۴۴ سال انتظار برای یک آغوش؛ ماجرای مادری که دخترش را در آمریکا یافت

خانم هان در اولین دیدار با دخترشبی بی سی: آخرین خاطره‌ای که هان تای‌سون از کودکی دخترش دارد به ماه مه سال ۱۹۷۵ در خانه‌شان در سئول باز‌می‌گردد.

خانم هان به یاد می‌آورد من می‌خواستم به بازار بروم و از کیونگ‌ها پرسیدم «همراه من می‌آیی؟» و او گفت «نه من می‌خواهم با دوستانم بازی کنم».

«وقتی برگشتم او رفته بود».

خانم هان به مدت ۴۴ سال دیگر دخترش را ندید. وقتی دوباره با هم دیدار کردند، کیونگ‌ها زنی میان‌سال بود با نام لاری بیندر، ساکن آمریکا، که شناسایی او دشوار بود.

خانم هان ادعا می‌کند کیونگ‌ها از نزدیکی خانه‌شان ربوده شده، به پرورشگاه و سپس به‌طور غیرقانونی به ایالات متحده منتقل شده تا خانواده‌ای آمریکایی او را بزرگ کنند. او اکنون از دولت کره جنوبی به دلیل قصور در جلوگیری از این فرزندخواندگی غیرقانونی شکایت کرده است.

خانم هان یکی از صدها نفری است که در سال‌های اخیر علیه برنامه فرزندخواندگی برون‌مرزی کره جنوبی با اتهاماتی چون کلاهبرداری، فرزندخواندگی‌های غیرقانونی، آدم‌ربایی و قاچاق انسان اقدام حقوقی کرده‌اند.

هیچ کشوری به اندازه کره جنوبی در چنین بازه‌ای این تعداد کودک را به فرزندخواندگی به خارج از کشور نفرستاده است. از زمان آغاز این برنامه در دهه ۱۹۵۰، حدود ۱۷۰ هزار تا ۲۰۰ هزار کودک، عمدتاً به کشورهای غربی، برای فرزندخواندگی فرستاده شده‌اند.

در مارس گذشته، یک تحقیق تاریخی نشان داد چندین دولت متوالی کره جنوبی با عدم نظارت کافی و واگذاری اختیار به آژانس‌های خصوصی برای «صادرات انبوه» کودکان، مرتکب نقض حقوق بشر شده‌اند.

کارشناسان می‌گویند این یافته‌ها مسیر را برای شکایت‌های حقوقی بیشتر هموار می‌کند. خانم هان قرار است ماه آینده در دادگاه حاضر شود.

این پرونده یکی از نخستین نمونه‌های مهم است. خانم هان نخستین مادر زیستی (بیولوژیکی) است که از دولت کره جنوبی درخواست غرامت کرده است. در سال ۲۰۱۹، مردی که در آمریکا به فرزندی پذیرفته شده بود، نخستین فرزندخوانده‌ای بود که در این زمینه شکایت کرد.

سخنگوی دولت در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی اظهار داشت: «عمیقاً با درد و رنج افراد و خانواده‌هایی که در این مدت طولانی از یکدیگر جدا مانده‌اند همدلی می‌کنیم.»

او افزود که پرونده خانم هان را با «تأسف عمیق» بررسی خواهند کرد و بر اساس نتیجه دادگاه، «تمام اقدامات لازم» انجام خواهد شد.

خانم هان، ۷۱ ساله، به بی‌بی‌سی گفت که مصمم است دولت را وادار به پاسخگویی کند: «۴۴ سال جسم و روحم در جستجوی دخترم فرسوده شد. آیا در تمام این مدت کسی از من عذرخواهی کرده است؟ نه، هرگز.»

او و همسرش در این مدت به ایستگاه‌های پلیس و پرورشگاه‌ها مراجعه کرده و از طریق برنامه‌های تلویزیونی از مردم درخواست کمک کرده‌اند. خانم هان می‌گوید: «هر روز خیابان‌ها را در جستجوی دخترم زیر پا می‌گذاشتم تا جایی که از پا می‌افتادم.»

در طول این سال‌ها بارها تصور کرده بود که به دخترش نزدیک شده است. در سال ۱۹۹۰، پس از یکی از درخواست‌های تلویزیونی، زنی را یافت که فکر می‌کرد کیونگ‌هاست و حتی مدتی او را نزد خود نگاه داشت، اما آن زن بعداً اعتراف کرد که دختر او نیست.

