محمدامین مهدوی شایسته، متهم به جاسوسی برای اسرائیل، اعدام شد

عکسی که قوه قضاییه روز اعدام محمد امین مهدوی شایسته از او منتشر کردرادیو فردا: قوه قضاییه جمهوری اسلامی صبح دوشنبه دوم تیرماه از اعدام محمد امین مهدوی شایسته که از آذرماه ۱۴۰۲ زندانی شده بود، به اتهام «همکاری اطلاعاتی به نفع اسرائیل» خبر داد.

این سومین حکم اعدام مرتبط با اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» در ایران است که طی ۱۰ روز جنگ جاری بین اسرائیل و ایران اجرا می‌شود.

براساس گزارش‌های قبلی منابع حقوق بشری، محمدامین مهدوی شایسته متولد ۱۳۷۷ و ساکن تهران ۱۳ آذر ۱۴۰۲ توسط مأموران وزارت اطلاعات بازداشت شد و پس از «حدود سه ماه بازجویی‌ و شکنجه‌» به سالن یک بند ۴ زندان اوین که مختص نگهداری متهمان مرتبط با جاسوسی است، منتقل شد.

پیشتر اتهامات او «توهین به مقدسات اسلام و همکاری با اسرائیل» عنوان شده بود و آخرین جلسه محاکمه او نیز اواخر شهریور ۱۴۰۳ در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی برگزار و پس از مدتی حکم اعدام او صادر شد.

منابع حقوق بشری می‌گویند درخواست فرجام‌خواهی او از ۲۴ آذر پارسال در دیوان عالی کشور ثبت شده بود و «شواهد بسیاری در این پرونده موجود بود که می‌توانست به نقض دادنامه صادره‌شده منجر شود».

جمهوری اسلامی سه روز پس از شروع حمله اسرائیل به ایران، ۲۶ خرداد، شهروندی به نام اسماعیل فکری را «به اتهام همکاری اطلاعاتی و جاسوسی» برای اسرائیل اعدام کرد.

اسماعیل فکری که هیچ تصویری هم از او منتشر نشده، آذرماه ۱۴۰۲ بازداشت شده بود و نهادهای حقوق بشری چند هفته پیش از اعدام او گزارش داده بودند که با تأیید احکام اعدام او و محسن لنگرنشین، آن‌ها از زندان اوین به زندان قزل‌حصار کرج منتقل شده‌اند.

روز گذشته یکم تیرماه نیز قوه قضائیه اعلام کرد که شهروندی به نام مجید مسیبی را که به‌عنوان «عامل سرویس جاسوسی» اسرائیل دستگیر و محاکمه شده بود، اعدام کرد؛ اما جزئیات بیشتری در مورد زمان بازداشت و پرونده او ارائه نکرد.

این در حالی است که در روزهای اخیر نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی خبرهای متعدد و پرشماری از بازداشت تعداد بسیاری شهروندان با اتهام جاسوسی و ارتباط با موساد منتشر کرده‌اند؛ هرچند هیج مستنداتی در این باره منتشر نکرده‌اند و تنها در مواردی صحنه‌هایی از «اعترافات اجباری» به‌صورت کلی و مبهم و با پوشاندن چهره‌ها منتشر کرده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل ۳۱ خردادماه با اشاره به بازداشت ده‌ها نفر در ایران طی روزهای اخیر به اتهام «همکاری» با اسرائیل، از مقام‌های جمهوری اسلامی خواست تا آن‌ها را از «ناپدیدسازی قهری، شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها» مصون نگه دارند.

این سازمان همچنین اظهارات مقامات ایران مبنی بر محاکمه سریع و اعدام بازداشت‌شدگان را «تکان‌دهنده» خواند و خواستار توقف اعدام‌های خودسرانه در ایران شد.

عفو بین‌الملل از جمله به سخنان چند روز پیش غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اشاره کرد که گفته بود اگر فردی به خاطر «ارتباط یا همکاری با رژیم [اسرائیل]» بازداشت شد، باید «خیلی ضربتی و با توجه به شرایط جنگی، زود محاکمه شود، زود اعلام شود و زود هم مجازات شود».

