دویچه وله: ریال ایران در پی تشدید تنشهای سیاسی و ادامه سیاست فشار حداکثری آمریکا، با سقوطی بیسابقه مواجه شد و قیمت دلار در بازار آزاد از مرز ۱۰۳ هزار تومان عبور کرد. با افزایش قیمت ارز نگرانیها از افزایش تورم شدت یافته است.
در بحبوحه تشدید تنشهای ژئوپلیتیکی و ادامه سیاست "فشار حداکثری" دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی، ارزش ریال ایران به پایینترین سطح خود در تاریخ رسید. روز سهشنبه پنجم فروردین ۱۴۰۴ (۲۵ مارس) قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد از مرز ۱۰۳ هزار تومان عبور کرد و رکورد جدیدی را به ثبت رساند.
به گزارش منابع خبری داخلی دلار آمریکا با افزایش پنج هزار تومانی نسبت به روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ به ۱۰۳ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. همزمان، قیمت هر یورو نیز به ۱۱۹ هزار تومان و هر پوند بریتانیا به ۱۳۴ هزار تومان افزایش یافت.
افزایش قیمت موبایل؛ واردات با دلار ۷۰ هزار تومانی، فروش با دلار ۱۰۰ هزار تومانی با وجود ثبات نسبی در بازار ارز مبادلهای، قیمت برخی کالاهای وارداتی از جمله تلفن همراه طی ۱۵ روز اخیر بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است. بر اساس گزارشها، کالاهایی که با دلار ۷۰ هزار تومانی وارد کشور شدهاند، اکنون با دلار ۱۰۰ هزار تومانی به دست مصرفکنندگان میرسند.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در این رابطه اظهار داشت: «در حالی که نرخ دلار مبادلهای طی یک ماه گذشته کمتر از ۳ درصد افزایش داشته است، قیمت کالاهای وارداتی مانند تلفن همراه رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی را تجربه کردهاند. این اتفاق کاملاً با فلسفه راهاندازی مرکز مبادله ارز در تضاد است و نشاندهنده شکاف عمیق بین نرخ رسمی و بازار آزاد ارز است.»
واکنش کیهان به رکوردشکنی قیمت دلار روزنامه کیهان، که پیشتر افزایش نرخ ارز را به “دشمن و کانالهای تلگرامی” نسبت میداد و خواستار برخورد با رسانههای اطلاعرسان در این زمینه بود، اکنون از افزایش قیمت دلار ابراز خرسندی کرده است.
این روزنامه در شماره اخیر خود نوشت: «دلار باز هم رکورد زد. بازار ارز در اولین روز معاملاتی سال ۱۴۰۴ در شرایطی بازگشایی شد که قیمت دلار در بازار آزاد با عبور از ۱۰۰ هزار تومان رکورد تاریخی خود را شکست.»
این در حالی است که کیهان در آبان ۱۴۰۲ با انتقاد از رسانههای اصلاحطلب، انتشار نرخ دلار را عامل برهم زدن ثبات اقتصادی معرفی کرده و نوشته بود: «شاید ایران جزو معدود کشورهایی باشد که اجازه میدهد افراد و رسانهها به بهانه گزارش و مصاحبه نرخسازی کرده و بازارها را به هم بریزند.»
از زمان آغاز به کار دولت مسعود پزشکیان در مرداد ۱۴۰۳، ارزش ریال ایران بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است. در آن زمان، قیمت هر دلار حدود ۵۸ هزار تومان بود.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که کاهش ارزش ریال ناشی از ترکیبی از عوامل سیاسی و اقتصادی است. افزایش نرخ تورم که همچنان در محدوده ۴۰ درصد قرار دارد، کاهش درآمدهای ارزی، و عدم موفقیت دولت در کنترل نقدینگی، از جمله دلایل اصلی سقوط ارزش پول ملی عنوان شده است.
واکنش بازار به نوسانات ارزی در حالی که قیمت دلار در بازار آزاد روند صعودی دارد، نرخ رسمی دلار در مرکز مبادله ارز و طلای ایران روز سهشنبه ۲۸ اسفندماه ۱۴۰۳ با کاهش به ۷۰ هزار و ۶۶۳ تومان رسید. این در حالی است که نرخ توافقی حواله دلار نیز به ۶۸ هزار و ۷۳۹ تومان کاهش یافت.
معاملهگران بازار ارز بر این باورند که سیاستگذاری ارزی ممکن است برای مهار قیمتها مداخله کند، اما موفقیت این سیاستها به عوامل متعددی از جمله سطح درآمدهای ارزی دولت، میزان کسری بودجه، و اعتماد عمومی به ریال بستگی دارد.
برخی تحلیلگران هشدار دادهاند که اگر دولت نتواند رشد نقدینگی را مهار کرده و اعتماد عمومی را بازگرداند، روند افزایش قیمت ارز و تضعیف ریال در ماههای آینده ادامه خواهد یافت.