وقتی اعتبار ایرانی بودن به اندازه ۱۰۰ یورو هم نیست؛ روایت تحقیر شدن معاون وزیر اقتصاد

با پاسپورت سیاسی ۱۰۰ یورو نتوانستم تبدیل کنم

هادی خانی، معاون وزیر اقتصاد، گفت در جریان یک سفر خارجی با پاسپورت سیاسی هنگام تلاش برای تبدیل تنها ۱۰۰ یورو، به او اعلام شد که جمهوری اسلامی در فهرست کشورهای پرخطر از نظر مبادلات مالی قرار دارد و تبدیل ارز او دو هفته زمان خواهد برد.

او در برنامه «گفتگوی ویژه خبری» صدا و سیما افزود مقام‌های محلی از او درباره منشا پول و هدف استفاده از آن پرس‌وجو کردند و در نهایت با واسطه‌گری یک تبعه آن کشور توانست مبلغ را تبدیل کند.

هادی خانی، معاون وزیر اقتصاد، گفت در جریان یک سفر خارجی با پاسپورت سیاسی هنگام تلاش برای تبدیل تنها ۱۰۰ یورو، به او اعلام شد که جمهوری اسلامی در فهرست کشورهای پرخطر از نظر مبادلات مالی قرار دارد و تبدیل ارز او دو هفته زمان خواهد برد. او در برنامه «گفتگوی ویژه خبری» صدا و سیما… pic.twitter.com/C8lyF3lvqo

— independentpersian (@indypersian) September 1, 2025

دلایل و پیامدهای از دست رفتن اعتبار ایرانیان در خارج از کشور 
اعتبار و منزلت یک ملت در صحنه بین‌المللی، تنها به قدرت اقتصادی یا نظامی آن بستگی ندارد، بلکه برآیند سیاست‌های داخلی و خارجی یک دولت، رفتار شهروندانش و جایگاه آن کشور در نظم جهانی است. پس از انقلاب ۱۳۵۷، مسیر اعتبار بین‌المللی ایران دستخوش تغییرات بنیادینی شد که پیامدهای آن تا به امروز نیز گریبان‌گیر ایرانیان، چه در داخل و چه در خارج از کشور، است. این تغییرات، از سیاست‌های دولتی گرفته تا تحریم‌های گسترده، منجر به کاهش چشمگیر اعتبار گذرنامه ایرانی و دشواری‌های بی‌شماری برای شهروندان شده است. این روند نه تنها به جایگاه بین‌المللی ایران آسیب زده، بلکه زندگی روزمره میلیون‌ها ایرانی را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است.

یکی از بارزترین نشانه‌های این کاهش اعتبار، ارزش گذرنامه ایرانی است. در حالی که پیش از انقلاب، گذرنامه ایران به شهروندان امکان سفر بدون ویزا به ده‌ها کشور اروپایی و آسیایی را می‌داد، امروزه این سند مسافرتی در میان ضعیف‌ترین پاسپورت‌های جهان قرار دارد. این امر نه تنها سفر برای مقاصد گردشگری یا تحصیلی را دشوار کرده، بلکه به یک کابوس بوروکراتیک برای کسانی تبدیل شده که به دنبال کسب ویزا برای درمان، کار یا دیدار با خانواده هستند. هر روز، ایرانیان مجبورند با پروسه‌های طولانی، مدارک پیچیده و هزینه‌های بالا دست و پنجه نرم کنند و اغلب با درخواست‌های رد شده مواجه می‌شوند. این شرایط، احساس حقارت و ناامیدی را در میان شهروندان تقویت می‌کند.

مشکلات در انتقال پول یکی دیگر از چالش‌های بزرگ است که به طور مستقیم از سیاست‌های دولت و تحریم‌های بین‌المللی نشأت می‌گیرد. تحریم‌های بانکی گسترده، دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی را به شدت محدود کرده است. در نتیجه، ایرانیان خارج از کشور نمی‌توانند به راحتی از طریق بانک‌ها پول به ایران بفرستند یا از ایران دریافت کنند. این وضعیت، افراد را مجبور به استفاده از صرافی‌های غیررسمی و پرخطر کرده که نه تنها هزینه‌های گزافی دارند، بلکه امنیت مالی آنها را نیز به خطر می‌اندازند. این محدودیت‌ها، زندگی دانشجویان، مهاجران و خانواده‌هایشان را به شدت تحت فشار قرار داده و امکان کمک مالی به عزیزانشان در داخل کشور را از بین برده است.

