اثرات تغییرات اقلیمی بر عملکرد دستگاه عصبی انسان

العربیه: گرم‌تر شدن زمین، به‌ویژه در قالب موج‌های گرمایی شدید، تنها تهدیدی برای زیست‌بوم یا زیرساخت‌ها نیست، بلکه اثرات عمیقی بر مغز انسان می‌گذارد. گرمای فزاینده عملکرد مغز را مختل کرده و باعث تشدید بیماری‌های عصبی می‌شود. در موج گرمای اروپا در سال 2003، حدود 7 درصد مرگ‌های غیرطبیعی به مشکلات مستقیم عصبی مربوط بودند.

دکتر سانجی سیسودیا، متخصص مغز و اعصاب یونیورسیتی کالج لندن، یکی از پیشگامان مطالعه رابطه تغییرات اقلیمی و عملکرد مغز است. او دریافته که گرما می‌تواند موجب تشدید بیماری‌هایی چون صرع، سکته مغزی، میگرن، انسفالیت، ام‌اس، و حتی اختلالات خلقی و خشونت شود.

مغز برای حفظ دمای ثابت خود نیازمند تنظیم دقیق دمای بدن است. این تنظیم از طریق جریان خون و شبکه‌ای از سازوکارهای عصبی صورت می‌گیرد که در گرمای شدید ممکن است دچار اختلال شوند. این اختلالات می‌توانند در کسانی که از پیش دچار بیماری عصبی هستند شدیدتر باشند، به‌ویژه اگر داروهایی مصرف کنند که تعریق یا تنظیم دما را مختل می‌کند.

افزایش دمای شبانه نیز خواب را مختل کرده و ریسک تشنج، افسردگی، یا فرسودگی عصبی را افزایش می‌دهد. بیماران دچار زوال عقل، به‌ویژه سالمندان، در روزهای گرم بیشتر در معرض بستری شدن یا مرگ قرار می‌گیرند، زیرا توانایی کمتر و حافظه ضعیف‌تری برای مقابله با گرما دارند.

شواهدی از افزایش زایمان‌های زودرس در گرمای شدید وجود دارد، که می‌تواند به تاخیر رشد عصبی نوزادان منجر شود. همچنین گرما ممکن است سد خونی-مغزی را تضعیف کند، و راه را برای ورود ویروس‌ها و سموم به بافت مغز هموار کند. گسترش پشه‌هایی مانند آئدس، ناقل ویروس‌هایی همچون زیکا و دنگی، به‌واسطه گرمای بیشتر، این تهدید را تقویت می‌کند.

پزشکان هشدار می‌دهند که آنچه امروز در افراد مبتلا به اختلالات عصبی می‌بینیم، در آینده به دلیل گرمایش زمین ممکن است دامنگیر افراد سالم نیز بشود؛ چرا که برخی افراد به‌صورت ژنتیکی نسبت به گرما آسیب‌پذیرترند، و این حساسیت‌ها با تغییرات اقلیمی آشکار خواهند شد.

کارشناسان تاکید می‌کنند که برای محافظت از گروه‌های آسیب‌پذیر باید شناسایی دقیق‌تری از الگوهای آسیب‌پذیری انجام شود، و راهکارهایی مانند هشدارهای زودهنگام و حمایت اقتصادی از کارگران روزمزد تدوین شود. با ورود به عصر «جوشش جهانی» به‌گفته دبیرکل سازمان ملل، مغز بشر در خط مقدم آسیب‌پذیری قرار گرفته است.