خوراکی‌های مختلف چه تاثیری روی جذب دارو می‌گذارند؟

العربیه: خوراکی‌های روزمره گاهی می‌توانند تأثیرات مستقیم و پیش‌بینی‌ناپذیری بر داروهایی که مصرف می‌کنیم بگذارند. غذاها، میوه‌ها، و سبزی‌جات گاهی می‌توانند اثر دارو را تقویت کنند و گاهی دیگر آن را کاهش دهند.

نمونه مشهور این پدیده در هند روی داد، که مردی 46 ساله پس از مصرف «سیلدنافیل» یا همان «ویاگرا» دچار نعوظ دردناک چندساعته شد، زیرا همزمان آب انار نوشیده بود که قدرت دارو را افزایش می‌دهد.

گریپ‌فروت شناخته‌شده‌ترین میوه در این زمینه است، که با مهار آنزیم CYP3A4 مانع تجزیه داروها می‌شود، و می‌تواند سطح برخی داروها مانند استاتین‌ها، داروهای ضد فشار خون، داروهای ضدویروس، و حتی ویاگرا را به شکل خطرناکی بالا ببرد.

در مقابل، غذاهای پُرفیبر یا لبنیات می‌توانند داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک‌ها را کم‌اثر کنند، زیرا مانع جذب آنها توسط روده می‌شوند. همچنین، گیاهان دارویی مانند شیرین‌بیان، زردچوبه، و گل راعی می‌توانند اثر داروهای قلبی، ضدافسردگی، یا ضدسرطان را افزایش دهند؛ گاهی آن‌قدر شدید که منجر به مسمومیت کبدی ‌شود.

این تعاملات همیشه به معنای افزایش خطر نیست، و در برخی موارد حتی می‌تواند به سود درمان باشد. برای مثال، پژوهشگران دریافته‌اند که رژیم غذایی کم‌قند می‌تواند کارایی بعضی داروهای ضدسرطان را بالا ببرد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که غذا فقط یک عامل مزاحم نیست، بلکه می‌تواند به ابزار تقویت درمان دارویی بدل شود.

با این حال، پیچیدگی متابولیسم انسان و تنوع فراوان غذاها و داروها باعث شده بررسی تمام ترکیبات ممکن عملاً غیرممکن باشد. نهادهای بهداشتی-پزشکی داروها را تنها با دو وضعیت «ناشتا» یا «پس از وعده پُرچرب» آزمایش می‌کنند، اما هزاران ترکیب بالقوه ناشناخته باقی مانده است.

هرچند هنوز راه درازی تا شناخت کامل این تعاملات باقی مانده است، اما آینده‌ای را می‌توان تصور کرد که پزشکان نه‌فقط دارو، بلکه رژیم غذایی خاصی را نیز برای هر بیمار تجویز کنند تا اثر درمان بهینه شود. تا آن زمان، بهترین کار پرهیز از ترکیبات پرخطر شناخته‌شده است؛ مثلاً دوری از ترکیب آب انار با ویاگرا، یا پرهیز از مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک با شیر و ماست.