باورهای نادرست درباره دوره یائسگی زنان

ایران اینترنشنال: یک مطالعه جدید نشان می‎‌دهد زنانی که یائسگی (منوپوز) زودرس را تجربه می‌کنند، ۲۷% بیشتر در معرض سندرم متابولیک قرار دارند؛ سندرمی که می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های خطرناکی از جمله دیابت نوع ۲، مشکلات قلبی-عروقی و سکته مغزی باشد. این تنها یکی از مشکلات همراه با منوپوز است.

ماه اکتبر ماه آگاهی‌بخشی درباره یائسگی است و روز ۱۸ اکتبر برابر با ۲۶ مهر روز جهانی منوپوز نامگذاری شده است.

یائسگی که به شکل معمول بین سنین ۴۵ تا ۵۵ برای اکثریت قریب به اتفاق زنان رخ می‌دهد، سال‌ها در نقاط مختلف جهان از جمله ایران موضوع و تجربه‌ای شخصی تلقی ‌می‌شد که در هاله‌ای از سکوت پیچیده شده بود. این سکوت، بهای سنگینی برای زنان داشته از جمله پیامدهای مستقیم در زمینه سلامت، عدالت اجتماعی و حتی رشد اقتصادی.

بسیاری از زنان در کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه‌یافته هنوز با این موضوع چندان آشنا نیستند که منوپوز یک دوره «گذار» است؛ همان‌طور که بلوغ، بارداری، مادر شدن یا حتی روبه‌رو شدن با ناباروری، دوره‌های گذار هستند. در اینجا به برخی موضوعات مهم و باورهای رایج اما نادرست درباره منوپوز می‌پردازیم.
علایم منوپوز واقعی هستند، آنها را جدی بگیرید
گرگرفتگی بدن از علائم اصلی یائسگی است و بر اساس مطالعات، حدود ۸۰ درصد زنان آن را تجربه می‌کننداما علائم کمتر شناخته‌شده دیگری هم ممکن است با یائسگی و پیش‌یائسگی (پری‌منوپوز) همراه شوند از جمله بی‌خوابی، تغییرات خلقی، مه مغزی، خشکی واژن و درد مفاصل.

با این حال بسیاری از زنان نمی‌دانند که منوپوز چه طیف بزرگی از علائم را شامل می‌شود و در نتیجه ممکن است این علایم را جدی نگیرند و به سراغ درمان نروند.

بهناز، زنی ۵۸ ساله و ساکن تهران، درباره تجربه خود از این علایم به ایران‌اینترنشنال گفت ۱۲ سال پیش وقتی نخستین بار با گرگرفتگی و اختلال شدید خواب مواجه شد و به متخصص زنانی که سال‌ها تحت نظرش بود، مراجعه کرد، پزشکش اعتنای چندانی به این موضوع نکرد و گفت درمان مشخصی برای این علائم وجود ندارد.

او معتقد است با توجه به مشاهده خودش و سایر دوستانش که گذر از دوره منوپوز و پیش‌یائسگی را تجربه کرده‌اند، به دلایل مختلف آموزش لازم در این زمینه به زنان داده نمی‌شود و گاهی حتی از توجه پزشکی کافی هم برخودار نیستند.
نرگس، تراپیست ساکن آلمان، به ایران‌ا‌ینترنشنال گفت به نظرش این موضوعی است که محدود به کشورهای در حال توسعه نیست و به طور کلی این تصور در جامعه وجود دارد که زنان درباره علایم بیماری‌شان اغراق می‌کنند و باید با آنها تا جایی که می‌شود کنار بیایند.

به گفته او، از این منظر گاهی بحث سلامت زنان به خصوص در مورد مسائل مرتبط با قاعدگی، سندرم پیشاقاعدگی و منوپوز چه به لحاظ فرهنگی و چه به عنوان یک موضوع مهم پزشکی، به اندازه سایر بیماری‌ها جدی گرفته نمی‌شود یا با دیده اغماض با آنها برخورد می‌شود.
هورمون‌درمانی را به عنوان یک گزینه بررسی کنید
هورمون‌درمانی یکی از روش‌های رایجی است که برای علائم کاهش و کنترل علایم منوپوز تجویز می‌شود، اما برخی زنان نگران‌اند این روش درمانی خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله سرطان پستان را افزایش دهد.

متخصصان معتقدند این خطرات درصد ناچیزی هستند و مزایای هورمون‌درمانی از جمله تسکین گرگرفتگی، خشکی واژن و کاهش احتمال پوکی استخوان به خطرات اندک آن می‌چربد.

ضمن اینکه به گفته پزشکان، اشکال مختلفی از هورمون‌درمان وجود دارد. بنابراین اگر یک نوع درمان برای یک فرد خاص موثر نباشد، می‌توان نوع دیگری را امتحان کرد. متخصصان می‌گویند برای زنانی که هورمون‌درمانی کمکشان نمی‌کند، جایگزین‌هایی دارویی دیگری وجود دارد.

