مجوز استفاده از نمادهای باستانی در اختیار کیست؟

عبدالستار دوشوکی

ویژه سایت ایرانیان انگلستان
(این آخرین مقاله نگارنده خواهد بود)

بیش از نیم قرن پیش، زمانی که محمدرضا شاه پهلوی برای افتتاح نخستین بیمارستان چابهار به زادگاه نگارنده آمده بود، او را از نزدیک دیدم. قریب به ربع قرن پیش نیز، به معرفی جناب آقای دکتر شهریار آهی، شاهزاده رضا پهلوی را در هتلی در لندن برای نخستین‌بار ملاقات کردم. 

در آغاز، مطمئن نبودم دیدار با فرزند شاه چگونه خواهد بود؛ اما او را بدون محافظ، بی‌تکلف، صمیمی و انسانی شریف و مهربان یافتم. رفتاری دموکراتیک و آزادی‌خواهانه داشت و حتی گرایش‌هایی جمهوری‌خواهانه از خود نشان می‌داد. دغدغه‌اش نه بازگشت به سلطنت، بلکه برقراری دموکراسی در ایران و نفی تبعیض‌های جنسیتی، مذهبی و قومی و غیره بود.

او بیش از دو دهه چنین موضعی داشت  و بنده با هزینه از خویش در بیش از ۴۰ مقاله و دهها مصاحبه از ایشان در مقابل مخالفان و دشمنانش دفاع کرده ام. تا این‌که حدود یک سال پیش، کشتی‌بان را سیاستی دگر آمد و راه ما از هم جدا شد. 

در طی ۱۲ ماه گذشته، در بیش از بیست‌وپنج مقاله به این تغییر رویکرد پرداخته‌ام. بنابراین تأکید می‌کنم که هیچ‌گونه مسئله شخصی با ایشان هرگز نداشته‌ام و ندارم ـ بلکه به گواه تاریخ, برعکس.

وقتی در روز کوروش، در کنفرانس تورنتو، او را در میان محافظان گروه امنیتی و حفاظتی معروف صهیونیستی «ماگن هروت» دیدم، چندان تعجب نکردم. برخلاف برخی از طرفداران گروه تروریستی حماس در کانادا که این گروه را محکوم می‌کنند، من سرویس محافظتی این گروه برای یهودیان و حامیان اسرائیل را در شرایط بحرانیِ خشونت و یهودستیزی ـ به‌ویژه در دانشگاه‌ها ـ حق طبیعی آنان می‌دانم. حتی گرفتن عکس یادگاری این گروه با نماد کوروش و ماکت پاسارگاد را نیز اقدامی مشروع و قابل احترام می‌دانم؛ زیرا آنان باور دارند کوروش یهودیان بابل را از اسارت آزاد کرده است، موضوعی که در مقاله‌ای پیشین به تفصیل درباره آن نوشته‌ام.

اما پرسشی که بار دیگر مطرح می‌کنم این است:
آیا تنها طرفداران سلطنت مجاز به مصادره به مطلوب و استفاده انحصاری از نماد کوروش برای اهداف سیاسی خود  هستند؟ آیا سایر گروه‌ها چنین اجازه‌ای دارند؟ و آیا جمهوری اسلامی حق داشت پس از جنگ ۱۲ روزه، از نمادهای باستانی و پادشاهی برای بهره‌برداری سیاسی و تبلیغاتی استفاده کند؟ جمهوری اسلامی برای عوام‌فریبی، از بیلبوردها و بنرها گرفته تا مجسمه‌ها، ویدئوها بر روی کامیون‌های تبلیغاتی، از ره خدعه و تزویر به‌ناگاه از شعار «امت اسلامی» به «ملت باستانی ایرانی» تغییر موضع داد.

باید پذیرفت که مفاهیم درهم‌تنیده‌ی افسانه، حماسه، اسطوره و تاریخ، چنان درهم آمیخته‌اند که تفکیک و بازشناخت آن‌ها کار آسانی نیست. این مفاهیم، که در ذهنیت انسان‌های باستانی شکل گرفته‌اند، در گذر زمان و بدون بررسی علمی، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند؛ پدیده‌ای که تنها به ایران محدود نمی‌شود, و نباید در انحصار یک جناح و یا گروه باشد. اگرچه استفاده از این نمادها توسط جمهوری اسلامی ضدایرانی را ریاکاری مطلق میدانم.

هدف این مقاله انتقاد از استفاده از خدمات امنیتی یهودی ماگن هروت ، سفر به اسرائیل یا حمایت از جنگ ۱۲ روزه نیست ـ ابداً.  اما ضرب‌المثل معروفی هست که می‌گوید: «آنچه را بر خود نمی‌پسندی، بر دیگران مپسند.» برای لحظه‌ای تصور کنید اگر گروهی از بلوچ‌ها یا کردها در گردهمایی‌های خود از محافظان اسرائیلی استفاده می‌کردند، به اسرائیل سفر می‌کردند یا از جنگ ۱۲ روزه حمایت می‌نمودند، آیا از سوی سلطنت‌طلبان که خود را صاحبخانه مطلق تلقی می کنند, به خیانت، تجزیه‌طلبی، ایران‌ستیزی و دشمنی با بیگانگان متهم نمی‌شدند؟ و تکه پاره نمی شدند؟ اما هنگامی که خود همان کار را می‌کنند و پشت نماد کوروش پنهان می‌شوند، آن را نشانه‌ای از میهن‌دوستی ناب, وطن پرستی اصیل و ایران‌گرایی می‌دانند.

در گفتار، از برابری و حقوق مساوی برای همه ایرانیان سخن می‌گویند، اما در عمل ـ به قول جورج اورول در کتاب  مزرعه حیوانات ـ باور دارند که: «همه ایرانیان برابرند، اما بعضی برابرتر از دیگران‌اند.» و جان کلام اینجاست.

و اما کلام آخر (حلالیت طلبی): خداحافظ هموطنان گرامی (در این بازار آشفته اگر بار گران بودیم رفتیم, اگر نامهربان بودیم رفتیم!) به بزرگی خودتان ما را ببخشید.