«احمد ابراهیم المغسل» و انفجار برج‌های الخبر؛ روحانی اختفای ۲۰ساله‌ چه‌کسی در ایران را افشا کرد؟

ایران وایر: فرامرز داور

«حسن روحانی» رییس‌جمهور ایران (۱۳۹۲-۱۴۰۰) اخیرا در توضیح خرابکاری‌های داخلی برای جلوگیری از اجرای توافق اتمی برجام در سال ۱۳۹۴ به طور بسیار سربسته ای گفته است که پس به دست آمدن این توافق با قدرت‌های جهانی، «فردی که در ایران ۱۹ سال مخفی بود را فرستادند به لبنان و دستگیرش کردند». این فرد کیست و دستگیری او چه ارتباطی با جلوگیری از اجرای توافق اتمی داشته است؟

***

روحانی در مصاحبه‌ای در بیست و هشتم اسفند ۱۴۰۳ به روزنامه ایران ارگان دولت جمهوری اسلامی گفته است «در تیرماه ۹۴ که ما با پنج بعلاوه یک توافق کردیم، تا ۲۷ دی ۱۳۹۴ که این توافق اجرایی شد، چند توطئه اجرا کردند که این توافق شکسته شود: در کویت خانه‌ای را که پر از اسلحه بود لو دادند، فردی که در ایران ۱۹ سال مخفی بود، فرستادند به لبنان و دستگیرش کردند، به عبری نوشتند ما می‌خواهیم اسراییل را نابود کنیم و بالاخره سفارت عربستان را اشغال کردند. همه این‌ها بازی بود برای اینکه برجام اجرایی نشود. البته این‌ها روی پرده بود، پشت‌پرده هم اتفاقاتی بود که الان گفتنی نیست.»
حسن روحانی افشا کرده است که عامل اصلی انفجار الخبر بر خلاف تکذیب های دولت خاتمی نزدیک به دو دهه در ایران بوده و با هدف خرابکاری در اجرای توافق برجام از ایران به لبنان فرستاده می‌شودفردی که روحانی از آن نام می برد به گفته دو فرد امنیتی و نظامی در ایران یعنی «عبدالله شهبازی» از مقام های پیشین وزارت اطلاعات و  «قربانعلی صلواتیان» از درجه داران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، «احمد ابراهیم المغسل»، زاده ۵ تیر ۱۳۴۶ در قطیف، شهروند سعودی و رهبر شاخه نظامی حزب‌الله حجاز است.

این گروه متشکل گروهی از شیعیان عربستان است که گفته می‌شد مورد حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودند.

المغسل در چندین حمله در عربستان سعودی دست داشته است. منابع سعودی می‌گویند اولین حمله او در سال ۱۳۶۶ بود که طی آن یک تاسیسات نفتی در الجعیمه، واقع در شمال راس تنوره در منطقه شرقی، هدف قرار گرفت.

در سال ۱۳۶۷ نیز تأسیسات متعلق به شرکت پتروشیمی «صدف» در شهر جبیل را مورد حمله قرار داد. منابع مختلف همچنین وی را در چندین ترور شخصیت‌های برجسته دیپلماتیک در خارج از عربستان سعودی دخیل می‌دانند.
 حمله به آمریکایی در عربستان و فرار به ایران به مدت ۲۰ سالبرج های الخبر پس از انفجار و مرگ نظامیان آمریکا از پایگاه هوایی این کشور در ظهران عربستان سعودیالمغسل به عنوان طراح اصلی و مسئول اجرایی انفجار بزرگی شناخته می‌شود که در ۵ تیر ۱۳۷۵ با استفاده از یک تانکر بمب‌گذاری‌شده انجام شد. این حمله، یک مجتمع مسکونی را هدف قرار داد که محل اقامت نظامیان نیروی هوایی ایالات متحده بود. در نتیجه این انفجار، ۱۹ نظامی آمریکایی کشته و ۳۷۲ نفر دیگر زخمی شدند. همچنین ده‌ها نفر از ملیت‌های مختلف آسیب دیدند و بخشی از ساختمان مسکونی فرو ریخت.

ایالات متحده در یک سیاست نانوشته به کشتن اتباع خود واکنش متقابل نظامی نشان می‌دهد. مثال آن عملیات آمریکا در هدف قرار دادن «قاسم سلیمانی» فرمانده وقت نیروی قدس شعبه برون مرزی سپاه در دی ۱۳۹۸ در واکنش به کشته شدن یک پیمانکار غیر آمریکایی بود که برای ایالات متحده در عراق کار می کرد. این فرد در حمله گروه های شبه نظامی نیابتی جمهوری اسلامی کشته شده بود.