سیاست‌های خارجی تهاجمی و تنش‌های مداوم با کشورهای غربی نیز نقش مهمی در کاهش اعتبار ایرانیان ایفا کرده است. از آنجا که دولت ایران به عنوان یک عامل بی‌ثبات کننده در منطقه شناخته می‌شود، شهروندانش نیز به طور ناعادلانه مورد بدبینی و سوءظن قرار می‌گیرند. این نگاه منفی، صدور ویزا را برای ایرانیان در بسیاری از کشورها دشوارتر ساخته و در برخی موارد، حتی به برخوردهای تبعیض‌آمیز با آنها منجر شده است. دولت‌ها و نهادهای خارجی، ایرانیان را نه بر اساس شخصیت فردی‌شان، بلکه بر اساس ملیتشان قضاوت می‌کنند، و این امر احساس بی‌پناهی و بی‌اعتمادی را در میان آنها تقویت می‌کند.

علاوه بر این، مشکلات مربوط به پاسپورت و مدارک هویتی، یکی دیگر از مصائب ایرانیان خارج از کشور است. در بسیاری از موارد، ایرانیان مقیم خارج از کشور برای تمدید پاسپورت یا انجام امور کنسولی خود با مشکلات بوروکراتیک و طولانی روبرو هستند. این روند کند و پیچیده، گاهی اوقات منجر به از دست رفتن موقعیت‌های شغلی یا تحصیلی می‌شود و زندگی مهاجران را به حال تعلیق درمی‌آورد. این وضعیت، نشان‌دهنده عدم حمایت کافی دولت از شهروندان خود در خارج از کشور است و این احساس را ایجاد می‌کند که دولت تنها به منافع خود می‌اندیشد و نه به رفاه و آسایش اتباعش.

پیامدهای این شرایط به مشکلات مالی و بوروکراتیک محدود نمی‌شود. این وضعیت به اعتبار اجتماعی و روانی ایرانیان نیز آسیب می‌زند. هنگامی که یک فرد ایرانی در خارج از کشور مجبور به توضیح دلایل مشکلات خود می‌شود، اغلب با نگاهی توأم با ترحم یا بدبینی مواجه می‌شود. این امر عزت نفس و غرور ملی را تضعیف می‌کند و به ایجاد تصویری منفی از ایرانیان در اذهان عمومی جهانی می‌انجامد. این مشکلات، به نوبه خود، باعث انزوای اجتماعی و حتی مشکلات روانی برای بسیاری از مهاجران می‌شود که در تلاشند تا هویت خود را در جامعه‌ای جدید حفظ کنند.

ناکارآمدی دولت در مدیریت روابط خارجی، همچنین باعث شده است که حتی ایرانیانی که به دلایل کاملاً غیرسیاسی از کشور مهاجرت کرده‌اند، به عنوان "دیگری" یا "فراری" تلقی شوند. این نگرش، فرصت‌های همکاری و همبستگی میان ایرانیان داخل و خارج را از بین می‌برد و به جایگاهی دوگانه و بی‌ثبات برای مهاجران منجر می‌شود. در حالی که ایرانیان خارج از کشور می‌توانند سرمایه عظیم انسانی، علمی و اقتصادی برای کشور باشند، سیاست‌های فعلی به گونه‌ای است که این سرمایه را از بین می‌برد و آنها را از وطنشان دورتر می‌کند.

در نهایت، این وضعیت نتیجه یک چرخه معیوب است. سیاست‌های دولت، منجر به تحریم‌های بین‌المللی و کاهش اعتبار می‌شود. این تحریم‌ها و کاهش اعتبار، زندگی شهروندان را دشوار می‌کند. شهروندان نیز در تلاش برای بهبود شرایط زندگی خود، به مهاجرت روی می‌آورند. این مهاجرت، خود منجر به افزایش فاصله میان مردم و دولت می‌شود و امکان ایجاد تغییرات مثبت را کاهش می‌دهد. این چرخه، نه تنها به ضرر ایرانیان در خارج از کشور است، بلکه به طور مستقیم بر رفاه و آینده ایرانیان در داخل کشور نیز تأثیر می‌گذارد.

باید اذعان داشت که راه حل این معضلات پیچیده و چندوجهی است. در درجه اول، نیاز به تغییرات بنیادین در سیاست‌های داخلی و خارجی دولت ایران وجود دارد تا اعتماد بین‌المللی به این کشور بازگردد. این امر مستلزم دیپلماسی فعال، کاهش تنش‌ها و تعامل سازنده با جامعه جهانی است. همچنین، دولت باید در عمل نشان دهد که به فکر رفاه و آسایش شهروندان خود در داخل و خارج از کشور است و نهادهای مربوطه را برای تسهیل امور کنسولی و مالی تقویت کند.

در پایان، مسئولیت این وضعیت نتیجه یک روند تاریخی و سیاست‌های نادرست است. ایرانیان، چه در داخل و چه در خارج از کشور، قربانی سیاست‌هایی شده‌اند که آنها را از حقوق بدیهی خود محروم کرده است. این مقاله، تلاشی برای به تصویر کشیدن این واقعیت تلخ است که چگونه اعتبار از دست رفته یک ملت، به زندگی روزمره تک تک افراد آن آسیب می‌زند و چگونه این زخم، در صورت عدم درمان، عمیق‌تر خواهد شد.