روایت تورلان، بلاگر بازداشتی در جنبش مهسا: «بازجویم با بازی روانی، به من تعرض جنسی می‌کرد»

تورلان جعفرزاده، زن ترنس طراح مد و اینفلوئنسر اینستاگرام می‌گوید هویت خودش را یک «قربانی» نمی‌داند و برایش مهم است که آزارهای جنسی و روحی که در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ متحمل شده است را بازگو کند.بی بی سی:سروش پاکزاد

هشدار: این گزارش حاوی محتوای آزاردهنده و جزئیات درباره بازجویی و تعرض جنسی است
«من از شما نمی‌خواهم چهره‌ام را بپوشانید یا هویتم را مخفی کنید. من نمی‌توانم در اینستاگرامم درباره اهمیت حق زنان بر بدن و انتخاب پوششان بنویسم ولی خودم به خاطر آبروی خانواده‌ام در مورد آزارهای جنسی که بعد از بازداشت متحمل شدم پنهان‌کاری کنم.»

بی‌بی‌سی برای محافظت از افرادی که تحت آزارجنسی و تعرض قرار گرفته‌اند به آن‌ها این اجازه را می‌دهد تا بدون افشا هویت خود روایتشان را بازگو کنند.

تورلان جعفرزاده، زن ترنس طراح مد و اینفلوئنسر اینستاگرام به بی‌بی‌سی گفته است هویت خودش را یک «قربانی» نمی‌داند و برایش مهم است که آزارهای جنسی و روحی که در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ متحمل شده است را بازگو کند. جامعه کوییر در اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» بسیار فعال بود و چهره‌هایی جوان از این جامعه مانند رها آجودانی فعال سیاسی ترنس و محمد صادقی، بازیگر بازداشت و زندانی شدند.

در سال‌های گذشته نهادهای حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق بشر در گزارش‌های مختلفی، از به کارگیری تجاوز و خشونت جنسی سیستماتیک بعنوان ابزار سرکوب در اعتراضات ۱۴۰۱ پرده برداشته‌اند.

به دلیل احتمال عواقب قضایی توسط حکومت و «انگ اجتماعی» برای قربانیان تجاوز، کمتر کسی از آسیب‌ دیدگان در مقابل دوربین، جزئیات آزار جنسی هنگام بازداشت خود را مطرح می‌کند.

نرگس محمدی،‌ فعال سیاسی و برنده جایزه نوبل نیز بارها آزارجنسی علیه خودش و زنان دیگر زندانی را گزارش کرده است. نیلوفر بیانی، از زندانیان محیط زیستی نیز در سال ۱۳۹۷ در نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای از تهدیدها و آزارهای جنسی بازجویانش شکایت کرده بود.

صدا و سیما، رسانه دولتی ایران اتهامات آزارجنسی در بازداشت را شایعه می‌خواند و آن را رد می‌کند.
تصویری از مدلینگ تورلان در فیلم کوتاهی که در ترکیه تهیه شده که به گفته او باعث شد در دادگاه علاوه بر جرم‌های امنیتی، به ترویج فساد و فحشا نیز متهم شود.تورلان پیش از اعتراضات ساکن ترکیه بود و در زمینه مد فعالیت می‌کرد. او می‌گوید تابستان ۱۴۰۱ برای چند ماه به ایران آمده بود و همزمان با خبر بستری شدن مهسا امینی در بیمارستان، در سفر بود و طبق معمول پست‌های اینستاگرامی از خوش‌گذرانی‌ و گردش‌های خود و دوستانش منتشر می‌کرد.

او می‌گوید «من آدم سیاسی نبودم و خبر نداشتم چه اتفاقی دارد می‌افتد. صبح از خواب بلند شدم و با موج حملات مردم به صفحه اینستاگرامم روبرو شدم که چرا واکنش نشان نمی‌دهی. حتی ایتفلوئنسرهای دیگر هم صفحه من را بازنشر می‌کردند و در خواست می‌کردند که صفحه من ریپورت شود»

در چند ماه نخست اعتراضات ۱۴۰۱ شرایط برای بسیاری از اینفلوئنسرهای اینستاگرام و آنلاین‌شاپ‌ها بسیار پیچیده و دشوار شده بود. اگر به مرگ مهسا امینی و سرکوب‌ها واکنش نشان می‌دادند، باید خطر دستگیر شدن و از دست دادن صفحاتشان را به جان می‌خریدند. از سوی دیگر اگر واکنش سیاسی نشان نمی‌دادند، از طرف بخشی از جامعه به «عادی‌سازی» شرایط یا همکاری با حکومت متهم می‌شدند و در صورت ادامه به انتشار محتوا و تبلیغات، از سوی بسیاری تحریم می‌شدند. این موضوع باعث شد بسیاری از این افراد ماه‌ها هیچ درآمدی کسب نکنند.