سارا، زنی ۴۹ ساله و ساکن لندن، از تجربه هورمون‌درمانی‌اش به ایران‌اینترنشنال چنین گفت: «مه مغزی و توانایی در تمرکز کردن با شروع علایم یائسگی و اختلالات خلقی که به دلیل دوره پیش‌یائسگی تجربه می‌کردم چنان من را درگیر کرده کرده بود که حس می‌کردم در کارم در جا می‌زنم و حتی بعضی روزها عملا تمرکزی برای کار و بازدهی نداشتم. هورمون‌درمانی که پیشنهاد دکترم بود مرا از این تصور که دارم کار و عقلم را از دست می‌دهم، نجات داد.»

او اما هورمون‌درمانی را موضوعی شخصی می‌داند که زنان نباید مجبور به انتخاب آن شوند و فکر می‌کند زنان باید روش درمانی دلخواهشان را بعد از مشورت دقیق با پزشک برگزینند.
مجبور به تحمل نیستید، علایم ممکن است چند سال طول بکشد
گروهی از زنان ممکن است این تصور را داشته باشند که علایم منوپوز کوتاه‌مدت است و تمایل دارند بدون کمک، دوره پیش‌یائسگی و منوپوز را پشت سر بگذارند.

نسیم، پزشک ساکن ایران، در این مورد به ایران‌اینترنشنال گفت علام پیش‌یائسگی ممکن است چند سال قبل از خود منوپوز شروع شوند و حدود چهار یا پنج سال طول بکشند ولی برای بعضی زنان این رقم به ۱۰ سال هم می‌رسد و معمولا تا چند سال پس از منوپوز ادامه پیدا می‌کند.

پزشکان می‌گویند گرگرفتگی مکرر و شدید در زنان یائسه می‌تواند زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و ضعف و بدخوابی را ایجاد کند که مورد آخر به بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و زوال شناختی مرتبط است.

خشکی واژن هم که در این زنان ایجاد می‌شود، خطر عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد.
بله! زنان در دوره پیش‌یائسگی هم باردار می‌شوند
این تصور که اگر در دوره پیش‌یائسگی و یا چهل و چند ساله هستید و پریودهای نامنظم دارید، توان و امکان بارداری ندارید، تصوری رایج ولی کاملا اشتباه است.

دکتر نسیم می‌گوید برای اینکه مطمئن شوید در معرض بارداری ناخواسته نیستید باید دوران پیش‌یائسگی را تمام کنید و یک سال کامل را بدون پریود شدن بگذرانید و این موضوع را هم در نظر بگیرید که بیماری دیگری بر پریود شدن یا نشدن شما تاثیر نمی‌گذارد.

بنابراین، زنان در دهه ۴۰ و ۵۰ زندگی تا وقتی از منوپوز شدن خود مطمئن نشدند، در صورتی که تمایلی به فرزندآوری نداشته باشند باید از روش‌های ایمن و مناسب برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند.
منوپوز قرار نیست توان جنسی و علاقه شما به سکس را نابود کند
نرگس معتقد است در طول کار تراپی با زنان و مردانی که در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال هستند، بارها شاهد بوده که نگاه فرهنگی افراد به منوپوز و زنان یائسه نگاهی ناخوشایند است و این دسته از زنان افرادی رو زوال و از دست رفته در نظر گرفته می‌شوند که گویی به چشم همسر، شریک عاطفی و حتی همکارانشان نامرئی شده‌اند.

متخصصان اذعان می‌کنند کاهش سطح استروژن و تستوسترون می‌تواند منجر به کاهش میل جنسی شود، اما این حالت دایمی نیست و حتی برای برخی زنان عکس این قضیه صادق است.

از دیگر اثرات مثبت منوپوز می‌توان به رها شدن از رنج روانی و جسمی پریود شدن و نگرانی از بارداری ناخواسته اشاره کرد.

بهناز می‌گوید بعد از اینکه توانست بالاخره علایم منوپوز را کنترل کند، متوجه شد که میل جنسی‌اش بیشتر شده چون نه از پریودهای دردناکش خبری بود و نه لازم بود نگران فراموشی قرص ضدبارداری‌اش باشد و این خیال آسوده، تجربه روانی او از سکس را بسیار خوشایندتر کرد. به توصیف خودش، «انگار ار قفس رها شده بودم.»

دکتر نسیم توصیه می‌کند با در نظر داشتن این موضوع که یائسگی باعث می‌شود بافت واژن خشک‌تر و شکننده‌تر شود، می‌توان از روان‌کننده‌های طبیعی واژن استفاده کرد.