افزایش مصرف «لین» در میان نسل زد؛ ترکیب کدئین و نوشیدنی شیرینی که در سکوت گسترش یافته است

ایران اینترنشنال: شماری از متخصصان آموزش و سلامت در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفتند برخی از جوانان ایرانی که از کمبود امکانات و خدمات مناسب در ساختار حکومت دینی جمهوری اسلامی سرخورده شده‌اند، بیش از پیش به نوشیدنی دست‌سازی با نام «لین» روی آورده‌اند که حاوی کدئین است.

لین ترکیبی است که از مخلوط کردن شربت‌های سرفه حاوی کدئین با نوشیدنی‌های شیرین به‌دست می‌آید. نام لین به اثر خواب‌آور و آرام‌بخش کدئین اشاره دارد که می‌تواند مصرف‌کننده را بی‌تعادل کند یا او را به لم‌دادن وادارد.
رواج نوشیدنی کدئینی در میان جوانان
ترکیب این نوشیدنی دست‌ساز حاوی کدئین، سال‌ها پیش در برخی فرهنگ‌های هیپ‌هاپ آمریکا محبوب شده بود، اما اکنون در ایران نیز به‌سبب در دسترس بودن مواد اولیه آن، مصرف‌کنندگان بیشتری پیدا کرده است. برخی نسخه‌های خارجی آن به «نوشیدنی بنفش» معروف‌اند، اما ترکیب‌های داخلی بسته به نوع دارو رنگ‌های متفاوتی دارند.

کارشناسان می‌گویند در ایران این محصول به‌دلیل وجود شربت‌های کدئین‌دار در اغلب خانه‌ها و فروش آزاد و بدون نسخه داروهای پایه، به‌سرعت در میان نوجوانان و جوانان ۱۳ تا ۲۸ ساله شایع شده است.
راه فراری از ملال و فشارهای مدرسه
یک مشاور مدرسه که به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی نخواست نامش فاش شود، مصرف لین را ابتدا در پارک‌ها و حیاط مدرسه‌ها مشاهده کرده است؛ جایی که نوجوانان پس از ساعت‌ها حضور در کلاس‌هایی مملو از محتوای ایدئولوژیک و دروس حفظ کردنی، گردهم می‌آیند.

او گفت دانش‌آموزان دنبال «چیزی برای شکستن یکنواختی» هستند؛ زیرا نه در مدرسه و نه در شهر فضایی برای تفریح واقعی و بی‌دغدغه وجود ندارد.

به گفته او، «وقتی تفریح محدود، انتخاب فرهنگی ناچیز و حتی دسترسی به یک آبجو ساده جرم‌انگاری شده باشد، جوان‌ها خودشان جایگزین‌ها را می‌سازند.»

این مشاور هشدار داد که لین به‌شدت اعتیادآور است و باعث خواب‌آلودگی، سرخوشی، تهوع، سرگیجه، اختلال بینایی و حتی توهم می‌شود. ترکیب آن با الکل یا آرام‌بخش‌ها می‌تواند به افت شدید سطح اکسیژن، کما یا مرگ منجر شود.
نبود نظارت دارویی موثر
متخصصان سلامت می‌گویند دلیل گسترش آرام و بی‌سر و صدای این نوشیدنی، نبود یک سیستم یکپارچه نظارت بر فروش داروهای بدون نسخه در ایران است. شربت‌های کدئین‌دار به‌طور گسترده در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند، و چارچوب نظارتی پراکنده موجود، الگوهای خرید غیرمعمول یا سوءمصرف در میان جوانان را شناسایی نمی‌کند.

یک داروساز تهرانی به نام امید گفت: «وقتی نظارت پایدار نیست و داروخانه‌ها ابزار مشترک پایش ندارند، نوجوانان می‌توانند مواد لازم را بدون جلب توجه تهیه کنند. دارو تقریبا در هر خانه‌ای هست و هیچ‌کس سازوکار پیشگیری از سوءاستفاده [از چنین مواردی] را ایجاد نکرده است.»

او افزود اولویت‌های دولت سال‌ها روی برخورد تنبیهی با الکل متمرکز بوده، نه اصلاح زنجیره تأمین دارویی.
کاستی‌های نظام آموزشی و رهاشدن خانواده‌ها
مشاور مدرسه در بخشی از گفت‌وگویش تاکید کرد که دانش‌آموزان تقریبا هیچ آموزش سازمان‌یافته‌ای درباره خطرات سوءمصرف دارو دریافت نمی‌کنند، زیرا برنامه درسی مدارس مملو از محتوای ایدئولوژیک شده است. والدین نیز، به‌گفته او، تقریبا هیچ راهنمایی از مدرسه درباره نیازهای نسل‌زد و فشارهای وارد بر آنها دریافت نمی‌کنند: «خانواده‌ها رها شده‌اند تا حدس بزنند چه بر سر فرزندان‌شان می‌آید.»

به گفته او «به‌جای آن‌که والدین را به ابزار و آگاهی لازم مجهز کنند، برنامه‌های درسی بر پیام‌هایی متمرکز است که با واقعیت زندگی جوانان فاصله دارد.»

او افزود بسیاری از نوجوانان می‌گویند که با محتوای درسی مدرسه احساس بیگانگی می‌کنند و برای «شکستن چرخه» فشاری که نمی‌توانند آشکارا بیانش کنند، به آیین‌های پنهانی و نوشیدنی‌هایی مانند این ترکیب رو می‌آورند.
جمع‌بندی دو کارشناس
دو کارشناس آموزش و سلامت در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال تاکید کردند که شیوع لین میان جوانان ۱۳ تا ۲۸ ساله نتیجه مجموعه‌ای از سیاست‌های محدودکننده است: آزادی‌های اجتماعی اندک، محتوای آموزشی بی‌روح، جرم‌انگاری تفریح معمول، نظارت ناکافی بر داروها و حمایت ناچیز از والدین.

به گفته آنها، «اگر جوانان ایرانی فضاهای فرهنگی جذاب، مدرسه‌ای متعادل و امکان تفریح واقعی داشتند، این نوشیدنی هرگز به یک الگوی رفتاری تبدیل نمی‌شد.»