تورلان می‌گوید جامعه ایران خودش یک «دیکتاتوری» است. «فشار مردم باعث شد ریسک کنم و من هم اعتراض کنم که در نتیجه‌اش اتفاقات وحشتناکی برایم رخ داد که زندگی‌ام را برای همیشه تغییر داد.» او می‌گوید با وجود اینکه درباره بازداشت‌هایش اطلاع رسانی کرد، مردم از او حمایتی نکردند.
تصویری از اعتراضات آمل. تورلان می‌گوید اول آذرماه ۱۴۰۱ تعداد زیادی مامور مرد و زن به خانه‌شان در آمل یورش بردند. «صدای فریاد مادرم و زن‌عموهایم که با مامورها درگیر شده بودند هنوز توی گوشم است.»او می‌گوید اول آذر ۱۴۰۱ دقیقا دو روز بعد از خریدن بلیط بازگشت به ترکیه، تعداد زیادی مامور مرد و زن به خانه‌شان در آمل یورش بردند. «صدای فریاد مادرم و زن‌عموهایم که با مامورها درگیر شده بودند هنوز توی گوشم است.» او گفت مامور وقتی او را پیدا کرد دستش را دراز کرد و با اشاره به تاریخ بلیط پروازش گفت «اگر می‌خواهی با پروازت از ایران بروی با ما بیا و به چند سوال پاسخ بده و آزادت می‌کنیم.»

تورلان می‌گوید با دست‌ها و چشمان بسته به بازداشتگاهی برده می‌شود. بعد از مدتی ماموری وارد اتاق می‌شود و چشم بندش را بر می‌دارد. «به خاطر جنگ اعصاب و تنشی که ایجاد کرد هیچوقت چهره‌اش یادم نمی‌رود. به من گفت هر سوالی که درست جواب بدهی، از پرونده‌ات کم می‌کنم ولی اگر هر چیزی را درست جواب ندهی،‌ پرونده‌ات را سنگین‌تر می‌کنم»

او می‌گوید بازجویان اسامی خانواده و نزدیکان او را داشتند و از او خواسته شد تا ده نفر از نزدیک‌ترین افراد به خودش را نام ببرد.

«وقتی نام یک نفر را از قلم انداختم بودم،‌ چند اسکرین‌شات اعتراضی دروغ روی پرونده‌ام اضافه کرد. تمام مدت فکر می‌کردم چطور ممکن است کوچکترین جزییات از زندگی من را بدانند. در ادامه فهمیدم افرادی از نزدیکان من با آن‌ها همکاری می‌کردند و من را به آن‌ها فروختند.»

او را با خودرو به اداره دادگستری آمل بردند. «در تمام مدت من را تحقیر می‌کردند و به در و دیوار هل می‌دادند. می‌گفتند معلوم نیست پسر است یا دختر.»
تورلان در تخت جمشیدتورلان می‌گوید قاضی بعد از اینکه چشم‌بندش را باز کرد سینه‌هایش را لمس کرد. «جلو قاضی اطلاعاتی که از لپ‌تاپ و هارد دیسکم بدست آورده بودند را نشان دادند» در آنجا به من گفته شد به فساد و فحشا، تحریک مردم به کشتار دستجمعی، ترویج شیطان‌پرستی، ترویج ترنس بودن و ترویج همجنسگرا شدن و… متهم شدم.

اگرچه هویت جنسیتی افراد ترنس بر اساس قوانین ایران به رسمیت شناخته می‌شود، اما با این حال بسیاری از آن‌ها بدون هیچ دلیلی، توسط پلیس یا گشت‌های مربوط به حجاب هدف بازداشت و خشونت قرار می‌گیرند. موارد متعددی نشان می‌دهد حتی ارائه گواهی‌نامه‌های پزشکان تائید شده نیز باعث مصونیت آن‌ها از دستگیری نمی‌شود.

اقلیت‌های جنسی و جنسیتی توسط قانون ایران محافظت نمی‌شوند و هویت جنسیتی افراد کوییر «انحراف جنسی» در نظر گرفته می‌شود. برگه‌های دادگاه که به رویت بی‌بی‌سی رسیده علاوه بر اتهامات امنیتی، اتهاماتی مانند «ترویج انحرافات جنسی» را نشان می‌دهد.