در نهایت، موفقیت از راه رسید. در سال ۲۰۱۹، خانم هان عضو گروهی به نام «کامرا ۳۲۵» شد که با استفاده از آزمایش دی ان ای والدین و فرزندخوانده‌های کره‌ای را به هم می‌رساند. این گروه به‌زودی اعلام کرد که تطابقی یافته‌اند: پرستاری در کالیفرنیا به نام لاری بیندر.

پس از چند تماس تلفنی، او به سئول پرواز کرد تا با خانم هان ملاقات کند و آن دو با چشمانی اشک‌بار در فرودگاه همدیگر را در آغوش کشیدند.

هان تای‌سون چندین دهه به دنبال یافتن دخترش کیونگ‌ها بوددر نخستین دیدار، خانم هان دستانش را در میان موهای دخترش فرو برد. او گفت: «من ۳۰ سال آرایشگر بوده‌ام. فقط با لمس موهایش می‌توانستم بگویم که او دخترم است. چون پیش‌تر چند بار به اشتباه فکر کرده بودم که دخترم را یافته‌ام، باید مطمئن می‌شدم.»

اولین حرفی که او به دخترش زد این بود: «من خیلی متأسفم».

او افزود: «احساس گناه می‌کنم که او نتوانسته در دوران کودکی‌اش به خانه بازگردد. مدام فکر می‌کنم چقدر باید تلاش کرده باشد تا مادرش را پیدا کند... دیدار دوباره با او نشان داد که چقدر دلش برای مادرش تنگ شده بود و این دل مرا شکست.»

کیونگ‌ها در گفت‌وگویی با آسوشیتدپرس درباره این دیدار گفته است: «مثل زخمی بود که در قلبم شفا یافت. حالا احساس می‌کنم کامل شده‌ام.» او به درخواست‌های بی‌بی‌سی برای گفت‌وگو پاسخ نداده است.

آن دو سرانجام توانستند قطعات معمای آنچه در آن روز ماه مه ۱۹۷۵ رخ داده بود با هم جور کنند.

کیونگ‌ها که آن زمان شش‌ساله بود، نزدیک خانه مشغول بازی بود که زنی به او نزدیک شد و گفت مادرش را می‌شناسد. آن زن به کیونگ‌ها گفت که مادرش دیگر به او نیازی ندارد و سپس او را به ایستگاه قطار برد.

پس از آنکه با آن زن سوار قطار شد، در ایستگاه پایانی رهایش کردند و پلیس او را به پرورشگاه سپرد. مدت کوتاهی بعد به ایالات متحده فرستاده شد و زوجی در ویرجینیا او را به فرزندی پذیرفتند.

سال‌ها بعد مشخص شد برای او مدارک جعلی تهیه کرده بودند و به عنوان کودک بی‌سرپرستی معرفی‌اش کرده بودند که هیچ اطلاعی از والدینش در دست نیست.

کیونگ‌ها پیش‌تر گفته است: «انگار یک زندگی جعلی داشته باشی و هر آنچه می‌دانستی دیگر حقیقت نداشته باشد.»

و او در این ماجرا تنها نبود.
«تجارت کودکان» از آسیا به غربخانم هان در سال ۲۰۱۹ دخترش را در فرودگاه سئول ملاقات کردبرنامه فرزند‌خواندگی برون‌مرزی کره جنوبی بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳ و در پایان جنگ کره شروع شد زمانی که کشوری به شدت فقیر با حدود ۱۰۰ هزار کودک یتیم و آواره بود.

در آن زمان کمتر خانواده‌ای حاضر بود کودکان دیگر را به فرزندی قبول کند و دولت برنامه فرزند‌خواندگی برون‌مرزی را به عنوان تلاشی بشردوستانه شروع کرد.

این برنامه را به طور کامل آژانس‌های فرزند‌خواندگی خصوصی اداره می‌کردند. در ابتدا تحت نظارت دولت عمل می‌کردند اما در طول زمان این آژانس‌ها آشکارا رفتار خودمدارانه و بی‌اعتنا به قانون در پیش گرفتند.

