رهبر دوم؛ جام زهر دوم

ایران اینترنشنال: مسعود روغنی زنجانی، که اخیرا به نقل از اکبر هاشمی رفسنجانی گفته بود که علی خامنه‌ای با رفاه مردم مخالف است، در اظهارنظری تازه عنوان کرده که نظام جمهوری اسلامی، برخلاف شعارهای تند و تهدیدهایی که علیه آمریکا مطرح می‌کند، در حال عقب‌نشینی و آماده‌سازی برای مذاکره و توافق است.

مسعود روغنی زنجانی، که در سال ۱۳۶۷ به‌عنوان رئیس سازمان برنامه‌ و بودجه کشور فعالیت می‌کرد، در آن سال گزارشی به روح‌الله خمینی نوشت و اعلام کرد که خزانه کشور خالی است و امکان ادامه جنگ با عراق وجود ندارد.

اکنون او معتقد است که شرایط اقتصادی امروز ایران نیز مشابه سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق است و بر اساس خبرها و اطلاعاتی که در اختیار دارد، نظام جمهوری اسلامی در حال آماده‌سازی برای عقب‌نشینی و پذیرش مذاکره و توافق با آمریکا است. به گفته او، تهدیدها و شعارهایی که ایران و آمریکا علیه یکدیگر مطرح می‌کنند، همه ماجرا نیست.

مسعود روغنی زنجانی پس از حدود سه دهه سکوت، با اظهارنظرهای صریح و مستقیم بار دیگر به عرصه اقتصاد سیاسی کشور بازگشته است. او که در دوران جنگ ایران و عراق و شش سال پس از آن، ریاست سازمان برنامه‌ و بودجه و سمت مشاور رفسنجانی رئیس جمهور وقت را بر عهده داشت، در مصاحبه‌ای با "اکوایران" اظهار داشته که کشور با این رویکرد فعلی قابل اداره نیست و در نهایت، واقعیت‌های اقتصادی خود را بر سیاست تحمیل خواهند کرد و نظام جمهوری اسلامی مجبور به پذیرش مذاکره و توافق با آمریکا خواهد شد.
مقایسه شرایط کنونی با پذیرش قطعنامه ۵۹۸
روغنی زنجانی، با اشاره به شرایطی که در سال ۱۳۶۷ منجر به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ ایران و عراق شد، بیان کرده است که وضعیت فعلی ایران به همان دوران شباهت دارد و جمهوری اسلامی ناگزیر به عقب‌نشینی خواهد شد. او بدون ذکر نام خامنه‌ای، تلویحاً اشاره کرده که رهبر جمهوری اسلامی، مانند خمینی، مجبور خواهد شد «جام زهر» را بنوشد و برخلاف میل خود، به توافق با آمریکا تن دهد.

روغنی زنجانی در تشریح دلایل ناگزیری جمهوری اسلامی از پذیرش مذاکره، به مجموعه‌ای از مشکلات اقتصادی مشابه با دوران پایانی جنگ ایران و عراق اشاره می‌کند:

    خزانه خالی است
    درآمدهای ارزی کشور به‌شدت کاهش یافته است
    کسری بودجه شدید وجود دارد
    سرمایه‌گذاری در بخش تولید انجام نمی‌شود
    قیمت کالاها افزایش یافته و مردم تحت فشار اقتصادی هستند
    دولت قادر به پرداخت حقوق کارکنان خود نیست.

در سال‌های پایانی جنگ، خمینی همچنان بر ادامه جنگ تأکید داشت و شعار «جنگ جنگ تا پیروزی» و «جنگ تا رفع فتنه در عالم» را مطرح می‌کرد، اما تنها پس از شدت یافتن بحران اقتصادی و شکست های پی در پی در جبهه‌های جنگ، تصمیم خود را تغییر داد و اعلام کرد که قطعنامه ۵۹۸ را می‌پذیرد.
تأثیر سیاست‌های نظامی‌گری بر اقتصاد کشور
روغنی زنجانی تأکید می‌کند که سیاست خارجی جمهوری اسلامی، که مبتنی بر تقابل با آمریکا و نظامی‌گری است، هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است. وی اشاره می‌کند که:

    ین سیاست‌ها موجب افزایش تحریم‌ها شده است.
    تحریم‌ها کاهش درآمدهای نفتی و ارزی کشور را در پی داشته‌اند
    کاهش درآمدهای ارزی منجر به کسری بودجه شدید شده است
    دولت ایران اکنون با استقراض و فروش اوراق قرضه کشور را اداره می‌کند

او با ارائه آمارهایی جدید نشان داده که برخلاف ادعای دولت، درآمدهای مالیاتی نتوانسته‌اند به قدر کافی هزینه‌های کشور را تأمین کنند و دولت با فروش ۲۵۵ هزار میلیارد تومان اوراق قرضه و استقراض ۳۲۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی، تلاش کرده است بحران اقتصادی را مدیریت کند. به گفته او، این سیاست‌ها موجب کاهش منابع مالی بانک‌ها و صنایع تولیدی شده و دولت برای سال آینده نیز قصد دارد بیش از دو برابر میزان فعلی اوراق قرضه بفروشد.
وضعیت بحرانی اقتصادی و کاهش مقبولیت نظام
روغنی زنجانی معتقد است که وضعیت کنونی ایران حتی بحرانی‌تر از سال ۱۳۶۷ است. یکی از عواملی که در سال ۱۳۶۷ منجر به پایان جنگ شد، برآوردهای نادرست فرماندهان سپاه، از جمله محسن رضایی، درباره توان نظامی، اقتصادی و منطقه‌ای کشور بود. در حالی که کشور توان ادامه جنگ را نداشت، فرماندهان سپاه بر ادامه آن تأکید می‌کردند و هرگونه سخن از مذاکره و صلح را خیانت می‌دانستند.

به گفته روغنی زنجانی، امروز نیز سیاست خارجی و نظامی‌گری جمهوری اسلامی هزینه‌های سنگینی را به کشور تحمیل کرده است. او بیان می‌کند که نظامی‌گری بودجه کشور را می‌بلعد و موجب کاهش منابع مالی برای بخش‌های دیگر، از جمله تأمین نیازهای مردم شده است.

روغنی زنجانی در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت اقتصادی کشور را بحرانی توصیف کرده و گفته دولت به دلیل بحران مالی، توان پرداخت حقوق کارمندان خود را از دست داده است.

وی یادآور می‌شود که در دهه ۱۳۶۰، دولت برای تأمین نیازهای اولیه مردم، نظام کوپنی را اجرا کرد، اما امروز، سیاست توزیع کالاهای اساسی از سوی دولت جواب نخواهد داد، زیرا سبک زندگی مردم و الگوی مصرف آنان تغییر کرده است. او همچنین تأکید دارد که مهم‌ترین تفاوت شرایط فعلی با دوران جنگ این است که امروز دیگر نظام از نظر مردم مشروعیت و مقبولیت ندارد.

روغنی زنجانی در نهایت، با استناد به اطلاعاتی که در اختیار دارد، تأکید می‌کند که نظام جمهوری اسلامی در حال حرکت به سمت پذیرش توافق با دونالد ترامپ است. او تصریح می‌کند که در نهایت، واقعیت‌های اقتصادی بر سیاست‌های جمهوری اسلامی تحمیل خواهد شد و برخلاف موضع‌گیری‌های رسمی، خامنه‌ای مجبور به پذیرش مذاکره و توافق خواهد شد.