دولت پزشکیان لایحه «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» را از مجلس پس گرفت

بی بی سی: پس از انتقادهای بسیار به لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» که به مجلس ارسال شده بود، هیئت دولت ایران استرداد این لایحه را در جلسه امروز خود تصویب کرد.

درخواست استرداد این لایحه در آخرین فرصت قانونی در هیئت دولت تصویب شد چرا که طبق قانون پس از تصویب دو فوریت طرح در مجلس، دولت تنها ۷۲ ساعت برای درخواست استرداد لایحه فرصت دارد.

دو فوریت این طرح روز یکشنبه پنج مرداد در مجلس با ۲۰۵ رأی موافق، ۴۹ رأی مخالف و سه ممتنع تصویب شده بود.

بر اساس ماده ۱۳۴ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، استرداد لوایح قانونی پیش از تصویب کلیات آنها در مجلس، با تصویب هیئت وزیران و نامه رسمی رئیس‌جمهوری ممکن است. در این حالت صرفاً گزارش استرداد در صحن علنی اعلام می‌شود و نیازی به رأی‌گیری در مجلس وجود ندارد.

در این لایحه که حتی اعتراض حامیان دولت را در پی داشت، مجازات‌های سختگیرانه‌ای از جمله برای «منتشرکنندگان اخبار خلاف واقع در فضای مجازی» در نظر گرفته شده بود.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، روز چهارشنبه هشت مرداد با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت: «در راستای حفظ انسجام ملی و تاکید رئیس‌جمهور استرداد لایحه فضای مجازی در جلسه امروز دولت مصوب شد.»

الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، هم به خبرگزاری ایسنا گفت که با توجه به نقدهایی که به «لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» شد، در جلسه امروز هیئت دولت استرداد این لایحه تصویب شد.

آقای حضرتی گفت: «همانطور که رئیس‌جمهور پزشکیان بارها تاکید کرده است، این دولت برای خدمت به مردم آمده است و کاری نخواهد کرد که موجب نگرانی و ناراحتی آنان شود.»

بنابر اعلام معاونت حقوقی ریاست جمهوری، لایحه «انتشار اخبار خلاف واقع در فضای مجازی» را قوه قضائیه در مهرماه ۱۴۰۲ تهیه کرده و به‌عنوان لایحه قضائی به دولت ارسال کرده بود.

پس از ارسال این لایحه به دولت، بررسی آن از دی‌ماه ۱۴۰۳ آغاز شد و پس از تصویب آن در دولت و ارسال به مجلس در مرداد ۱۴۰۴، دو فوریت آن در تاریخ پنج مرداد به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
لایحه «صیانت ۲»
استرداد این لایحه که بین منتقدان به لایحه «صیانت ۲» مشهور شده بود، با استقبال حامیان دولت روبرو شده است.

احسان چیت‌ساز، معاون وزیر ارتباطات، در واکنش به تصویب استرداد این لایحه در شبکه ایکس نوشت: «صدای جامعه مدنی، متخصصان و مردم شنیده شد. وقتی مطالبه‌گری مستدل، صریح و متحد باشد، نتیجه می‌دهد.»

صادق حسینی، فعال اقتصادی نزدیک به دولت، هم در شبکه ایکس نوشت: «آقای پزشکیان انتقادات را شنید و به آن توجه کرد و لایحه ننگین صیانت‌ ۲ را پس گرفت. فرق او با آن دیگری‌ها همین است؛ با مردم لج نمی‌کند.»

عمادالدین باقی، فعال مدنی، هم در شبکه ایکس چنین اظهار نظر کرد: «توجه به نظرات کارشناسی و افکار عمومی توسط دکتر پزشکیان و استرداد لایحه‌ای پراشکال از لحاظ حقوقی ستودنی است هرچند این که چرا لایحه بدون مطالعه کافی ارجاع شد قابل بررسی است.»

عده‌ای دیگر از منتقدان و حامیان دولت هم بازپس‌گیری لایحه را تنها «جبران اشتباه» خوانده‌اند و خواستار عمل کردن دولت به وعده‌های انتخاباتی‌اش در مورد رفع فیلترینگ و آزادی فضای مجازی شده‌اند.

تصویب این لایحه در دولت انتقاد شدید حقوقدانان و کارشناسان و حتی عده‌ای از نمایندگان مجلس را در پی داشت.

فرید موسوی، نماینده مجلس روز یکشنبه پنج مرداد در جلسه بررسی دوفوریت این طرح در مجلس، ضمن ابراز تعجب از تصویب آن در دولت گفت: «چه تضمینی وجود دارد که این لایحه به ابزاری برای سرکوب صدای مستقل، محدودسازی رسانه‌های منتقد یا برخوردهای سلیقه‌ای با کاربران فضای مجازی تبدیل نشود؟»

کامبیز نوروزی، حقوقدان، هم در پی ارسال این طرح به مجلس به سایت خبری دیده‌بان گفته بود: «این لایحه همان طرح صیانت است در لباس مبدل. هرچند این لایحه عیناً تکرار طرح صیانت نیست اما در محتوا و هدف همان مسیر را دنبال می‌کند.»

به گفته او، طرح صیانت طرحی بسیار مفصل با حدود ۴۰۰۰ کلمه و ساختار پیچیده‌ای بود که نهادهای متعددی را پیش‌بینی می‌کرد اما «این لایحه به‌ظاهر ساده‌تر و فاقد پیچیدگی‌های اجرایی طرح صیانت است و همین سادگی، آن را خطرناک‌تر می‌کند.»

طرح «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» که به طرح صیانت مشهور شد در روز سوم اسفند ۱۴۰۰، در کمیسیون مشترک مجلس تصویب شد اما یک روز بعد هیئت رئیسه مجلس این مصوبه را به دلیل ایرادات شکلی در چگونگی بررسی طرح لغو کرد.