وقتی بوی کباب در پارکها برای بیژن عبدلکریمی، معیار توسعه می‌شود

علی قاینی

دکتر گفته مردم اینقدر وضعشان خوب شده است که قادرند با گوشت کیلویی خدا تومن کباب بزنند به بدن و لابد نوشابه یشان هم به راه است اما چون نوشابه بو ندارد انرا بو نکشیده و گرنه
به آن هم اشاره میکرد! 

آقای دکتر اگر فحش هم بو داشت متوجه میشدید که نه پارکها که کل ایران پر شده از بوی فحش به دکتری که بوی کباب در پارکی از پارکها را شاخص رفاه و توسعه قرار داده و نمک به زخم مردمی زده که فریادشان از تورم و گرانی به اسمان بلند است.

کسی که برای خوش آمد کسانی از آبادان فاحشه خانه میسازد قطعا میتواند برای خوش امد همانها از بوی کباب که از منقل طبقه ای مرفه بلند شده سند توسعه بسازد...

بیژن عبدالکریمی نمونه‌ی یک چپ کتاب‌خوانِ دانشگاه‌رفته‌ی ایرانی‌ست. در وضعیت تلخ معیشتی مردم ایران، بوی کباب را شاخص خوشبختی ایرانیان می‌پندارد. pic.twitter.com/HMGP8m34dF

— فلات ایران (@IranianPlateau) September 11, 2025

بیژن عبدالکریمی، فیلسوف و استاد فلسفه ایرانی، از جمله چهره‌هایی است که در سال‌های اخیر به دلیل مواضع و دیدگاه‌های خود در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با حواشی و جنجال‌های بسیاری روبرو بوده است. یکی از مهمترین این حواشی، موضع‌گیری‌های انتقادی او نسبت به وضعیت فکری و فرهنگی در ایران است. 

عبدالکریمی که خود را متأثر از فیلسوفانی چون هایدگر و نیچه می‌داند، معتقد است که جامعه ایرانی در یک "غروب زیست‌جهان" به سر می‌برد و به دلیل تفکر دینی و سنتی، قادر به درک جهان مدرن نیست. این تحلیل او، با واکنش‌های تندی از سوی جریان‌های مختلف، به خصوص طیف‌های مذهبی و انقلابی، مواجه شده است که این دیدگاه را نوعی نفی ارزش‌های اسلامی و انقلابی می‌دانند.

یکی دیگر از جنجال‌های بیژن عبدالکریمی، اظهارات او در خصوص وضعیت معیشتی مردم ایران است که در یک مناظره اینترنتی مطرح شد. او با بیان جملاتی مانند "کمتر کشوری است مانند ایران که مردم با چهار دست بارشان را می‌خرند" و "توی پارک‌ها بوی کباب همه جا را برداشته"، مورد انتقاد شدید کاربران فضای مجازی و تحلیلگران اقتصادی قرار گرفت. 

این اظهارات در شرایطی مطرح شد که آمارهای رسمی و غیررسمی، حکایت از کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم و افزایش فقر داشت. منتقدان او را به بی‌خبری از وضعیت جامعه و زندگی روزمره مردم متهم کردند و این جملات را ساده‌انگارانه و توهین‌آمیز خواندند. هرچند عبدالکریمی بعداً تلاش کرد تا منظور خود را روشن کند، اما این صحبت‌ها به یکی از پرحاشیه‌ترین مواضع او تبدیل شد.

همچنین، اخراج او از دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۰ یکی از جنجال‌های بزرگ در کارنامه اوست. این اتفاق در پی سخنرانی او در یک مراسم رسمی رخ داد که به گفته خودش، به دلیل "پرونده‌سازی حقوقی" و "اتهام حمایت از فتنه" صورت گرفت. 

