جمهوری اسلامی در حال ایجاد «حصار امنیتی عظیم» پیرامون تونل‌های تأسیسات هسته‌ای خود است

 یکی از تصاویر ماهواره‌ای که بخش شمال‌غربی محوطه را در حال تسطیح جاده و نصب پانل‌های دیواری نشان می‌دهدرادیو فردا: «مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی» مستقر در واشینگتن می‌گوید تهران در حال ایجاد یک حصار امنیتی عظیم پیرامون دو مجموعه تونل عمیق مرتبط با تأسیسات اصلی هسته‌ای نطنز است؛ تونل‌هایی که به‌گفته مدیرکل آژانس بین‌المللی، مقامات ایران در توضیح آن‌ها گفته‌اند «به شما ربطی ندارد».

وزیر خارجه ایران اما این گزارش را بخشی از تلاش‌های اسرائیل و برخی گروه‌های ذی‌نفوذ برای به شکست کشاندن دیپلماسی خوانده است.
گزارش آی.اس.آی.اس چه می‌گوید؟
گزارش جدید این اندیشکده که در زمینه نظارت و تحلیل برنامه‌های هسته‌ای کشورهای مختلف فعالیت می‌کند، می‌گوید یک تونل جدید با عمق زیاد در کنار تونل قدیمی اطراف نطنز ساخته شده و یک حصار امنیتی عظیم پیرامون دو مجموعه تونل در دست احداث است.

این گزارش در حالی منتشر شده که هم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در جریان است و هم تهدیدهای ایالات متحده و اسرائیل برای حمله به این تأسیسات همچنان ادامه دارد.

خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه سوم آبان نوشت که «مؤسسه علوم و امنیت بین‌الملل» (آی.‌اس.آی.اس) این گزارش را براساس تصاویر ماهواره‌ای اخیر منتشر کرده است.

دیوید آلبرایت، رئیس مؤسسه، نیز گفته است «حصار جدید نشان می‌دهد این تونل‌ها که سال‌هاست زیر کوه «کلنگ گزلا» در حال ساخت هستند، ممکن است به زودی عملیاتی شوند».

به‌گفته آقای آلبرایت، «این تونل‌ها در عمق بسیار بیشتری، در قیاس با تأسیسات غنی‌سازی فردو در نزدیکی قم، در حال ساخت هستند».

براساس این گزارش، تصاویر ماهواره‌ای مربوط به روز ۹ فروردین «نشان‌دهنده ورودی‌های مستحکم به این تونل‌ها، دیوارهای بلند در جاده‌‌های پیرامون کوه و حفاری‌های بیشتر برای نصب دیوارهای اضافی بوده است».

علاوه بر این، «بخش شمالی این حصار به حلقه امنیتی تأسیسات نطنز متصل می‌شود».
تغییرات اخیر در تأسیسات تونلی نطنز نشان‌دهنده تلاش‌هایی برای ایجاد یک سایت بسیار امن استواکنش متفاوت عراقچی و گروسی به این گزارش
ساعتی پس از انتشار این گزارش، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در شبکه ایکس آن را بخشی از «تلاش‌های رژیم اسرائیل و برخی گروه‌های ذی‌نفوذ برای به شکست کشاندن دیپلماسی» خواند.

عراقچی با بیان این‌که اورانیوم غنی‌شده در ایران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد، افزود نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی «با توجه به سوابق تلاش‌های خرابکارانه» در حالت آماده‌باش کامل هستند.

وزیر خارجه ایران در عین حال گفت: «هر میلی‌گرم اورانیوم غنی‌شده در ایران تحت نظارت و نظارت کامل و دائمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.»

با این حال، رافائل گروسی ، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در واکنش به گزارش آی.اس.آی.اس، در عین حال که بار دیگر نسبت به مذاکرات ایران و آمریکا ابراز امیدواری کرد، از تهران خواست توضیحاتی درباره تونل‌های ساخته‌شده در اطراف سایت هسته‌ای نطنز ارائه دهد.