نگرانی از افزایش موج اعدام‌های متهمان به جاسوسی برای اسرائیل
دویچه وله: در پی حملات نظامی اسرائیل به ایران از تاریخ ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) مقامات جمهوری اسلامی موج جدیدی از بازداشت‌ها را به اتهام "جاسوسی" یا "همکاری با اسرائیل" آغاز کرده‌اند. به گفته سازمان عفو بین‌الملل، در این بازداشت‌ها نه تنها اصول دادرسی عادلانه نادیده گرفته می‌شود، بلکه خطر شکنجه، ناپدیدسازی قهری واجرای حکم اعدام بر اساس "اعترافات اجباری" افزایش یافته است.

روز ۱۶ ژوئن، فردی به نام اسماعیل فکری در زندان قزل‌حصار کرج پس از یک محاکمه ناعادلانه اعدام شد. این اقدام در حالی صورت گرفت که مقامات قضایی ایران از اجرای محاکمه‌های فوری و صدور احکام سنگین خبر داده‌اند. 

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه، در تاریخ ۱۵ ژوئن با صدور دستورالعملی خواستار برخورد "سریع و قاطع" با افراد متهم به همکاری با اسرائیل شد.

اعدام مجید مسیبی و نگرانی درباره سرنوشت ده‌ها زندانی
همزمان با گزارش‌های بین‌المللی، خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه ایران، روز دوشنبه اعلام کرد که مجید مسیبی، "جاسوس اسرائیل"، اعدام شده است. بنا بر این گزارش، او طی همکاری با موساد، اطلاعات طبقه‌بندی‌شده، مکان‌های حساس کشور و مشخصات برخی افراد را به این سرویس جاسوسی ارائه کرده و در مقابل آن پاداشی به شکل رمزارز دریافت کرده بود.

سازمان عفو بین‌الملل هشدار داده که خطر اجرای اعدام برای دست‌کم هشت زندانی دیگر نیز وجود دارد. از جمله این افراد می‌توان به احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی محبوس در زندان اوین اشاره کرد که در سال ۲۰۱۷ پس از "اعترافات تحت شکنجه" به اتهام "افساد فی‌الارض" به اعدام محکوم شد.

 سایر زندانیان در معرض خطر عبارتند از: افشین قربانی میشانی، آزاد شجاعی، ادریس عالی، رسول احمد رسول (شهروند عراقی)، محمد امین مهدوی شایسته، روزبه ودی، و شاهین بسامی.

عفو بین‌الملل تأکید کرده که احکام اعدام این افراد توسط دیوان عالی کشور تأیید شده و خطر اجرای آن‌ها در روزها یا هفته‌های آینده جدی است.

قانونی برای گسترش اعدام و سرکوب آزادی بیان
در اقدامی دیگر، مجلس ایران روز ۱۷ ژوئن طرحی را به تصویب رساند که راه را برای صدور احکام اعدام در پرونده‌های مرتبط با جاسوسی یا همکاری با "دولت‌های متخاصم" از جمله اسرائیل و ایالات متحده هموار می‌کند. بر اساس قوانین موجود، جاسوسی به تنهایی مجازات زندان دارد و برای صدور حکم اعدام، دادستان‌ها باید چند اتهام را ترکیب کرده و به عنوان "افساد فی‌الارض" مطرح کنند. طرح جدید اما این مسیر را ساده‌تر می‌سازد و جاسوسی را به‌طور مستقیم مشمول مجازات اعدام قرار می‌دهد.

شورای عالی امنیت ملی نیز با صدور بیانیه‌ای هشدار داده که هرگونه اقدام در جهت "تطهیر چهره اسرائیل"، "نشر شایعات"، "تحریک مردم علیه امنیت ملی" یا "ایجاد تفرقه مذهبی و قومی" با مجازات مرگ روبرو خواهد شد.

سازمان عفو بین‌الملل ضمن ابراز نگرانی شدید از این تحولات، خواستار توقف فوری تمام طرح‌های اعدام، لغو احکام موجود و رعایت اصول محاکمه عادلانه شده است. 

این سازمان همچنین تأکید کرده که مجازات اعدام، به‌ویژه در مواردی که شامل قتل عمد نمی‌شود، بر اساس قوانین بین‌المللی ممنوع بوده و مصداق "مجازاتی بیرحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز" است.