این اخراج، واکنش‌های گسترده‌ای را در میان دانشگاهیان و روشنفکران به دنبال داشت و بسیاری آن را مصداق سرکوب آزادی بیان و اندیشه در محیط‌های آکادمیک دانستند. هرچند حکم اخراج او موقتاً تعلیق شد، اما این ماجرا نشان‌دهنده چالش‌های جدی عبدالکریمی با نهادهای رسمی و حاکمیتی بود و به نوعی تأییدکننده موضع انتقادی او نسبت به ساختارهای قدرت در ایران تلقی شد.

مواضع عبدالکریمی در خصوص مسائل سیاست خارجی و بین‌المللی نیز همواره بحث‌برانگیز بوده است. او در مناظره‌ای با احمد زیدآبادی، با تحلیل متفاوتی از روابط ایران با چین و روسیه، و همچنین مسئله فلسطین و اسرائیل، به شدت مورد نقد قرار گرفت. 

او در این مناظره، ضمن انتقاد از آنچه "خریت" در سیاست خارجی ایران نامید، به نکاتی اشاره کرد که از سوی برخی، به عنوان توهین به حامیان فلسطین و طرفداران جمهوری اسلامی در نظر گرفته شد. این موضع‌گیری‌ها، به ویژه در شرایط پرتنش منطقه، عبدالکریمی را در معرض حملات از سوی هر دو طیف سیاسی و فکری قرار داد.

یکی از جنجالی‌ترین اظهارات بیژن عبدالکریمی، سخنان او درباره شهر آبادان و زنان آبادانی بود. او در یک میزگرد، آبادان پیش از انقلاب را "فاحشه‌خانه سربازان آمریکایی" خواند که این جمله، موجی از خشم و اعتراض را در میان مردم آبادان و فعالان اجتماعی برانگیخت. 

منتقدان این سخنان را توهینی آشکار به زنان این شهر و تاریخ مقاومت مردم آن در دوران جنگ دانستند. هرچند عبدالکریمی بعداً تلاش کرد تا با ارائه توضیحاتی، منظور خود را صرفاً تحلیل تاریخی و فرهنگی بداند، اما این اظهارات به شدت به اعتبار او لطمه زد و نشان داد که چگونه یک سخن نسنجیده می‌تواند حواشی گسترده‌ای ایجاد کند.

موضع‌گیری‌های عبدالکریمی در قبال جریان روشنفکری و اپوزیسیون ایرانی نیز از دیگر موارد حاشیه‌ساز در کارنامه اوست. او روشنفکران را به "ساده‌اندیشی" و "فقدان درک عمیق از واقعیت" متهم می‌کند و معتقد است که آنها با رویکردهای ایدئولوژیک و سیاسی، از درک ریشه‌های بحران‌های جامعه ناتوانند. 

این انتقادات، واکنش تند بسیاری از چهره‌های فکری و سیاسی را به دنبال داشته و باعث شده است که او به عنوان فردی "در میانه" یا "آستانه‌ای" شناخته شود که هم حاکمیت و هم اپوزیسیون را به چالش می‌کشد؛ موضعی که در فضای قطبی‌شده سیاسی ایران، برای او دردسرهای بسیاری ایجاد کرده است.

به طور کلی، می‌توان گفت که بیژن عبدالکریمی با اتخاذ موضعی مستقل و انتقادی، همواره در کانون توجه و بحث قرار داشته است. او به دلیل تلاش برای تحلیل مسائل ایران از منظر فلسفی و خارج از چارچوب‌های سیاسی رایج، هم مورد تحسین قرار گرفته و هم از سوی جریان‌های مختلف مورد حمله و انتقاد قرار گرفته است. 

حواشی پیرامون او، از اخراج از دانشگاه گرفته تا اظهارات جنجالی درباره مسائل اجتماعی و سیاسی، نشان‌دهنده آن است که اندیشه و گفتار او، در فضای فکری ایران، به سادگی قابل هضم نیست و همواره با واکنش‌های تند و گسترده‌ای روبرو می‌شود.