معاون وزیر خارجه ایران: به راحتی از موضوع زنگزور نمی‌گذریم

دویچه وله: معاون سیاسی وزیر خارجه ایران می‌گوید، جمهوری اسلامی به راحتی از موضوع زنگزور نمی‌گذرد. دو نماینده مجلس شورای اسلامی نیز کریدور زنگزور را تهدیدی برای امنیت مرزی ایران دانسته‌اند. این گذرگاه قرار است "مسیر ترامپ" نام گیرد.

علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، شامگاه شنبه ۱۸ مرداد (۹ آگوست) با اشاره به توافق اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان و طرح اخیر رئیس جمهوری آمریکا برای "اجاره ۹۹ ساله" کریدور زنگزور گفت: «جمهوری اسلامی به راحتی از موضوع زنگزور نمی‌گذرد.»

باقری کنی که در تلویزیون جمهوری اسلامی سخن می‌گفت، افزود: «وزارت خارجه روسیه هم در این خصوص موضع گرفته است. سایر کشورها نیز در این زمینه ساکت نخواهند نشست.»

اظهارات باقری کنی از نخستین واکنش‌های تند یک مقام رسمی دستگاه دولتی و دیپلماسی جمهوری اسلامی به توافق اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای پایان دادن به مخاصمه دو کشور و توافق بر سر افتتاح گذرگاه زنگزور محسوب می‌شود.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، نیز پیش‌تر از تغییر مرزهای این کشور با کشورهای همسایه، به عنوان "خط قرمز" جمهوری اسلامی نام برده بود.

پیش از باقری کنی، برخی مقام‌های دیگر، از جمله علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، به این توافق واکنش نشان دادند. ولایتی کریدوری را که قرار است "مسیر ترامپ" نام‌گذاری شود "گورستان مزدوران ترامپ" توصیف کرده و افزوده بود که ایران همواره با ایجاد چنین کریدوری مخالف بوده است.

اما به نظر می‌رسد مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی، از جمله رهبر آن علی خامنه‌ای، که پیش‌تر به صراحت با احداث گذرگاه زنگزور مخالفت کرده بودند، پس از توافق اخیر در واشنگتن، لحن ملایم‌تری اختیار کرده‌اند.

مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران، اخیرا گفته بود که "در صورت داشتن روابط خوب با همسایگان، نیازی به نگرانی درباره ایجاد کریدور زنگزور نیست". او تأکید کرده بود که باید با کاهش حساسیت‌ها و توسعه همکاری‌های مرزی، به "گسترش تعاملات سازنده" اندیشید.

برخی کارشناسان و مقام‌های جمهوری اسلامی، با وجود ناروشنی در خصوص جزئیات گذرگاه مزبور، این نگرانی را مطرح می‌کنند که ممکن است با افتتاح کریدور زنگزور که قرار است جمهوری آذربایجان را به نخجوان وصل کند و کنترل آن نیز برای ۹۹ سال در اختیار یک شرکت آمریکایی قرار گیرد، مسیر ایران به اروپا مسدود شود.
بروجردی: حضور کشوری دیگر در کنار مرزها را نمی‌پذیریم
علاوه بر باقری کنی، علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز امروز یکشنبه ۱۹ مرداد، گفت: «به هیچ‌وجه تغییرات جغرافیای سیاسی مرزها را نمی‌پذیریم.»

بروجردی افزود: «آنچه از نظر ما رسمیت دارد، خاک ارمنستان در کنار مرز ایران است لذا حضور کشور دیگری را به عنوان تغییر حاکمیت در کنار مرزهایمان قبول نداریم.»

این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، از این هم فراتر رفت و نگران از "نقض تمامیت ارضی ارمنستان"، گفت: «اگر در آن‌جا گذرگاهی هم تعریف شده و به بهره‌برداری برسد، نباید به هیچ‌وجه ناقض اصل مهم تمامیت ارضی ارمنستان باشد.» بروجردی افزود: «فکر می‌کنم خود کشور ارمنستان نیز بیش از هر کشور دیگری نسبت به این مسئله حساسیت دارد.»

این نماینده طیف موسوم به اصولگرا، همچنین تأکید کرد: «اگر آن‌ها بخواهند حتی در قالب یک شرکت هم حضور داشته باشند، می‌توانند مخل امنیت منطقه به شمار آیند. طبیعتا ما هم اجازه نخواهیم داد که امنیت مناطق مرزی‌مان دچار آسیب شود.»
"قره‌باغ را منطقه اسلامی و ارمنستان را متجاوز معرفی کردیم"
هم‌زمان گغارد منصوریان، نماینده مسیحیان ارامنه اصفهان و جنوب کشور در مجلس شورای اسلامی، گذرگاه زنگزور را "کریدور تورانی و صهیونیستی" نامید که هدف آن، به گفته او، "فشار بر حاکمیت ایران، تمامیت ارضی و امنیت ملی" ایران است.

این نماینده مجلس همچنین عنوان کرد: «ممکن است مسائلی در پشت صحنه اتفاق افتاده باشد و در ملاقات سه‌ساعته ویتکاف با پوتین شاید این موضوع هم مطرح شده باشد.»

این نماینده مسیحی مجلس شورای اسلامی، همچنین با لحنی گلایه‌آمیز، از موضع جمهوری اسلامی در مناقشه قفقاز انتقاد کرد و گفت: «حقیقت این است که در جنگ سال ۲۰۲۰ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، ما به صراحت از جمهوری آذربایجان حمایت کردیم و فراموش نکنیم امام جمعه‌های استان‌های آذری‌زبان بیانیه‌ای صادر کردند و منطقه قره‌باغ را به‌عنوان منطقه اسلامی و ارمنستان را متجاوز معرفی کردند.»

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، جمعه گذشته میزبان سران جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید بود که در جریان آن توافق‌نامه صلح میان دو کشور به امضا رسید؛ دیداری که ترامپ از آن به عنوان "نشستی تاریخی" یاد کرد.

طبق اعلام کاخ سفید، دو کشور منطقه قفقاز جنوبی همچنین توافق‌نامه‌ ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل را امضا کردند که "مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی" نام‌گذاری شده است.

این گذرگاه قرار است جمهوری آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان که متعلق به جمهوری آذربایجان است، وصل کند. این دو منطقه، با نواری به عرض ۳۲ کیلومتر از خاک ارمنستان، از یکدیگر جدا شده‌اند؛ موضوعی که همواره مانعی بزرگ بر سر راه مذاکرات صلح میان دو کشور بوده است.