با رشد نفوذ آن‌ها، در دهه ۱۹۷۰ تعداد کودکان صادرشده افزایش یافت و در دهه ۱۹۸۰ به اوج رسید. تنها در سال ۱۹۸۵ بیش از ۸٬۸۰۰ کودک به خارج از کشور فرستاده شدند.

در غرب تقاضای بالایی برای فرزندخواندگی وجود داشت؛ تولد نوزادان کاهش یافته بود و زوج‌ها به دنبال کودکان از کشورهای دیگر می‌گشتند. تصاویری از آن دوران هواپیماهایی را نشان می‌دهد که صندلی‌هایشان پر از نوزادان کره‌ای بود؛ چیزی که کمیته تحقیق آن را «انتقال انبوه کودکان مانند محموله‌های باری» خوانده است.

در گزارش آمده که در طول پرواز هیچ مراقبتی از کودکان نمی‌شد. در یک مورد در سال ۱۹۷۴، به کودکی که به لاکتوز حساس بود، شیر داده شد و پس از رسیدن به دانمارک جان باخت.

منتقدان مدت‌هاست پرسیده‌اند چرا کشوری مانند کره جنوبی، که اکنون اقتصادی پیشرفته دارد، باید چنین تعداد زیادی کودک را صادر کرده باشد.

در مستند پانورامای بی‌بی‌سی در سال ۱۹۷۶، کره جنوبی یکی از کشورهای آسیایی معرفی شد که کودکان را به غرب می‌فرستد؛ کاری که به تعبیر یکی از ناظران، «از کنترل خارج شده» و به «تجارت کودکان» بدل شده است.

کمیته حقیقت‌یاب گزارش داده که آژانس‌ها سهمیه‌ای برای کودکان تعیین کرده بودند و آژانس‌های کره‌ای نیز این درخواست‌ها را اجرا می‌کردند. نبود قوانین و نظارت باعث شده بود تا این آژانس‌ها پول‌های هنگفتی دریافت کنند و حتی مبالغ پنهانی را به‌عنوان «کمک مالی» مطالبه کنند.
گزارش کمیته حقیقت‌یاب شامل این تصویر از کودکانی است که روی صندلی‌های هواپیما بسته شده‌ بودندبرخی از این کودکان با روش‌هایی غیراخلاقی جمع‌آوری شده بودند. والدینی مانند خانم هان می‌گویند کودکانشان ربوده شدند. هزاران کودک آواره در قالب کمپین‌های «پاکسازی خیابان‌ها» به پرورشگاه‌ها منتقل شدند.

به برخی والدین گفته شد نوزادانشان مرده‌اند، درحالی‌که زنده بودند و در اختیار آژانس‌های فرزندخواندگی قرار گرفتند. آژانس‌ها اغلب رضایت‌نامه‌های قانونی از مادران واقعی نداشتند.

گزارش همچنین نشان می‌دهد آژانس‌ها عامدانه اطلاعات نادرست در اسناد وارد می‌کردند تا فرآیند را سریع‌تر و آسان‌تر کنند. در مواردی، اگر کودکی در طول فرایند جان می‌باخت یا والدین واقعی‌اش پیدا می‌شدند، کودک دیگری با همان مدارک جایگزین می‌شد تا از بازپرداخت پول جلوگیری شود.

این رویه باعث شد بسیاری از فرزندخوانده‌ها سال‌ها بعد هنگام جستجوی والدین زیستی‌شان با مشکلات اساسی مواجه شوند. برخی اسناد ناقص یا جعلی داشتند و حتی هویتشان کاملاً ساختگی بود.

هان بون‌یونگ، از بنیان‌گذاران یک گروه حمایت حقوقی، می‌گوید: «ما قربانی خشونت دولتی هستیم اما مدرکی از آن در دست نیست. نبود سند نباید به معنی فراموشی ما باشد.»

او افزود: «این مسئله‌ای مربوط به حقوق بشر است. آدم‌ربایی و جعل اسناد نمونه‌هایی از خشونت‌هایی است که در این فرایند رخ داده‌اند و باید شناسایی و پاسخ داده شوند.»

اما برخی نقش‌آفرینان این ماجرا همچنان سکوت کرده یا هرگونه تخلفی را انکار می‌کنند.

