابور رخ داده است.

به نوشته این خبرگزاری، نیشابور در آستانه «بحرانی کم‌سابقه» قرار گرفته و «برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی»، این شهرستان را به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های فرونشست در کشور تبدیل کرده است.

بر اساس این گزارش، فرونشست دشت‌های نیشابور اکنون زیرساخت‌های راهبردی از جمله خطوط ریلی تهران-مشهد، مسیرهای مواصلاتی و تاسیسات گاز را با تهدید مستقیم مواجه کرده است.

به گفته کارشناسان اداره امور منابع آب ناحیه نیشابور، نرخ سالانه فرونشست در دشت نیشابور به ۸۶ میلی‌متر می‌رسد؛ رقمی بیش از ۲۱ برابر میانگین جهانی.

بیت‌اللهی، درباره فرونشست در دیگر نقاط ایران گفت: «شرایط کشور از نظر نرخ فرونشست زمین نگران‌کننده است. در ۱۸ استان نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی‌متر در سال است.»

او افزود: «این در حالی است که در آمار جهانی تنها پنج درصد از پهنه‌های شناخته‌شده فرونشست زمین در دنیا در رده بالای ۱۰ سانتی‌متر قرار دارند و اغلب مناطق فرونشستی، اعداد بسیار پایین‌تری را نشان می‌دهند.»