نامه انجمن مطالعات ایرانی به خامنه‌ای در مورد تداوم نقض آزادی علمی در ایران

تصویری از شیرین کریمی، پرویز صداقت، محمد مالجو، مهسا اسدالله نژاد و هیمن رحیمی که اخیرا بازداشت شده‌انددویچه وله: انجمن مطالعات ایرانی در نامه به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و مسعود پزشکیان به "تداوم نقض آزادی علمی در ایران" اعتراض کرده است. در این نامه به بازداشت و احضار پژوهشگران، دانشگاهیان و محققان مستقل نیز اشاره شده است.

کمیته آزادی علمیِ انجمن مطالعات ایرانی  (AIS-CAF) روز جمعه ۳۰ آبان (۲۱ نوامبر) در نامه‌ای به علی‌خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور و سایر مقامات حکومت هشدار داده است که برخوردهای اخیر با پژوهشگران و محققان "آشکارا با انگیزه‌های سیاسی" انجام شده و "امنیت پژوهش و آزادی اندیشه را به‌شدت تهدید می‌کند".

در این نامه گفته شده است نیروهای امنیتی پرویز صداقت (پژوهشگر اقتصادی)، مهسا اسدالله‌نژاد (جامعه‌شناس) و شیرین کریمی (نویسنده و مترجم) را در خانه‌هایشان بازداشت و به زندان منتقل کرده‌اند.

محمد مالجو، اقتصاددان و هیمن رحیمی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی نیز به‌طور مداوم برای بازجویی احضار شده‌اند. هر پنج نفر بر اساس فعالیت‌های علمی و انتقادی خود با اتهام "اقدام علیه امنیت ملی" روبه‌رو شده‌اند.

در بخشی از این نامه آمده است که با وجود آزادی صداقت، اسدالله‌نژاد و کریمی با قرار وثیقه در ۱۲ نوامبر، اتهامات طرح شده همچنان علیه آنان برقرار است.

کمیته آزادی علمی انجمن ایران پژوهی تاکید می‌کند که هدف قرار دادن پژوهشگران مستقل خارج از ساختار رسمی دانشگاه‌ها نشان‌دهنده "رویکرد محدودکننده و نگران‌کننده" دولت ایران نسبت به آزادی علمی است.

انجمن مطالعات ایرانی، که نهادی بین‌المللی و علمی است و از سال ۱۹۶۷ در حوزه مطالعات مرتبط با ایران فعالیت می‌کند، اعلام کرده است: «این اقدامات نقض آشکار حقوق اولیه شهروندی و استقلال علمی است و آزادی علمی را به‌عنوان یک حق بنیادین تهدید می‌کند.»

این نهاد از مقامات جمهوری اسلامی خواسته است به تعهدات حقوقی ایران پایبند باشند؛ از جمله ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر که بر حق دسترسی آزاد به آموزش و پژوهش تاکید دارد.

برخی تحلیل‌گران و ناظران سیاسی معتقدند که افزایش بازداشت پژوهشگران و فعالان مدنی در هفته‌های اخیر، صرفا اقدامی پراکنده یا امنیتی نیست، بلکه نشانه‌ای از رویکردی گسترده‌تر برای کنترل فضاهای فکری و جلوگیری از شکل‌گیری گفتمان‌های انتقادی در جامعه است.
اعتراض در داخل و خارج به دستگیری پژوهشگران
نامه ‌اعتراضی از سوی هیئت اجرایی انجمن مطالعات ایرانی و به نمایندگی از کمیته آزادی علمی AIS-CAF منتشر شده است. مقاماتی که این نامه خطاب به آنان نوشته شده، تاکنون هیچ پاسخی به درخواست این نهاد علمی نداده‌اند.

اما دستگیری پژوهشگران و نویسندگان در سطح بین‌المللی و داخل کشور اعتراضات گسترده‌ای را برانگیخت.

چندین گروه و نهاد در داخل از جمله "سندیکای کارگران نیشکر هفت‌تپه" و "گروه اتحاد بازنشستگان" در بیانیه مشترکی "احضار، بازداشت و تعرض به حریم خصوصی افراد" را محکوم کردند.

بیانیه‌ای نیز با امضای نزدیک به ۳۰۰ استاد، پژوهشگر، هنرمند و کنشگر سیاسی و مدنی خارج از کشور منتشر شده است که در آن بازداشت و بازجویی "روشنفکران جامعه‌گرا"محکوم و بر لزوم آزادی آن‌ها تاکید شده بود.

انجمن قلم آمریکا (پن آمریکا) هم خواستار آزادی فوری و بی‌قید و شرط پژوهشگران، نویسندگان و مترجمان بازداشت‌شده در ایران شده است.