بی‌بی‌سی با بو چونگ‌ها، مدیر سابق مؤسسه هولت، بزرگ‌ترین آژانس فرزندخواندگی کره، گفت‌وگو کرده است. این آژانس اکنون در مرکز اتهاماتی مانند جعل هویت و فرزندخواندگی غیرقانونی قرار دارد.

آقای بو در نامه‌ای به بی‌بی‌سی هرگونه ارسال کودک با مدارک جعلی را در دوران مدیریت خود انکار کرده و مدعی شده مادرانی مانند خانم هان در واقع کودکانشان را «رها کرده‌اند» نه این‌که ربوده شده باشند.

مدیر فعلی هولت هنوز به درخواست بی‌بی‌سی برای اظهار نظر پاسخ نداده است.

کارشناسان می‌گویند مسئولیت این ماجرا فقط متوجه آژانس‌های خصوصی نیست بلکه دولت هم نقش مستقیم داشته است.

دکتر لی کیونگ اون، پژوهشگر حقوق بین‌الملل در دانشگاه ملی سئول می‌گوید: «دولت با چشم‌پوشی از تخلفات آژانس‌ها، زمینه‌ساز این نقض‌ها بوده است.»

شین پیل‌سیک، پژوهشگر دانشگاه سئوکیونگ نیز معتقد است: «سکان این برنامه در دست دولت بود. آژانس‌ها تنها مجری سیاست‌ها بودند. همین باعث شده هر دو طرف از مسئولیت‌پذیری طفره بروند.»

پژوهش سال گذشته آسوشیتدپرس نشان داد دولت‌های مختلف کره جنوبی با تغییر قوانین، نظارت قضایی را کاهش داده و آن را با قوانین آمریکا هماهنگ کرده‌اند تا فرزندخواندگی خارجی آسان‌تر شود.

اگرچه دولت این برنامه را تلاش بشردوستانه معرفی می‌کند، برخی آن را راهی برای تحکیم روابط دیپلماتیک با کشورهای غربی می‌دانند. در سندی دولتی از سال ۱۹۸۴ آمده که هدف از این سیاست، علاوه بر بهبود زندگی کودکان، «تقویت دیپلماسی میان‌مردمی» بوده است.

دولت کره جنوبی می‌گوید اکنون در پی بازنگری و اصلاح سیستم فرزندخواندگی است. در سال ۲۰۱۲ اصلاحاتی قانونی اعمال شد تا اطلاعات والدین زیستی بهتر ردیابی شود و میزان فرزندخواندگی برون‌مرزی کاهش یابد. از ژوئیه، این اصلاحات اجرا خواهد شد.

تعداد فرزندخواندگی‌های برون‌مرزی نیز کاهش یافته است. در سال ۲۰۲۳ تنها ۷۹ کودک از کره جنوبی به فرزندی در خارج پذیرفته شدند.

با مواجهه کره جنوبی با این فصل تاریک از گذشته، بسیاری از والدین و فرزندخوانده‌ها، مانند خانم هان، همچنان درگیر زخم‌های روانی ناشی از آن هستند.
خانم هان روزها ساعت‌ها زبان انگلیسی می‌آموزد تا بتواند با دخترش بهتر ارتباط برقرار کنددر دفتر تمرین خانم هان عباراتی مانند «من خیلی متأسفم» و «شرمسار» بارها تکرار شده استخانم هان و کیونگ‌ها پس از اولین دیدارشان، برای حفظ ارتباط نزدیکشان با مشکل مواجه بوده‌اند.

آنها نه تنها در دو سوی مخالف دنیا زندگی می‌کنند، بلکه دخترش بیشتر زبان کره‌ای خود را فراموش کرده و خانم هان هم انگلیسی کمی می‌داند.

آنها گاهی اوقات از طریق پیامک با هم در ارتباط هستند و خانم هان هر روز دو ساعت را صرف تمرین زبان انگلیسی خود با نوشتن عبارات در یک دفتر تمرین می‌کند.

اما برای او این کافی نیست.

او می‌گوید: «هرچند دخترم را یافته‌ام، اما احساس نمی‌کنم واقعاً او را یافته‌ام. تنها می‌دانم او کجاست، اما وقتی نمی‌توانیم با هم ارتباط برقرار کنیم، این دانستن چه فایده‌ای دارد؟»

«تمام زندگی‌ام ویران شده است... آنچه از دست داده‌ام با هیچ چیز جبران‌پذیر نیست.»