پرونده انفجار الخبر، یک مساله  مزمن سه جانبه بین عربستان و آمریکا با جمهوری اسلامی بود که گرچه مرور زمان از بحرانی بودن آن کم کرده بود اما با تحت تعقیب بودن عاملان انفجار، به بایگانی نرفته بود. این انفجار برای ایالات متحده مشابه حمله مرگبار به مقر نظامیان آمریکا در بیروت پایتخت لبنان در آبان ۱۳۶۳ بود که پرتلفات‌ترین حمله به اتباع آمریکایی پس از جنگ ویتنام بود.
 شاخه حزب‌الله در حجاز و المغسل فارسی زباناعلامیه پلیس فدرال آمریکا در تعقیب «احمد ابراهیم المغسل»ایالات متحده اعلام کرده بود که المغسل از سوی ماموران آمریکایی به دلیل رهبری شاخه نظامی حزب‌الله حجاز، انجام عملیات تروریستی علیه نظامیان آمریکا و مشارکت در تخریب اموال متعلق به ایالات متحده تحت تعقیب است. پلیس فدرال آمریکا برای ارائه اطلاعاتی که به بازداشت وی منجر شود، مبلغ ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود. به دلیل نقش پررنگ او در عملیات تروریستی، المغسل در فهرست تروریست‌های بین‌المللی قرار گرفت و از جمله مهم‌ترین افراد تحت تعقیب جهانی محسوب شد. آمریکا زبان المغسل را در اعلامیه تعقیب اش، فارسی و عربی  عنوان کرده بود.

 از زمان  انفجار الخبر، آمریکا که تحت ریاست جمهوری «بیل کلینتون» بود جمهوری اسلامی را متهم به برنامه ریزی این حمله و پناه داده به  المغسل کرد. کمتر از یک سال بعد، «محمد خاتمی» در انتخابات ریاست جمهوری ایران به پیروزی رسید و بعد از مدتی بحران در روابط خارجی، مناسبات ایران و عربستان هم رو به بهبود گذاشت.خاتمی جواب نامه کلینتون را از طریق یوسف بن علوی برای ایالات متحده ارسال کرد و هرگونه دخالت سپاه در انفجار الخبر و حضور عاملان آن در ایران را رد کرده بودنشان دادن طرح‌های حمله آمریکا به ایران به خاتمی در عربستان
پس از سفر رسمی خاتمی به عربستان، از نزدیکان او نقل شده بود که «ملک عبدالله» ولیعهد وقت عربستان که بعدها به پادشاهی رسید، نقشه هایی از طرح های اولیه ایالات متحده برای حمله به ایران در پاسخ به انفجار الخبر و کشته شدن نظامیان آمریکایی را به رییس جمهور وقت ایران نشان داده بود.

اسناد از طبقه بندی محرمانه خارج شده در دولت بیل کلینتون نشان می دهد او طی پیامی کتبی به محمد خاتمی سپاه پاسداران ایران را مسئول انفجارهای الخبر در عربستان سعودی دانسته و خواستار استرداد متهمان این حادثه شده بوده است.

بر اساس این مدارک سازمان های اطلاعاتی آمریکا پس از دو سال مقاومت عربستان سعودی سرانجام به شواهد مربوط به بمب گذاری در پایگاه الخبر دست پیدا می‌کنند که بر اساس آن مستنداتی بوده که سپاه پاسداران را مسئول این انفجار نشان می داده است.
نامه کلینتون به خاتمی از طریق سلطان قابوس
بر اساس مدارک آرشیو امنیت ملی آمریکا، کلینتون پس از محرز دانستن مسئولیت جمهوری اسلامی، در تدارک حمله تلافی جویانه به ایران بوده، اما چون به تازگی خاتمی به عنوان یک چهره اصلاح طلب به قدرت رسیده بوده، از این اقدام صرفنظر می‌کند و در عوض پیامی از طریق قابوس سلطان وقت عمان به او ارسال می‌کند.

بر اساس اسناد آزاد شده رسمی دولت آمریکا، پاسخ خاتمی به کلینتون از طریق «یوسف بن علوی» وزیر خارجه وقت  عمان در سفر به تهران به ایالات متحده ارسال می شود.  بر اساس این پیام که توسط آرشیو امنیت ملی از طبقه بندی محرمانه خارج شده، خاتمی دخالت سپاه پاسداران در انفجار الخبر را «نادرست و غیر قابل پذیرش» می خواند و تاکید می کند هیچ سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه دخالتی در طراحی، پشتیبانی و یا اجرای این بمبگذاری نداشته است.