تورلان می‌گوید از دادگاه به مکان دیگری برده شد. «سمند سفید با صندلی چرمی عسلی را هیچ‌وقت یادم نمی‌رود.» او می‌گوید یکی از ماموران راننده اسنپی بود که او را شب قبل به خانه رسانده بود. «رویش را به من کرد و گفت من را یادت نمی‌آید؟ دیشب رساندمت دم خانه»

به او گفته شد برای معاینه بدنی و اینکه سلامتش را تایید کنند او به محلی می‌برند. «بعد از دو ساعت رانندگی، من را به ساختمانی بردند و وارد اتاقی کردند که پنجره نداشت و فقط فرش و پشتی و تشک روی زمین بود. بعد از نیم ساعت یک آخوند وارد اتاق شد و از من خواست لباس و شلوارم را در بیاورم… آنجا برای اولین بار به من تجاوز شد. هرچه التماس می‌کردم گویا لذت می‌برد از تقلا کردن من. در حالی که از شدت حال بد بالا آورده بودم مامورهایی که من را آنجا آورده بودند وارد اتاق شدند و لباس‌هایم را به تنم پوشاندند.»
بهمن‌ ماه ۱۴۰۱، آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت سالگرد انقلاب اسلامی، هزاران نفر از متهمان اعتراضات جنبش مهسا را شامل عفو قرار می‌دهد. تورلان می‌گوید برای او فقط جرم‌های امنیتی‌اش شامل عفو شد و اتهامات دیگر مرتبط به فعالیت‌های اینستاگرامی او باقی ماندتورلان برای ادامه بازجویی به بازداشتگاهی برده می‌شود.

«از من هرروز سوال‌های تکراری می‌پرسیدند و می‌پرسیدند تو در ترکیه به چه کجا وصل بودی که با پروژه‌های هنری کار می‌کردی؟»

بعد از یک هفته بازجویی، تورلان با وثیقه سنگین آزاد می‌شود اما فشارها و بازجویی‌های حضوری ادامه پیدا کرد.

بهمن‌ ماه ۱۴۰۱، آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت سالگرد انقلاب اسلامی، هزاران نفر از متهمان اعتراضات جنبش مهسا را شامل عفو قرار می‌دهد. تورلان می‌گوید برای او فقط جرم‌های امنیتی‌اش شامل عفو شد و اتهامات دیگر مرتبط به فعالیت‌های اینستاگرامی او باقی ماند و منجر به ماه‌ها بازجویی تلفنی و حضوری شده است. چت‌ها و مکالمات تلفنی تورلان با «بازجوی پرونده‌اش» که در اختیار بی‌بی‌سی قرار گرفته این موضوع را نشان می‌دهد.

« هر دفعه که برای بازجویی به آنجا می‌رفتم به من تعرض جنسی می‌شد. به من می‌گفتند وقتی اینجا می‌آیی لباس پسرانه بپوش و اگر ناخن بلند داری دستکش بپوش. کفش پسرانه بپوش و موهایت را زیر کلاه هودی نگهدار.»

او درباره کارشناس (بازجو) پرونده‌اش می‌گوید فردی جوان با پوشش مدرن و امروزی بود که پس از بازی‌های روانی، به او تعرض جنسی می‌کرده است:

«طوری با من رفتار می‌کرد که من به‌ او احترام بگذارم. گاهی به من این حس امنیت را می‌داد که من دارم از تو محافظت می‌کنم و اگر نباشم (به خاطر پرونده‌) خیلی بلا سرت می‌آید. اگر از من اطلاعات خاصی می‌خواست، با من مثل یک فرد معصوم و بی‌گناه رفتار می کرد و وقتی من نافرمانی می‌کردم، یا درخواست‌هایشان را نادیده می‌گرفتم با من مثل یک مجرم خطرناک برخورد می‌کردند. او برای اینکه به من تعرض جنسی کند اول من را شدیدا می‌ترساند که برایت پرونده جدید تشکیل می‌دهیم و وقتی من را به گریه می‌انداخت و من از ترس می‌لرزیدم ناگهان من را در آغوش می‌کشید»
مکالمات ضبط شده و تصاویر چت‌های تلگرامی که در اختیار بی‌بی‌سی قرار گرفته است تغییر لحن و توصیه درمورد پوشش پیش از جلسات بازجویی را نشان می‌دهد.مکالمات ضبط شده و تصاویر چت‌های تلگرامی که در اختیار بی‌بی‌سی قرار گرفته است تغییر لحن و توصیه درمورد پوشش پیش از جلسات بازجویی را نشان می‌دهد. در این چت‌ها همچنین تورلان به دلیل پست‌های اینستاگرامی تهدید شده است.

یکی از مکالمات با بازجو نیز نشان می‌دهد او به دلیل اینکه صفحه اینستاگرامش را از متا پس گرفته، شدیدا مورد تهدید بازجو قرار می‌گیرد. در این مکالمه تورلان می‌گوید قاضی به او اجازه فعالیت را داده بود ولی بازجو به این گفته او اهمیت نمی‌دهد.