گروسی که به واشینگتن سفر کرده است، روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت موضوع تونل‌ها را «بارها» با مقامات تهران مطرح کرده و افزود: «ما از آن‌ها می‌پرسیم این برای چیست؟ آن‌ها می‌گویند به شما ربطی ندارد.»

گروسی که هفته گذشته هم به تهران سفر کرده بود، تأکید کرد همه کشورها موظف‌اند آژانس را از نیت خود درباره تأسیسات اطراف سایت‌های هسته‌ای مطلع کنند، اما ایران موضعی «منحصربه‌فرد در جهان» دارد و معتقد است نیازی به اطلاع‌رسانی پیشاپیش به آژانس ندارد.

او همچنین بار دیگر تأکید کرد ایران سلاح هسته‌ای ندارد، اما افزود احتمال این‌ را که این تونل‌ها برای ذخیره مواد اعلام‌نشده استفاده شود، «نمی‌توان منتفی دانست».
پیشتر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده است که در صورت امتناع تهران از توافق هسته‌ای با آمریکا، ایران را بمباران خواهد کرد.

در برخی گزارش‌ها نیز برنامه اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در اردیبهشت‌ماه مطرح شده با این هدف که توانایی تهران برای ساخت سلاح هسته‌ای را به‌مدت یک سال یا بیشتر عقب بیندازد.

با این حال، رئیس‌جمهور ایالات متحده در فاصله دور دوم و سوم مذاکرات با ایران گفت که هیچ «عجله‌ای» برای اقدام نظامی علیه ایران ندارد و به نظر او جمهوری اسلامی خواهان گفت‌وگو است.

پیش از انتشار گزارش جدید آی.اس.‌آی.اس، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز دوم اردیبهشت ماه در ستاد فرماندهی کل سپاه پاسداران، با اشاره به نگرانی‌ها در مورد میزان آسیب‌پذیری مراکز هسته‌ای ایران، گفته بود «تدابیر و اقدامات حفاظتی برای این تأسیسات ادامه دارد».

پس از خروج آمریکا از توافق برجام، جمهوری اسلامی نیز برخی تعهدات خود را کنار گذاشت و سطح غنی‌سازی اورانیوم را به ۶۰ درصد رساند که با صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای منافات دارد.

این در حالی است که دسترسی ناظران سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات هسته‌ای ایران بسیار محدود شده و در حال حاضر نیز یکی از بحث‌های جاری پیرامون مذاکرات، محل انتقال یا ذخیره اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا است.

به‌گفته دیوید آلبرایت، این مسئله نگرانی‌ها درباره احتمال استفاده از این تونل‌ها برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا یا مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و همچنین سانتریفیوژهای پیشرفته را افزایش داده است؛ تجهیزاتی که می‌توانند به‌سرعت اورانیوم لازم برای ساخت بمب را تولید کنند.

مقمامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده‌اند که سانتریفیوژهای پیشرفته در یکی از این مجموعه‌ها جایگزین تأسیسات نابودشده نطنز خواهد شد؛ تأسیساتی که فروردین ۱۴۰۰ هدف یک حمله خرابکارانه قرار گرفت که منجر به قطع گسترده برق و آسیب جدی به سانتریفیوژهای پیشرفته شد.

پیش از این حمله نیز، در تیرماه ۱۳۹۹، انفجاری در یکی از سوله‌های مونتاژ سانتریفیوژهای پیشرفته در نطنز رخ داد و خسارات قابل‌توجهی به خطوط تولید سانتریفیوژ وارد کرد. حکومت ایران ابتدا ماهیت حادثه را مبهم اعلام کرد، اما بعدها مقامات رسمی جمهوری اسلامی آن را نتیجه خرابکاری دانستند.

تاکنون دو دور از مذاکرت هسته‌ای ایران و آمریکا برگزار شده و هر دو طرف از آن ابراز رضایت کرده‌اند.

براساس آخرین خبرها، قرار است دور سوم این مذاکرات روز شنبه ششم اردیبهشت بین هیئت‌های نمایندگی ایران و آمریکا برگزار شود و همزمان کارشناسان فنی نیز به جزئیات طرح توافق بپردازند.