دویچه وله: سفیر جدید اسرائیل در آمریکا، همزمان با سفر فرستاده ترامپ به ریاض، عادیسازی مناسبات کشورش و عربستان سعودی را "نزدیکتر از همیشه" دانست. او عادیسازی روابط با ریاض را بخشی از یک تغییر گستردهتر در خاورمیانه توصیف کرد.
یحیئل لایتر، سفیر جدید اسرائیل در آمریکا، همزمان با سفر فرستاده ترامپ به ریاض، عادیسازی مناسبات اسرائیل و عربستان سعودی را "نزدیکتر از همیشه" ارزیابی کرد.
لایتر که جمعه گذشته رسما کار خود را آغاز کرد، عادیسازی روابط با عربستان سعودی را فراتر از برقراری روابط تجاری یا سیاسی با یک کشور، بخشی از تغییر گستردهتری در خاورمیانه توصیف کرد.
استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، قرار است امروز چهارشنبه ۲۹ ژانویه، به اسرائیل و نوار غزه سفر کند.
سفیر جدید اسرائیل در آمریکا، روز سهشنبه ۲۸ ژانویه به جروزالم پست گفت، توافق بر سر عادیسازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی بیش از هر زمان دیگری نزدیک شده است.
تلاشهای موازی نماینده ترامپ در خاورمیانه همزمان با این اظهارات، به گزارش سایت خبری آکسیوس، استیون ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا در امور خاورمیانه، روز سهشنبه وارد ریاض شد و با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و نیز یکی از مقامهای بلندپایه تشکیلات خودگردان فلسطینی دیدار و گفتوگو کرد.
از این موضوع که آیا اسرائیل خواست عربستان سعودی مبنی بر پذیرش تشکیل یک دولت فلسطینی یا دستکم تعهد نسبت به یک "نقشه راه" در این خصوص را برآورده خواهد کرد یا نه، به عنوان یکی از مهمترین موانع در مذاکرات عادیسازی روابط دو کشور یاد میشود.
دیدار بین ویتکاف و حسین الشیخ، مقام ارشد تشکیلات خودگردان فلسطینی و دبیر کمیته اجرایی ساف، نخستین تماس مستقیم میان تشکیلات خودگردان و دولت ترامپ از زمان انتخاب او در ماه نوامبر ۲۰۲۴ محسوب میشود. گزارشها حاکی از آن هستند که این دیدار با میانجیگری عربستان سعودی انجام گرفته است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، در ماه مه گذشته عادیسازی مناسبات عربستان و اسرائیل را نیازمند دو شرط دانسته بود: «آرامش در غزه و یک مسیر قابل اعتماد به سوی تشکیل کشور فلسطینی.»
با وجود مخالفت علنی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، با تشکیل کشور فلسطینی، اینک یحیئل لایتر، رئیس سابق دفتر او در زمان تصدی وزارت دارایی و سفیر جدید اسرائیل در واشنگتن، تأکید کرده است که توافق با عربستان سعودی بیش از پیش نزدیک است.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، ویتکاف امروز چهارشنبه در دیدار با بنیامین نتانیاهو و یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل، به بحث درباره روابط عربستان و اسرائیل و نیز آتشبس در غزه ادامه خواهد داد.
همچنین گفته میشود که نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه قصد دارد به همراه ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، برای ارزیابی روند پیشرفت آتشبس، از گذرگاه نتساریم در شمال نوار غزه بازدید کند.
توافقی در راستای "بازتعریف خاورمیانه" یحیئل لایتر در گفتوگوی خود با جروزالم پست گفته است که نابودی گروه تروریستی حماس و آنچه که جمهوری اسلامی ایران از آن به عنوان "محور مقاومت" نام میبرد، باعث شده است که اسرائیل و عربستان سعودی به هم نزدیکتر شوند و این موضوع عادیسازی روابط دو کشور را به بخشی جداییناپذیر از ایجاد نظم نوین استراتژیک در منطقه تبدیل کرده است.
او مذاکرات عادیسازی روابط با ریاض را به هدف بزرگتر "بازتعریف خاورمیانه" مرتبط دانست و گفت: «عادیسازی روابط فقط درباره توافقهای تجاری یا مناسبات دیپلماتیک نیست. این در مورد ایجاد چارچوبی جدید برای ثبات منطقهای است؛ چارچوبی که افراطگرایی را رد کرده و همکاری را تقویت میکند.»
لایتر در عین حال اذعان کرد که یکی از موانع عمدهای که باید در این میان از پیش پا برداشته شود، نگرش به مسئله فلسطینیان است.
فرصت مناسب "سقوط اسد و تضعیف ایران" سفیر جدید اسرائیل در ایالات متحده گفت: «ما به عربستان سعودی نزدیکتر شدهایم، چون حماس را تضعیف کردهایم. سقوط بشار اسد و تضعیف نفوذ ایران [در منطقه] فرصت مناسبی در اختیار ما گذاشته است.»
لایتر همچنین تأکید کرد: «به جز اسرائیل، کشورهای اندکی در جهان همچون عربستان سعودی خواهان تضعیف بیشتر حماس هستند.»
او افزود: «هر جا اخوانالمسلمین تضعیف شود، میانهروی میتواند رشد کند. ما این را در مصر، سودان و ترکیه دیدهایم. عربستان سعودی میداند که شکست این عناصر برای مدرنیزاسیوناش اهمیتی تعیینکننده دارد.»
این سیاستمدار اسرائیلی متولد آمریکا همچنین با اشاره به اهمیت حمایت عربستان از فلسطینیها برای جلب نظر شهروندانش گفت، مردم عربستان همواره خواستار "مزایای ملموس برای فلسطینیها در هر توافقی" هستند.
لایتر تصریح کرد: «این اقدام تعادل دشواری است که البته میتوان آن را از طریق مذاکرات واقعبینانه و حمایت بینالمللی مدیریت کرد.»
بسیاری از کشورهای عربی از چند سال پیش بدینسو، در مسیری متفاوت با جمهوری اسلامی ایران، در راستای تنشزدایی در منطقه و عادیسازی روابط خود با اسرائیل گام گذاشتهاند.
در روز ۱۵ اوت ۲۰۲۰ (۲۵ مرداد ۱۳۹۹) برای نخستین بار در کاخ سفید بیانیه مشترکی با عنوان "توافق ابراهیم" یا "پیمان ابراهیم" با حضور سران کشورهای اسرائیل، امارات متحده عربی و بحرین با میانجیگری آمریکا منعقد شد. در پی آن، سودان و مراکش نیز به این پیمان پیوستند. پیش از آن، مصر (در سال ۱۳۵۷) و اردن (در سال ۱۳۷۳) قرارداد صلح با اسرائیل را امضا کرده بودند.
ریاض نیز به چنین مذاکراتی پیوسته بود، اما جنگ غزه در پی حمله حماس به اسرائیل، تأثیر مخربی بر تلاشهای دیپلماتیک در این مسیر گذاشت و عربستان سعودی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳ مذاکرات عادیسازی روابط خود با اسرائیل را به حال تعلیق درآورد.