«فکر نکنید وقتی یک اینفلوئنسر صفحه‌اش را مدتی از دست می‌دهد فشارها تمام می‌شود. مثلا بخاطر انتشار پستی به مناسبت روز جهانی زن (۸ مارس) مواخذه و تهدید می‌شدم. از من خواسته می‌شد به برخی افراد نزدیک شوم یا پست‌های سفارشی منتشر کنم مثلا در جریان جنگ ایران و اسرائیل یا روز تولد حضرت فاطمه».

تصاویر چت‌ها نشان می‌دهد بازجو از تورلان خواسته به برخی افراد نزدیک شود و زمانی که تورلان خواسته‌ها را نادیده گرفته است، از سوی بازجو تهدید شده است.

تورلان می‌گوید پس از استقلال مالی وکیل گرفت و آنها به او کمک کردند: «خانواده من فکر می‌کردند که اگر اقدامی نکنیم آب‌ها از آسیاب می‌افتد اما وقتی هر بار بدون وکیل به دادگاه می‌رفتم پرونده‌های من سنگین‌تر می‌شد.» او می‌گوید مشاوره وکلایش باعث شد دیگر به بازجویی‌های حضوری نرود و ارتباط با بازجوهایش را کنترل کند.
با ادامه فعالیت تورلان در اینستاگرام، موضوع جنسیت او باعث فشارهای مضاعف می‌شود. «به من می‌گفتند چرا عکس بی‌حجاب داری، حجاب بگذار. من حجاب می‌گذاشتم ولی عکس‌هایی با لباس‌های آوانگارد منتشر می‌کردم و بعد باز تماس می‌گرفتند که تو هنوز عمل جراحی تغییر جنسیت نکردی، چرا با روسری عکس می‌گیری؟»افراد ترنس، هویت جنسیتی خود را با جنسیتی که هنگام تولد به آن‌ها داده شده متفاوت می‌دانند.

بخش زیادی از آزارها و همچنین اتهامات «انحراف جنسی» تورلان به دلیل این است که مدارک هویتی او مردانه ثبت شده است ولی هویت و بیان جنسیتی زنانه دارد:

«اولین کاری که بعد از خروج از بازداشت کردم این بود که عمل جراحی پروتز سینه انجام دادم تا کمتر تحت فشار قرار بگیرم.»

هورمون تراپی و عمل‌های جراحی بازتائید جنسیت پروسه‌های پیچیده و طولانی مدتی دارد. بسیاری از افراد جامعه ال‌جی‌بی‌تی می‌گویند فشارهای حکومت آن‌ها را به سمت انجام پروسه‌های تغییر جنسیت سوق می‌دهد.

با ادامه فعالیت تورلان در اینستاگرام، موضوع جنسیت او باعث فشارهای مضاعف می‌شود. «به من می‌گفتند چرا عکس بی‌حجاب داری، حجاب بگذار. من حجاب می‌گذاشتم ولی عکس‌هایی با لباس‌های آوانگارد منتشر می‌کردم و بعد باز تماس می‌گرفتند که تو هنوز عمل جراحی تغییر جنسیت نکردی، چرا با روسری عکس می‌گیری؟»

تورلان که با هویت زنانه زندگی می‌کند برای گذران زندگی یک آرایشگاه زنانه راه می‌اندازد و به گفته او ظرف مدت کوتاهی آرایشگاه پلمپ می‌شود چون به خاطر اختلافات مالی از سوی یکی از کارکنانش به اداره اماکن گزارش داده شد که یک مرد آرایشگاه را اداره می‌کند.

بی‌بی‌سی مکالمه‌ ضبط شده‌ از یک جلسه با حضور «مدیر اتحادیه آرایشگران» را شنیده است که با این گفته همخوانی دارد.

بر اساس حکم دادگاه، تورلان دو سال ممنوع الخروج شده است. در ایران ممنوع الخروجی هر شش ماه باید توسط دادستانی تمدید شود. تورلان می‌گوید پس از اینکه مطمئن شد ممنوع‌الخروج نیست ایران را ترک می‌کند.

اینستاگرام تورلان حالا دست خودش است و می‌تواند عکس‌ها و تصاویری که در ایران ثبت کرده بود و هرگز نتوانسته بود منتشر کند را پخش کند.

او می‌گوید حالا با بازگو کردن اتفاقاتی که برایش رخ داده،‌ می‌تواند گذشته را پشت سر بگذارد و روی کار و حرفه موردعلاقه‌اش در دنیای مد تمرکز کند.