نامهنگاری تهران و واشنگتن: بیم، امید، گمانهزنی
شبنم شعبانی، بیبیسی
هنری کیسینجر، وزیر خارجه پیشین آمریکا زمانی گفته بود «برای اطمینان کامل از مسئلهای، یا باید همه چیز را دربارهاش دانست، یا هیچ چیز را.»
این شاید مصداق سیاسی امروزش، تفسیرهای پرشمار از نامهنگاری بین ایران و آمریکا باشد که هیچ کدام از دو طرف جزئیات آن را خبری نکردهاند.
دونالد ترامپ اما گفته به دنبال مذاکره و توافق است که اگر محقق نشود، گزینههایی با پیامدهای سختتر را هم در نظر میگیرد.
ایران هم بر دو نکته تاکید کرده: با شرایط فعلی مذاکره غیرمستقیم میکنیم و اگر تهدیدی متوجه ما باشد، واکنش نشان میدهیم.
اما امروز از واکنشهای رسمی دو طرف کمابیش روشن شده است که پاسخ تهران پس از رسیدن به واشنگتن، میز بازی را بر هم نزده است. ایران امروز رسما اعلام کرد مذاکره غیرمستقیم در دستور کار است.
دیروز سناتور جمهوریخواه، لیندزی گراهام هم همزمان با اظهار نگرانی از غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران، ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ مسئله را از راه «دیپلماسی» حل کند.
حتی با وجود تهدید تازه آقای ترامپ به بمباران در صورت عدم توافق هستهای جدید، او به جریان داشتن «گفتوگو» میان دو کشور هم اشاره کرده است. به نظر میرسد حالا هر دو طرف احتمالا میخواهند به همان مذاکرات غیرمستقیم برای توافق هستهای و نه حل همه اختلافها شانسی بدهند.
مذاکرات با سه کشور اروپایی هم در ژنو ادامه دارد و دولت ایران گفته است در مذاکرات فنی و کارشناسی پیشرفتهایی در بعضی مسائل حاصل شده اما تا تفاهم سیاسی هنوز فاصله است. از جزئیات این مذاکرات هم اطلاعی در دست نیست و حتی دیپلماتهای بعضی کشورهای اروپایی (جز بریتانیا، فرانسه و آلمان) به بیبیسی گفتهاند آنها هم در جریان ریز مسائل قرار نگرفتهاند.
در این شرایط گمانهزنی، تفسیر، تاویل و ادعاهایی با منابع نامعلوم، گاه پر از بیم و گاه پر از امید جای حقایق را پر کرده است.
به نظر میرسد در شرایط کنونی طرفهای درگیر، بهویژه تهران، ترجیح میدهند بر اصل مذاکره تمرکز کنند تا به پاسخگویی به رسانهها و افکار عمومی.