امامعلی حبیبی، کشتی‌گیر پیشکسوت و اولین مدال‌آور طلایی المپیک ایران درگذشت

حبیبی به جز طلای المپیک در ملبورن، سه بار هم قهرمان جهان شده بودبی بی سی: امامعلی حبیبی، کشتی‌گیر پیشکسوت و اولین مدال‌آور طلایی ایران در تاریخ بازی‌های المپیک، پس از دوره‌ای بیماری در نود و چهار سالگی درگذشت.

حبیبی در المپیک ملبورن سال ۱۹۵۶ اولین مدال طلای ایران را گرفته بود. غلامرضا تختی، اسطوره کشتی ایران، هم در همین دوره دومین مدال طلای ایران را گرفت.

#امامعلی_حبیبی #ببر_مازندران

من با مدال طلا آمدم، با مدال طلا هم باید بروم

ویدیو از کانال تلگرام هیات کشتی مازندران https://t.co/IdjILxkLCU pic.twitter.com/4iu6kegYSe

— ایران - مازندران (@mazandaraniran2) August 24, 2025

دوران کودکی
حبیبی ۵ خرداد ۱۳۱۰ در بابل به دنیا آمد. از کودکی فنون لوچو، کشتی سنتی مازندرانی‌ها، را آموخت و بعدا به‌خوبی از این مهارت در کشتی قهرمانی استفاده کرد.

ننه بیگم ملاباجی، معلم او در مکتب‌خانه، به فنون لوچو وارد بود و پس از پایان کلاس فنون کشتی را به شاگردانش آموزش می‌داد.

آقای حبیبی سال ۱۳۹۶ در مورد تاثیر او در زندگی‌اش به خبرگزاری ایسنا گفت: «ننه بیگم ملاباجی از علاقمندان به کشتی بود که فنون "لوچو" کشتی سنتی مازندرانی‌ها را به خوبی بلد بود؛ همیشه لباس مخصوص کشتی همراهش بود که هنگام تمرین با شاگردانش آن را می‌پوشید و فنون کشتی شامل سه فن "سرزیربغل" " فن کمر" و "زیر دو سر پیچ"را بعد از تمام شدن کلاس مکتب خانه به من آموزش می‌داد. او برایم هم مادر بود، هم دوست، هم معلم.»

امامعلی حبیبی در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد و همراه خانواده به شهر شاهی (قائم‌شهر) مهاجرت کرد. او سپس در کارخانه نساجی قائم‌شهر استخدام شد و در باشگاه همان کارخانه مشغول تمرین کشتی شد.

او در دوران سربازی به خواست فرمانده‌اش در مسابقات کشتی لوچو در ساری شرکت کرد و به نوشته روزنامه همشهری «برای این که وزنش معادل قهرمانان وزن باشد مجبور شد جیب‌هایش را پر از سنگ کند و با این حال پشت همه را به خاک رساند» و قهرمان استان در وزن پنجم شد.
المپیک ملبورن و نخستین مدال طلای ایرانهنگامی که حبیبی برای بار دوم کشتی انتخابی مقابل توفیق را برد، شاه از نزدیک شاهد پیروزی او بود و به او گفت که باید در المپیک طلا بگیردحبیبی سال ۱۳۳۲ در مسابقات قهرمانی کشور به میزبانی اصفهان در جایگاه نخست قرار گرفت. در مسابقات انتخابی المپیک ۱۹۵۶ ملبورن رقیبی نامدار در پیش رو داشت: جهانبخت توفیق، دارنده مدال برنز بازی‌های المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی و برنده نخستین مدال طلای قهرمانی کشتی جهان تاریخ کشتی ایران (۱۹۵۴ توکیو). حبیبی اما با پیروزی مقابل این رقیب نامدار به عنوان نماینده وزن ۶۷ کیلوگرم ایران به المپیک ملبورن رفت.

او در نخستین مسابقه با اوله اندربرگ، برنده چهار طلا و دو نقره کشتی آزاد و فرنگی در مسابقات جهانی و المپیک، روبه‌رو شد و این حریف سوئدی را ضربه فنی کرد. حبیبی در ادامه با پیروزی مقابل حریفانی از مجارستان، فرانسه، ایتالیا و ژاپن به فینال رسید.

او در فینال مقابل علیم‌بیگ بستایف از شوروی ایستاد. حبیبی در بیستمین ثانیه، «یک دست و یک پای مخالف» را اجرا کرد و رقیب را روی پل برد. پل بستایف فقط دو دقیقه دوام آورد و با ضربه فنی مقابل کشتی‌گیر ایرانی شکست خورد. حبیبی که با تب بالا وارد تشک شده بود، قهرمان المپیک شد و بلافاصله بعد از گرفتن مدال، در بیمارستان ملبورن بسترى‌اش کردند.

حبیبی در المپیک ۱۹۶۰ رم هم بخت نخست مدال طلا بود، اما در حالی که ۱۰ امتیاز از حریف آمریکایی‌اش جلو بود، به طرز عجیبی باخت و در رتبه چهارم ایستاد.
نماینده مجلس و هنرپیشه سینماحبیبی در فیلم سینمایی «ببر مازندران» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان، در نقش یک کشتی‌گیر ظاهر شدامامعلی حبیبی سال ۱۳۴۲ نامزد حضور در مجلس شورای ملی شد. همان انتخاباتی که زنان برای اولین بار شرکت کردند و باز برای نخستین بار، اختیارات وزارت کشور درباره انتخابات به فرمانداران و استانداران تفویض شد.

از بین ورزشکاران سرشناس دکتر رهنوردی و غلامرضا تختی هم کاندیدا بودند. تختی به رغم اقبال عمومی گسترده‌ای که داشت با صدور اطلاعیه‌ای انصراف داد. حبیبی از حوزه بابل برای نشستن روی یکی از ۲۰۰ کرسی مجلس انتخاب شد.

دوره چهار ساله مجلس که به پایان رسید، در چهار فیلم سینمایی بازی کرد. «جهنم سفید» و «ببر مازندران» (۱۳۴۷)، «رام کردن مرد وحشی» و «آدم و حوا» (۱۳۴۹).

در «ببر مازندران» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان، نقش یک کشتی‌گیر را ایفا کرد و غیر از او از خانواده کشتی حبیب‌الله بلور، حسین ملاقاسمی و ابوالفضل حسین‌پور هم حضور داشتند.
دستگیری پس از انقلاب
در دهه اول انقلاب اسلامی، حبیبی دردسرهای زیادی را از سر گذراند و بازداشت هم شد و بارها با سوال و جواب روبه‌رو شد.

وقتی خطر محاکمه‌های برق‌آسا رفع شد، رفتار نظام انقلابی با او باز هم مانند عنصری طرد شده بود. رسما دلیلی هم ذکر نمی‌شد که خطای حبیبی چه بوده است.

زمانی که در مازندران برای تماشای مسابقات روستاییان کشور وارد سالن شد، مامورین حراست با خشونت گفتند آنجا را ترک کند. حق تماشای کشتی هم از او سلب شده بود.

امامعلی حبیبی پس از آن بین ایران و آمریکا در سفر بود؛ جایی که سه پسر، دو دختر و نوه‌‌هایش در آن زندگی می‌کنند. او همچنین برای سال‌ها در باغی که در حدفاصل بابل و قائم شهر داشت ساکن بود و باغبانی می‌کرد.