در پیام خاتمی گفته شده بود دولت آمریکا خود به جای تعقیب و استرداد شهروندان آمریکایی که مسئول سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران  بودند، به آنها مدال افتخار می دهد و اکنون به دنبال محاکمه و استرداد افراد مجهولی است که هیچ ارتباطی با جمهوری اسلامی ندارند.

موضع رسمی و علنی جمهوری اسلامی ایران از زمان انفجار الخبر و سپس متهم شدن به برنامه ریزی این عملیات مرگبار رد هرگونه ارتباط با عوامل آن و تکذیب پناه دادن به آنها بود اما حالا نزدیک به ۳۰ سال پس از آن حمله خونین، مشخص شده است که  تکذیب‌های پی‌درپی مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله سخنگوی وقت وزارت خارجه، یکسره غیر واقعی بوده و المغسل تمام آن سال‌ها در ایران بوده است.

عامل اصلی این حمله، پس از انجام آن دو دهه در ایران و تحت نظر جمهوری اسلامی بوده و به گفته روحانی با هدف تخریب روابط با عربستان سعودی و ممانعت از اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها، به بهانه حضور در مراسم عروسی فرزندش، به لبنان فرستاده شده بود تا با دستگیری‌ او و افشای حمایت جمهوری اسلامی از طراح انفجار الخبر، اجرای برجام متوقف شد.

از واکنش رسمی و علنی احتمالی عربستان به دستگیری المغسل در لبنان هیچ ردی وجود ندارد. تنها سند موجود در رسانه های عربی نقل قول از منابع امنیتی سعودی است که بازداشت المغسل را «یک موفقیت امنیتی قابل توجه» توصیف کرده بود و گفته بودند که وی «به شیوه‌ای کاملا مخفیانه زندگی می‌کرد که شناسایی و تعیین هویت او را دشوار کرده بود.»
کشته شدن فرزند المغسل در حمله اخیر اسراییل به لبنان
 پس از حدود بیست سال اختفا، المغسل در یک عملیات اطلاعاتی در بیروت، پایتخت لبنان، بازداشت شد و در ۳ شهریور ۱۳۹۴ یعنی حدود دو ماه پس از به دست آمدن توافق برجام و سه ماه قبل از اجرای آن به ریاض پایتخت عربستان سعودی منتقل شد.

به نظر می رسد که او هنوز در  عربستان در بازداشت است. شهبازی، از مدیران ارشد پیشین در وزارت اطلاعات ایران گفته است که فرزند المغسل «دکتر عمران المغسل در نوامبر ۲۰۲۴ در حملات هوایی اسراییل به جنوب لبنان کشته شد».

سفارت عربستان سعودی در تهران  کنسولگری این کشور در مشهد چند روز پیش از اجرای توافق برجام مورد حمله طلبه ها و دانشجویان بسیجی طرفدار «علی خامنه‌ای» قرار گرفت که هدف از حمله را اعتراض به اعدام یک روحانی شیعه مخالفت حکومت سعودی در عربستان اعلام می کردند.

آن طور که حسن روحانی گفته، المغسل پس از انفجار الخبر دو دهه در ایران زندانی بوده است.  قربانعلی صلواتیان از فرماندهان نظامی امنیتی بازنشسته سپاه پاسداران که به طیف اصلاح طلب حکومت نزدیک است درباره دستگیری المغسل گفته است «بعد از آن ماجرا کسی دیگر  در سطح او (شبه نظامیان مورد حمایت سپاه) به ایران اعتماد نکرد.».

صلواتیان گفته بود «همان‌ها که اختیار داشتند ۱۹ سال او را تحت پوشش قرار دهند تا بدون مزاحمتی در اینجا (منظور ایران است) زندگی کند، همانها برای شوراندن سعودی و آمریکا، علیه ایران و برجام و دولت روحانی او را به بهانه شرکت در عروسی پسرش و با قول تامین امنیت او فرستادند بیروت و آنجا بود که ۱۹ سال انکار رنگ باخت.»

بر اساس کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا ، المغسل شخصا از محل هدفگذاری شده برای انفجار بازدید کرده و برای انجام حمله، شیعیان سعودی را جذب کرده بود. دادگاه های آمریکا در احکامی اجازه مصادره میلیون ها دلار غرامت از محل دارایی های جمهوری اسلامی را به بازماندگان این فاجعه داده‌اند.

روابط با عربستان هم که پس از حمله به سفارت آن در تهران به مدت ۷ سال قطع شد، از سرگرفته شده اما این رابطه وضعیت عادی و طبیعی ندارد و جریان داشتن بی‌اعتمادی عمیق، در آن کاملا مشهود است.